Εξάχορδο

Το εξάχορδο μουσικό σύστημα είναι μια σειρά 6 φθόγγων με σταθερά διαστήματα. Η σειρά των διαστημάτων είναι: τόνος, τόνος, ημιτόνιο, τόνος, τόνος. Σε οποιαδήποτε θέση και αν βρίσκεται το εξάχορδο, η σειρά των διαστημάτων παραμένει αναλλοίωτη (π.χ. πάντα ο τρίτος φθόγγος θα έχει ημιτόνιο πάνω από αυτόν). Για να είναι ευκολομνημόνευτη η θέση των 6 φθόγγων και να αναπτυχθεί ένα σύστημα άμεσης ανάγνωσης άγνωστων μελωδιών, ο Γκουίντο ντ' Αρέτσο έβαλε μια συλλαβή σε κάθε φθόγγο (Epistola de ignotu cantu, 1028). Οι συλλαβές αυτές προέρχονται από έναν ύμνο του γρηγοριανού μέλους.

Το εξάχορδο χτίζεται με βάση το Ντο, το Σολ και το Φα. Έτσι από το Ντο έχουμε το hexachordum naturale, από το Σολ το hexachordum durum (με σι φυσικό) και από το Φα έχουμε το hexachordum molle (με Σι ύφεσι). Σε όλη την έκταση του συστήματος προκύπτουν 7 αλληλένδετα εξάχορδα που ο τραγουδιστής γνώριζε απέξω. Αν μια μελωδία ξεπερνούσε την έκταση ενός εξαχόρδου, τότε άλλαζαν εγκαίρως εξάχορδο (mutation).