51 Πηγάσου b
Ο 51 Πηγάσου b, γνωστός αλλιώς και ως Βελλεροφόντης και σπάνια ως Διμίδιον (Dimidium), είναι ένας εξωηλιακός πλανήτης που απέχει 50 έτη φωτός από την Γη και βρίσκεται τον αστερισμό του Πηγάσου. Ήταν ο πρώτος εξωπλανήτης που ανακαλύφθηκε σε τροχιά γύρω από ένα αστέρι κύριας αλληλουχίας, τον Πήγασο 51, γεγονός που σηματοδότησε μια νέα αστρονομική ανακάλυψη.[1] Ανήκει στο είδος του καυτού Δία.
| 51 Πηγάσου b | |
|---|---|
 Καλλιτεχνική απόδοση του εξωπλανήτη και του άστρου του | |
| Αστέρας | |
| Όνομα | 51 Πηγάσου |
| Φασματικός τύπος | G2.5IVa ή G4-5Va |
| Απόσταση από τη Γη | 50,9 ± 0.3 ly |
| Αστερισμός | Πήγασος |
| Τροχιακά χαρακτηριστικά | |
| Μεγάλος ημιάξονας (a) | 0,0527 ± 0,0030 AU |
| Εκκεντρότητα (e) | 0,013 ± 0,012 |
| Περίοδος (P) | 4,230785 ± 0,000036 d |
| Φυσικά χαρακτηριστικά | |
| Ανακάλυψη | |
| Ανακαλύφθηκε από | Michel Mayor and και Didier Queloz |
| Ημερομηνία | 6 Οκτωβρίου 1995 |
Το 2017 ανακαλύφθηκαν ίχνη νερού στην ατμόσφαιρά του.[2]
Ονομασία Επεξεργασία
Ο πλανήτης ονομάστηκε ως 51 Πηγάσου b από τους Ελβετούς αστροφυσικούς Michel Mayor και Didier Queloz κατά τον Δεκέμβριο του 1995. Την επόμενη χρονιά (1996) ο Αμερικανός αστρομόνος Geoffrey Marcy ονόμασε -κατά την συμβατική συνήθεια υιοθετήσεως ονομάτων από την αρχαία ελληνική Μυθολογία- τον νεοανακαλυφθέντα πλανήτη Βελλεροφόντη, προς τιμήν του ομώνυμου ήρωα που ίππευε τον Πήγασο.[3]
Τον Ιούλιο του 2014 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση ξεκίνησε μια διαδικασία για την παροχή ονομάτων σε εξωηλιακούς πλανήτες, καθώς και στα αστέρια τους.[4] Κατόπιν ψηφοφορίας τον Δεκέμβριο του 2015 η Δ.Α.Ε. απεφάνθη το όνομα Dimidium που σημαίνει στα λατινικά "μισό", αναφερόμενη στην μισή μάζα του πλανήτη σε σχέση με αυτήν του Δία. Το όνομα υποβλήθηκε από την Γερμανική Αστρονομική Εταιρεία Λουκέρνης.[5][6]
Ανακάλυψη Επεξεργασία
Η ανακάλυψη του εξωπλανήτη ανακοινώθηκε από τους αστροφυσικούς Μισέλ Μαγιόρ (Michel Mayor) και Didier Queloz του Πανεπιστημίου της Γενεύης στις 6 Οκτωβρίου 1995 στο περιοδικό Nature.[7] Χρησιμοποίησαν τη μέθοδο της ακτινικής ταχύτητας με τον φασματογράφο ELODIE στο τηλεσκόπιο Observatoire de Haute -Provence της Γαλλίας και έκαναν παγκόσμια πρωτοσέλιδα με την ανακοίνωσή τους.
Ο πλανήτης ανακαλύφθηκε χρησιμοποιώντας ένα ευαίσθητο φασματοσκόπιο που ανίχνευε τις μικρές και κανονικές αλλαγές ταχύτητας στις φασματικές γραμμές του αστεριού περίπου 70 μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Αυτές οι αλλαγές οφείλονται στις βαρυτικές επιδράσεις του πλανήτη, από απόσταση μόλις 7.000.000 χιλιομέτρων από το αστέρι του.
Μέσα σε μια εβδομάδα από την ανακοίνωση, η ύπαρξη του πλανήτη επιβεβαιώθηκε από ομάδα επιστημόνων που χρησιμοποίησε το Αστεροσκοπείο Λικ στην Καλιφόρνια.
Αυτή ήταν η πρώτη ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη που περιστρέφεται γύρω από ένα ηλιακό αστέρι (την πρώτη ανακάλυψη εξωπλανήτη πραγματοποίησε το 1992 ο Aleksander Wolszczan γύρω από το αστέρι πάλσαρ PSR 1257). Σε αντίθεση με τον Δία του ηλιακού μας συστήματος, η ανακάλυψη του πλανήτη Βελλεροφόντη, ανάγκασε τους επιστήμονες να δεχθούν ότι πράγματι γιγάντιοι αέριοι πλανήτες μπορούν να περιστραφούν γύρω από το αστέρι τους σε μικρή τροχιά. [8]
Φυσικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία
Μετά την ανακάλυψη του εξωπλανήτη, πολλοί επιστήμονες επιβεβαίωσαν την ύπαρξή του. Υπολογίστηκε ότι ο πλανήτης περιστρέφεται από το άστρο του τον Πήγασο μόλις σε 3,5 ημέρες. Είναι πολύ πιο κοντά από ότι ο Ερμής με τον Ήλιο, ενώ κινείται με ταχύτητα περίπου 136 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Η μάζα του είναι περίπου η μισή από αυτή του Δία και περίπου 150 φορές μεγαλύτερη από την Γη.
Αν υποτεθεί ότι ο πλανήτης είναι γκρίζος, χωρίς φαινόμενα θερμοκηπίου ή παλλιρροϊκών φαινομένων, ωστόσο η θερμοκρασία στην επιφάνειά του προσεγγίζει τους 1.000°C, τοποθετώντας τον ανάμεσα τον εξωπλανήτη HD 189733 b και τον εξωπλανήτη Όσιρι, προτού όμως μετρηθεί η θερμοκρασία τους.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ How the Universe Works 3. Jupiter: Destroyer or Savior?. Discovery Channel. 2014.
- ↑ «Water detected in the atmosphere of hot Jupiter exoplanet 51 Pegasi b». phys.org. 1 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ University of California at Berkeley News Release 1996-17-01
- ↑ NameExoWorlds: An IAU Worldwide Contest to Name Exoplanets and their Host Stars. IAU.org. 9 July 2014
- ↑ «NameExoWorlds The Process». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018.
- ↑ «NameExoWorlds The Approved Names». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018.
- ↑ Mayor, Michael; Queloz, Didier (1995). «A Jupiter-mass companion to a solar-type star». Nature 378 (6555): 355–359. doi:. Bibcode: 1995Natur.378..355M.
- ↑ Mayor, M.; Queloz, D.; Marcy, G.; Butler, P.; Noyes, R.; Korzennik, S.; Krockenberger, M.; Nisenson, P. και άλλοι. (1995). «51 Pegasi». IAU Circular 6251: 1. Bibcode: 1995IAUC.6251....1M. http://www.cbat.eps.harvard.edu/iauc/06200/06251.html#Item1.