Συζήτηση:Σουλιώτες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Περιγραφή αλλαγών |
|||
Γραμμή 134:
Εκτός των προαναφερθέντων, έκανα και μερικές άλλες μικροδιορθώσεις (τόνος, κενά, κλπ.). [[Χρήστης:Demetrios1993|Demetrios1993]] ([[Συζήτηση χρήστη:Demetrios1993|συζήτηση]]) 19:32, 27 Νοεμβρίου 2021 (UTC)
:Καταγράφω κάποιες παρατηρήσεις για τις αναιρέσεις κάποιων από τις αλλαγές που έγιναν με την τελευταία μεγάλη επεξεργασία του λήμματος:
:Αρχικά, όσον αφορά το πλήθος των Σουλιωτών: Δε νομίζω ότι δικαιολογείται η αντικατάσταση του υπολογισμού του πληθυσμού του τετραχωρίου σε περ. 3.250 κατοίκους από την Ψιμούλη (η οποία καταλήγει σε αυτόν τον αριθμό αξιοποιώντας τις σχετικές μαρτυρίες του Περραιβού και μία εκτίμηση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας) από μία αναφορά σε 10 ή 12 χιλιάδες Σουλιώτες (της Vickers και ενός Χατζηδημητρίου), η οποία δε φαίνεται να συνοδεύεται από οποιαδήποτε τεκμηρίωση. Στο λήμμα πριν την τελευταία επεξεργασία του Demetrios1993 υπήρχε (με παραπομπή στον Μπίρη και μία έκδοση της ''ΙΕΕ'' του Παπαρρηγόπουλου) η αναφορά ότι "Στην ακμή της ισχύος τους, υπολογίζεται ότι η συνομοσπονδία των Σουλιωτών είχε 12.000 πληθυσμό και πάνω από 60 χωριά." Τα 60 αυτά χωριά, όμως, της "συνομοσπονδίας" (sic) δεν είναι τα χωριά στα οποία βρίσκονταν εγκατεστημένοι Σουλιώτες, αλλά τα χωριά που είχαν θέσει υπό την κυριαρχία τους οι Σουλιώτες. Στην [https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/1/1/e/metadata-01-0000105.tkl&do=59795_05_02.pdf&pageno=163&pagestart=1&width=483&height=691&maxpage=274&lang=en έκδοση του 1932 της Ιστορίας του Παπαρρηγόπουλου (σ. 145)] (και όχι σ. 146, όπως λανθασμένα γράφόταν μέχρι στιγμής) αναφέρεται ότι οι κάτοικοι του Σουλίου ήταν 5.000 και ότι "Παρεκτός όμως των 11 τούτων ιδρυμάτων οι Σουλιώται κατέκτησαν αλληλοδιαδόχως από τους μουσουλμάνους αγάδες του Μαργαρίτου 60 περίπου έτερα χωριά ... έχοντα κατοίκους περί τους 7.000." Οι κάτοικοι των κατακτημένων αυτών χωριών δεν είναι φυσικά Σουλιώτες "οι μεν των αρχικών ιδρυμάτων κάτοικοι εκαλούντο Σουλιώται, οι δε των κατακτηθέντων χωριών Παρασουλιώται.") Εάν, λοιπόν, δεν πρόκειται για παρερμηνεία και εξομοίωση των κατακτημένων «παρασουλιωτών» με τους Σουλιώτες επικυριάρχους τους και υπάρχει κάποιος υπολογισμός που χρησιμοποιούν η Vickers και ο Χατζηδημητρίου για το πλήθος *των Σουλιωτών*, ας προστεθεί στο σώμα του λήμματος και ας εξηγηθούν οι διαφορετικοί μέθοδοι υπολογισμού που ακολουθούνται από τους μεν και από την Ψιμούλη. Εάν, όμως, ο αριθμός των 10 ή 12 χιλιάδων απλώς αναφέρεται δίχως καμία τεκμηρίωση, τότε δεν υπάρχει λόγος να προτιμηθεί αυτός ο αυθαίρετος ισχυρισμός έναντι του (όντως) υπολογισμού της Ψιμούλη, ο οποίος άλλωστε τυχαίνει να είναι παρόμοιος με αυτόν που δίνει ο Παπαρρηγόπουλος (η Ψιμούλη υπολογίζει 3250 κατοίκους του τετραχωρίου + 1250 του επταχωρίου, σύνολο 4500, δηλαδή 500 άτομα λιγότερα από τον αριθμό που δίνει ο Παππαρηγόπουλος).
:Έπειτα, για τη διατύπωση του Νόελ Μάλκολμ για τα τοπωνύμια: είναι προφανές ότι κάνοντας λόγο για τα τοπωνύμια που αποδεικνύουν την αλβανική καταγωγή των Σουλιωτών ο Νόελ Μάλκολμ αναφέρεται στα τοπωνύμια όχι της ευρύτερης περιοχής του Σουλίου, αλλά σε εκείνα του κεντρικού πυρήνα του τετραχωρίου (Σούλι, Κιάφα, Κούγκι, Γκούρα, Βούτσι, Φλάμπουρο, Μπίρ(α), Βρέκε βετετίμε). Υπάρχει κάποια αμφιβολία ότι αυτά είναι αλβανικά; Στην ενότητα τοπωνύμια υπάρχουν αλλόγλωσσες ετυμολογήσεις των τοπωνυμίων της "ευρύτερης περιοχής" του Σουλίου, κάτι που δέχεται π.χ. και η Ψιμούλη. Ακόμη και ο [https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/bitstream/123456789/27235/1/%ce%97%cf%80%ce%b5%ce%b9%cf%81%cf%89%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae%20%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%b9%cf%81.%20%cf%84%ce%b5%cf%85%cf%87.74-75%201982.pdf Μαμμόπουλος] που, όπως αναφέρεται στο λήμμα, επισημαίνει ότι στα τοπωνύμια της περιοχής του Σουλίου "φαίνεται να έχουν συμβάλει όλες οι βαλκανικές γλώσσες" ετυμολογεί το Σούλι, το Κούγκι, την Κιάφα, τη Βετετίμα -καθώς και τον Αβαρίκο!- με βάση τα "αρβανίτικα". Επομένως, ποια αξιόπιστη πηγή διαφωνεί για την αλβανικότητα των τοπωνυμίων αυτών, ώστε να παρουσιάζεται η θέση του Μάλκολμ ως αμφισβητούμενη;
:Τέλος, όσον αφορά την ουδέτερη οπτική γωνία της παρουσίασης των Σουλιωτών στην εισαγωγή του λήμματος: Σε όσα γράφει παραπάνω ο Demetrios1993 και με βάση τις προσθήκες που έχει κάνει υπάρχει η παρανόηση ότι ο καθορισμός της ουδέτερης οπτικής γωνίας για ένα θέμα γίνεται με βάση είτε (α) πεπαλαιωμένα (και, συμπτωματικά, σχεδόν αποκλειστικά [φιλ]ελληνικά) δημοσιεύματα του 19ου ή του α΄ μισού του αιώνα (π.χ. Παπαρρηγόπουλος [!]) και (β) μη αξιόπιστες πηγές, κείμενα δηλαδή γραμμένα από ανθρώπους που δεν είναι ιστορικοί (π.χ. ο Βρετανός πράκτορας και μεταπολεμικά πολιτικός [[Κρις Γούντχαους]], ο μουσικολόγος και μουσικός παραγωγός [https://www.athensinsider.com/christopher-king-an-evangelist-for-greek-demotic-music/ Cristopher King], το διοικητικό στέλεχος του Βρετανικού Συμβουλίου [http://arsint.com/book_j_p.html Jim Potts]) και τα οποία δεν έχουν κάποια επιστημονική ιστορική δημοσίευση (π.χ. κάποιος θεολόγος ονόματι [https://biblionet.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF/?personid=51829 Γαλενιανός]) ή δημοσιεύουν σε εκδοτικούς οίκους που μάλλον δεν πληρούν τα κριτήρια αξιόπιστων πηγών, όπως ο εκδοτικός οίκος "Cambridge Scholars Publishing" (που δεν έχει βέβαια καμία σχέση με το Cambridge University Press). Ωστόσο, η ουδέτερη οπτική γωνία αφορά τις σύγχρονες [[Βικιπαίδεια:Αξιόπιστες πηγές|αξιόπιστες πηγές]], λαμβανομένης υπόψη της σχέσης τους με το θέμα. Με άλλα λόγια, η περιγραφή των Σουλιωτών η οποία υιοθετείται κατά κόρον από *σύγχρονους* μελετητές φαίνεται να είναι "Christian Albanians" οι οποίοι ήταν οργανωμένοι κατά γένη/φάρες και, επομένως, μια μορφή της θα πρέπει να υιοθετηθεί και στην εισαγωγή του λήμματος. Εάν η μετάφραση του "Albanians" στα ελληνικά ως "αλβανοφώνων", που επελέγη για να μην υπάρχει σύγχυση με τους Αλβανούς το έθνος, τους έχοντες δηλαδή αλβανική εθνική συνείδηση, θεωρείται λανθασμένη, τότε ίσως θα πρέπει να προτιμηθεί η μετάφραση του όρου από τα αγγλικά στα ελληνικά ως "αλβανικά/Αλβανοί", αν και προσωπικά μου φαίνεται πηγή ενδεχόμενων παρανοήσεων. Ανεξαρτήτως αυτού, η μορφή την οποία προσέδωσε στην εισαγωγή του λήμματος ο Demetrios1993
::(α) απαλείφει την αναφορά στην κατά γένη οργάνωση των Σουλιωτών και (β) στην αλβανοφωνία τους, αν και αυτά τα στοιχεία δεν αποτελούν αντικείμενο αμφισβήτησης από σύγχρονες αξιόπιστες πηγές,
::(γ) παρουσιάζει ως ισοβαρείς απόψεις και ομοειδείς τους χαρακτηρισμούς των Σουλιωτών ως "Αλβανών" και ως "Ελλήνων", από τους οποίους ο μεν πρώτος εμφανίζεται σε πλειάδα σύγχρονων ιστορικών έργων ενώ ο δεύτερος όχι
::(δ) παρουσιάζει μέσα από τη φωνή της εγκυκλοπαίδειας ως αδιαμφισβήτητο γεγονός τη θέση ότι "οι Σουλιώτες είχαν ελληνική συνείδηση", αν και αυτή (i) δε γίνεται αποδεκτή από σύγχρονους ιστορικούς [π.χ. Mazower 2021] (ii) δεν τεκμηριώνεται με παραπομπή σε κάποια αξιόπιστη πηγή, δηλαδή επιστημονική δημοσίευση, αλλά στον Σαράντο Καργάκο και ένα βιβλίο του θεολόγου Γαλενιανού που προανέφερα. Γι' αυτό το λόγο αναιρώ τις αλλαγές αυτές επαναφέροντας τις τροποποιημένες προτάσεις της εισαγωγής του λήμματος στην προηγούμενη έκδοση τους.
:Εξίσου προβληματική είναι η παρουσίαση στην εισαγωγή μετά την επεξεργασία του Demetrios1993 της χρήσης της αλβανικής και της ελληνικής γλώσσας από τους Σουλιώτες ως ομοειδών. Γιατί, η γνώση χρήσης της ελληνικής επιπλέον της αλβανικής γλώσσας, αποτελεί εξέλιξη που ανήκει στην ύστερη φάση της παρουσίας τους στο Σούλι, προσδιοριζόμενη χρονικά. Επομένως, ούτε είναι λογικό εξαιτίας της κατοπινής εκμάθησης και της ελληνικής (η οποία παρεμπιπτόντως δεν είναι τέτοιου βαθμού ώστε να αποτρέπει τους Κολιόπουλο και Βερέμη στο ''Greece: The Modern Sequel'', 233 να τους περιγράφουν ως "*non-Greek speakers*" -- παράθεμα το οποίο κακώς αφαιρέθηκε από τον Demetrios1993 ως δήθεν "μικρό τριμάρισμα μη-σχετικών [!] πληροφοριών" -- ή το Mazower 2021 ως "Albanians") να απαλείφεται το ουσιώδες γεγονός της καταγωγικής αλβανοφωνίας τους από την αρχική περιγραφή των Σουλιωτών.
{{διπλή εικόνα|right|Albanian Palikars in pursuit of an enemy -- Charles Robert Cockerell, 1813-1814 -- British Museum, inv. 1923,0113.30.jpg|90|Suliotenfamilie - Schweiger Lerchenfeld Amand (freiherr Von) - 1887.jpg|70|Πολεμιστές (αριστερά) και οικογένεια (δεξιά).||}}
:Τέλος, επαναφέρω την εικόνα του infobox που αντικατατέστησε ο Demetrios1993 με μία -κατά τον ίδιο- "πιο αντιπροσωπευτική" και "πιο ουδέτερη". Όμως, αφενός πρόβλημα ουδετερότητας δεν υπάρχει, όπως εξήγησα παραπάνω, αφετέρου η εικόνα των πολεμιστών που υπήρχε στο infobox αντιστοιχεί επακριβώς στην αμφίεση των Σουλιωτών (βλ. [https://kingscollections.org/exhibitions/specialcollections/byron/greece/hughes εδώ]) και χρησιμοποιείται ήδη στο εξώφυλλο της μονογραφίας της Ψιμούλη, απολύτως εύλογα, καθώς όπως γράφει η Murawska-Muthesius στο ''Imaging and Mapping Eastern Europe'' (Routledge, 2021), pp. 77-79, ανάμεσα στη "series of iconic images of Albania's mountains, peopled by the invincible palikars, the inhabitants of the impassable Suli summits" αυτή η υδατογραφία είναι "one of the most striking images" που "sums up the agility, belligerence, and an almost animal-like alterness of the warrios" και "proved hugely popular in Europe throughout the nineteenth century". Οι Σουλιώτες, άλλωστε, είναι γνωστοί για τις πολεμικές δραστηριότητές τους τις οποίες έξοχα απεικονίζει η εν λόγω εικόνα. Η εικόνα με την οποία αντικαταστάθηκε η υδατογραφία του Κόκρελ από τον Demetrios1993 απεικονίζει μια οικογένεια με ένα γέρο γενειοφόρο (εικόνα εντελώς αναντίστοιχη με *όλες τις άλλες απεικονίσεις Σουλιωτών* των αρχών του 19ου αιώνα π.χ. από το Λουί Ντυπρέ (βλ. [[c:File:A Souliot in Corfu Nikolos Pervolis, by Louis Dupré - 1827.jpg|εδώ]], [[c:File:A Souliot in Corfu, by Louis Dupré - 1827.jpg|εδώ]] ή [[c:File:Dupre - Foto Pikos from Souli.jpg|εδώ]])), είναι κατασκευασμένη πλέον του μισού αιώνα από την οριστική απομάρυνσή τους από τις εστίες τους, όταν δε ζούσαν δηλαδή πλέον στο Σούλι, ενώ δεν υπάρχει κάποια αξιόπιστη πηγή που να τεκμηριώνει τη δημοφιλία, την ακρίβεια ή την αντιπροσωπευτικότητά της. Γι' αυτό επαναφέρω την προηγούμενη εικόνα στο Infobox, μαζί με τις παραπομπές στις σχετικές πηγές. [[Χρήστης:Ασμοδαίος|Ασμοδαίος]] ([[Συζήτηση χρήστη:Ασμοδαίος|συζήτηση]]) 10:15, 28 Νοεμβρίου 2021 (UTC)
| |||