Χούνγκα Τόνγκα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

== Ηφαιστειακή ιστορία ==

Το ηφαίστειο φαίνεται, σύμφωνα με δείγματα που συλλέχθηκαν στην περιοχή, ότι εξερράγη περί το 1040–1180 ΚΕ, μια έκρηξη που έχει συσχετιστεί μια μια άγνωστη τροπική έκρηξη το 1108 ΚΕ που οδήγησε σε παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό. Είναι η έκρηξη που πιθανότατα δημιούργησε τη σημερινή καλντέρα του ηφαιστείου.<ref name=Cronin2017>{{cite web |url=https://eos.org/science-updates/new-volcanic-island-unveils-explosive-past |last1=Cronin |first1=S. J. |last2=Brenna |first2=M. |last3=Smith |first3=I. E. M. |last4=Barker |first4=S. J. |last5=Tost |first5=M. |last6=Ford |first6=M. |last7=Tonga’onevai |first7=S. |last8=Kula |first8=T. |last9=Vaiomounga |first9=R. |title=New Volcanic Island Unveils Explosive Past |publisher=Eos |date=26 June 2017 |access-date=16 January 2022 |archive-date=15 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115210546/https://eos.org/science-updates/new-volcanic-island-unveils-explosive-past |url-status=live }}</ref> Εκρήξεις στην υποθαλάσσια περιοχή γύρω από τα νησιά παρατηρήθηκαν το 1912, το 1937 και το 1988.<ref name="GVS"/> Τις 16 Μαρτίου 2009 άρχισε έκρηξη σε δύο φλέβες, μία στο Χούνγκα Χα'απάι και μία 100 μέρα υπεράκτια, που οδήγησε στη δημιουργία νέας στεριάς ανάμεσα στις δύο φλέβες.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2009/mar/21/tonga-volcano-island-nuku-alofa Percival, Jenny. "Underwater Volcano Creates New Island Off Tonga."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161208000916/https://www.theguardian.com/world/2009/mar/21/tonga-volcano-island-nuku-alofa |date=2016-12-08 }} ''[[The Guardian]].'' 21 March 2009.</ref> Τις 19 Δεκεμβρίου 2014 ξεκίνησε νέα υποθαλάσσια έκρηξη η οποία συνέχισε τον Ιανουάριο του 2015 παράγοντας εκρηκτικές στήλες που έφτασαν σε ύψος τα 9 χιλιόμετρα και επηρέασαν τοπικά τις αεροπορικές πτήσεις.<ref>{{cite news |url=http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=11385767 |last=Tapaleao |first=Vaimoana |title=Tongan volcano eruption puts flights on alert |newspaper=New Zealand Herald |date=January 13, 2015 |accessdate=January 12, 2015 |archive-date=January 13, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150113022539/http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=11385767 |url-status=live }}</ref> Η έκρηξη δημιούργησε ένα νέο νησί ανάμεσα στα υπάρχοντα δύο.<ref>{{cite web |url=http://www.radioaustralia.net.au/international/radio/program/pacific-beat/tongan-volcano-forms-new-island/1407213 |title=Tongan volcano forms new island |website=Radio Australia |date=January 16, 2015 |accessdate=January 16, 2015 |archive-date=January 16, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150116192444/http://www.radioaustralia.net.au/international/radio/program/pacific-beat/tongan-volcano-forms-new-island/1407213 |url-status=live }}</ref>

Στις 20 Δεκεμβρίου 2021 το ηφαίστειο εξερράγη ξανά,<ref name=MT2021a>{{cite web |url=https://matangitonga.to/2021/12/21/funeral-flight-tonga-cancelled-hunga-eruption |title=Air NZ funeral flight to Tonga cancelled as Hunga eruption continues |work=Matangi Tonga |author=Mary Lyn Fonua |date=21 December 2021 |access-date=21 December 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211221062554/https://matangitonga.to/2021/12/21/funeral-flight-tonga-cancelled-hunga-eruption |archive-date=21 December 2021}}</ref> με αποτέλεσμα να μεγαλώσει η έκταση του νησιού.<ref>{{cite web |url=https://www.rnz.co.nz/news/national/458609/tonga-volcano-grows-in-size-as-eruption-continues-for-sixth-day |title=Tonga volcano grows in size as eruption continues for sixth day |work=RNZ |date=25 December 2021 |access-date=26 December 2021 |archive-date=25 December 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211225214410/https://www.rnz.co.nz/news/national/458609/tonga-volcano-grows-in-size-as-eruption-continues-for-sixth-day |url-status=live }}</ref> Η έκρηξη αυτή σταμάτησε στις 5 Ιανουαρίου,<ref>{{cite web |url=https://matangitonga.to/2022/01/06/hunga-volcano-quiet-pumice |title=Hunga volcano quietens down, while pumice floats onto Tongatapu beaches |work=Matangi Tonga |date=6 January 2022 |access-date=8 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220107052721/https://matangitonga.to/2022/01/06/hunga-volcano-quiet-pumice |archive-date=7 January 2022}}</ref> όμως μια νέα έκρηξη έλαβε χώρα στις 13 Ιανουαρίου 2022, δημιουργώντας εκρηκτική στήλη ύψους 17 χιλιομέτρων.<ref>{{Cite web |title=ash advisory for hunga tonga |url=http://vaac.metservice.com/dynamic/vaa/243040_2022_10.txt |url-status=live}}</ref> Στις 15 Ιανουαρίου 2022, το ηφαίστειο εξερράγη βιαίως, παράγοντας [[ωστικό κύμα]] που προκάλεσε ζημιές στη Νουκουαλόφα και ακούστηκε σε όλο τον νότιο Ειρήνικο, ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.<ref>{{Cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-60012337 |title=Tsunami threat over after huge Pacific volcano eruption - monitor |ημερομηνία=2022-01-16 |website=BBC News |language=en-GB |accessdate=2022-01-16}}</ref> Ακολούθησε [[τσουνάμι]] που έπληξε τις ακτές του Ειρηνικού.<ref>{{Cite web |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/new-zealand-pm-ardern-says-tonga-eruption-hugely-concerning-2022-01-15/ |title=Significant tsunami damage feared in Tonga, communications still cut |last=Menon |first=Praveen |ημερομηνία=2022-01-16 |website=Reuters |language=en |accessdate=2022-01-16}}</ref>