Πανεπιστημιακή φάλαγγα

Με την ονομασία Πανεπιστημιακή φάλαγγα φερόταν ειδικό σώμα, στρατιωτικά συγκροτούμενο, από φοιτητές και καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών για τη τήρηση της τάξης μετά τις ταραχές που είχαν σημειωθεί στη πρωτεύουσα αμέσως μετά την αποχώρηση του βασιλιά Όθωνα. Ιδρύθηκε με απόφαση της τότε προσωρινής κυβέρνησης που εκδόθηκε στις 8 Δεκεμβρίου του 1862, επί πρυτανείας Κωνσταντίνου Φρεαρίτη. Σύμφωνα δε με το ΚΒ΄ ψήφισμα της Β΄ Εθνικής συνέλευσης η πανεπιστημιακή φάλαγγα συγκροτήθηκε ως μέρος της τότε εθνοφυλακής και ο αρχηγός της θα εκλέγονταν με ψηφοφορία από τους αξιωματικούς και φοιτητές της φάλαγγας.

Αξιωματικοί της Εθνοφυλακής και της Πανεπιστημιακής Φάλαγγας κατά τη μεσοβασιλεία 1862–1863

Στη φάλαγγα εκείνη κατατάχθηκαν όλοι οι τότε φοιτητές, αρχικά 612 τον αριθμό, υπό την ανώτατη διοίκηση του αξιωματικού του πεζικού Ιωάννη Ζουμπούλη. Σχηματίσθηκαν έτσι 5 λόχοι από 120 άνδρες έκαστος με λοχαγούς καθηγητές του Πανεπιστημίου. Αργότερα προστέθηκε ένας ακόμη λόχος φθάνοντας σε 840 ένοπλους φοιτητές. Ο δε οπλισμός τους είχε δωρηθεί από τον Δ. Βερναρδάκη, οι δε δαπάνες εξάρτυσης, στρατωνισμού και συσσιτίων είχαν αναληφθεί από το ταμείο του Πανεπιστημίου.

Η φάλαγγα αυτή είχε αναλάβει την ένοπλη φρούρηση της πόλης της Αθήνας και ειδικότερα των υπουργείων και λοιπών δημοσίων καταστημάτων καθώς και του κτιρίου της Εθνοσυνέλευσης (Παλιά Βουλή). Όταν μετά την εγκαθίδρυση του βασιλέως Γεωργίου Α' αποκαταστάθηκε η τάξη, η φάλαγγα αυτή διαλύθηκε, με απόπειρες όμως επανασύστασής της το 1873, όπου έλαβαν χώρα βίαιες σκηνές στη δημιουργία "Οργανισμού Πανεπιστημιακής Φάλαγγας" και κανονισμού άσκησης των φοιτητών στα όπλα, και το 1875 που επανήλθε το αυτό, που όμως ναυάγησαν.

Όταν το 1879 καθορίσθηκε με νόμο η γενική στρατολογία έπαυσε πλέον να γίνεται λόγος για πανεπιστημιακή φάλαγγα.

Πηγές

• "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.15ος, σελ. 402