Στα μαθηματικά, η επίπεδη τοπολογία[1] είναι μια τοπολογία Γκρότεντικ που εφαρμόζεται στην αλγεβρική γεωμετρία. Χρησιμοποιείται για τον ορισμό της θεωρίας της επίπεδης συνομολογίας- παίζει επίσης θεμελιώδη ρόλο στη θεωρία της καθόδου (faithfully flat descent)[2]. Ο όρος επίπεδη προέρχεται από τα επίπεδα πρότυπα (flat modules).

Υπάρχουν διάφορες ελαφρώς διαφορετικές επίπεδες τοπολογίες, οι πιο συνηθισμένες από τις οποίες είναι η τοπολογία fppf και η τοπολογία fpqc. fppf σημαίνει fidèlement plate de présentation finie πιστά επίπεδη πεπερασμένης παρουσίασης, και σε αυτή την τοπολογία ένας μορφισμός αφινικών σχημάτων είναι μορφισμός κάλυψης αν είναι πιστά επίπεδος και πεπερασμένης παρουσίασης. fpqc fidèlement plate et quasi-compacte σημαίνει πιστά επίπεδος και οιονεί συμπαγής, και σε αυτή την τοπολογία ένας μορφισμός αφινικών σχημάτων είναι μορφισμός κάλυψης αν είναι πιστά επίπεδος. Και στις δύο κατηγορίες, μια οικογένεια κάλυψης ορίζεται ως μια οικογένεια που είναι μια κάλυψη σε ανοικτά υποσύνολα Ζαρίτσκι[3]. Στην τοπολογία fpqc, κάθε πιστά επίπεδος οιονεί συμπαγής μορφισμός είναι καλυπτικός [4]. Αυτές οι τοπολογίες σχετίζονται στενά με την κάθοδο. Η «καθαρή» πιστά επίπεδη τοπολογία χωρίς άλλες συνθήκες περατότητας, όπως η οιονεί συμπαγής ή η πεπερασμένη παρουσίαση, δεν χρησιμοποιείται ευρέως επειδή δεν είναι υποκανονική- με άλλα λόγια, οι απεικονιζόμενοι συναρτησιακοί φορείς δεν χρειάζεται να είναι δέσμες.

Δυστυχώς, η ορολογία για τις επίπεδες τοπολογίες δεν είναι παγιωμένη. Ορισμένοι συγγραφείς χρησιμοποιούν τον όρο «τοπολογία» για μια προ-τοπολογία, και υπάρχουν διάφορες ελαφρώς διαφορετικές προ-τοπολογίες που μερικές φορές ονομάζονται fppf ή fpqc (προ)τοπολογία, οι οποίες μερικές φορές οδηγούν στην ίδια τοπολογία.

Η επίπεδη συνομολογία εισήχθη από τον Γκρότεντικ περίπου το 1960[5] .

Οι μεγάλες και οι μικρές τοποθεσίες fppf

Επεξεργασία

Έστω X ένα αφινικό σχήμα. Ορίζουμε ένα fppf κάλυμμα του X ως μια πεπερασμένη και από κοινού επιρριπτική οικογένεια μορφισμών[6]

(φa : XaX)

με κάθε Xa αφινικό και κάθε φa επίπεδο, με πεπερασμένη παρουσίαση. Αυτό δημιουργεί μια προ-τοπολογία: για X αυθαίρετο, ορίζουμε ένα fppf κάλυμμα του X ως μια οικογένεια

(φa : XaX)

η οποία είναι ένα κάλυμμα fppf μετά την αλλαγή βάσης σε ένα ανοικτό αφινικό υποσχήμα του X. Αυτή η προ-τοπολογία δημιουργεί μια τοπολογία που ονομάζεται τοπολογία fppf. (Αυτή δεν είναι η ίδια με την τοπολογία που θα παίρναμε αν ξεκινούσαμε με αυθαίρετα X και Xa και θεωρούσαμε ότι οι οικογένειες κάλυψης είναι από κοινού επιρριπτικές οικογένειες επίπεδων, πεπερασμένων μορφισμών). Χρησιμοποιούμε τον όρο Fppf για την κατηγορία των συστημάτων με την τοπολογία fppf.

Η μικρή περιοχή fppf του X είναι η κατηγορία O(Xfppf) της οποίας τα αντικείμενα είναι σχήματα U με ένα σταθερό μορφισμό UX που είναι μέρος κάποιας οικογένειας κάλυψης. (Αυτό δεν σημαίνει ότι ο μορφισμός είναι επίπεδος, πεπερασμένης παρουσίασης.) Οι μορφισμοί είναι μορφισμοί σχημάτων συμβατών με τους σταθερούς χάρτες στο X. Ο μεγάλος fppf τόπος του X είναι η κατηγορία Fppf/X, δηλαδή η κατηγορία των σχημάτων με σταθερό χάρτη στο X, θεωρούμενη με την fppf τοπολογία.

Το «Fppf» είναι συντομογραφία των λέξεων «fidèlement plate de présentation finie», δηλαδή «πιστά επίπεδη και πεπερασμένης παρουσίασης». Κάθε επιρριπτική οικογένεια επίπεδων και πεπερασμένης παρουσίασης μορφισμών είναι μια οικογένεια κάλυψης για αυτή την τοπολογία, εξ ου και το όνομα. Ο ορισμός της προτοπολογίας fppf μπορεί επίσης να δοθεί με μια επιπλέον συνθήκη οιονεί πεπερασμένης παρουσίασης- προκύπτει από το Πόρισμα 17.16.2 στην EGA IV4 ότι αυτό δίνει την ίδια τοπολογία.

Οι μεγάλες και οι μικρές τοποθεσίες του fpqc

Επεξεργασία

Έστω X ένα αφινικό σχήμα. Ορίζουμε ένα fpqc κάλυμμα του X ως μια πεπερασμένη και από κοινού επιρριπτική οικογένεια μορφισμών {uα : XαX} με κάθε Xα αφινικό και κάθε uα επίπεδο. Αυτό δημιουργεί μια προ-τοπολογία: Για το X αυθαίρετο, ορίζουμε ένα fpqc κάλυμμα του X να είναι μια οικογένεια {uα : XαX} η οποία είναι ένα fpqc κάλυμμα μετά την αλλαγή βάσης σε ένα ανοικτό αφινικό υποσχήμα του X. Αυτή η προ-τοπολογία παράγει μια τοπολογία που ονομάζεται fpqc τοπολογία. (Αυτή δεν είναι η ίδια με την τοπολογία που θα παίρναμε αν ξεκινούσαμε με αυθαίρετα X και Xα και θεωρούσαμε ότι οι οικογένειες κάλυψης είναι από κοινού επιρριπτικές οικογένειες επίπεδων μορφισμών). Γράφουμε Fpqc για την κατηγορία συστημάτων με την τοπολογία fpqc.[7]

Η μικρή fpqc περιοχή του X είναι η κατηγορία O(Xfpqc) της οποίας τα αντικείμενα είναι σχήματα U με ένα σταθερό μορφισμό UX που είναι μέρος κάποιας οικογένειας κάλυψης. Οι μορφισμοί είναι μορφισμοί σχημάτων συμβατών με τους σταθερούς χάρτες στο X. Η μεγάλη fpqc τοποθεσία του X είναι η κατηγορία Fpqc/X, δηλαδή η κατηγορία σχημάτων με σταθερό χάρτη στο X, θεωρούμενη με την fpqc τοπολογία.

Το «Fpqc» είναι συντομογραφία για το «fidèlement plate quasi-compacte», δηλαδή «πιστά επίπεδο και οιονεί συμπαγές». Κάθε επιρριπτική οικογένεια επίπεδων και οιονεί συμπαγών μορφισμών είναι μια οικογένεια κάλυψης για αυτή την τοπολογία, εξ ου και το όνομα.

Επίπεδη συνομολογία

Επεξεργασία

Η διαδικασία για τον ορισμό των ομάδων συνομολογίας είναι η συνήθης: η συνομολογία ορίζεται ως η ακολουθία των παράγωγων φορέων του φορέα που παίρνει τα τμήματα μιας δέσμης αβελιανών ομάδων.

Ενώ οι ομάδες αυτές έχουν πολλές εφαρμογές, δεν είναι γενικά εύκολο να υπολογιστούν, εκτός από τις περιπτώσεις όπου ανάγονται σε άλλες θεωρίες, όπως η συνομολογία étale[8].

Παράδειγμα

Επεξεργασία

Το ακόλουθο παράδειγμα δείχνει γιατί η «πιστά επίπεδη τοπολογία» χωρίς συνθήκες περατότητας δεν συμπεριφέρεται καλά. Ας υποθέσουμε ότι η X είναι η αφινική γραμμή πάνω από ένα αλγεβρικά κλειστό πεδίο k. Για κάθε κλειστό σημείο x του X, μπορούμε να θεωρήσουμε τον τοπικό δακτύλιο Rx στο σημείο αυτό, που είναι διακριτός δακτύλιος αποτίμησης του οποίου το φάσμα έχει ένα κλειστό σημείο και ένα (γενικό) ανοικτό σημείο. Συνδέουμε αυτά τα φάσματα μεταξύ τους ταυτοποιώντας τα ανοικτά σημεία τους για να λάβουμε ένα σχήμα Y. Υπάρχει ένας φυσικός χάρτης από το Y στο X. Η αφινική γραμμή X καλύπτεται από τα σύνολα Spec(Rx) τα οποία είναι ανοικτά στην πιστά επίπεδη τοπολογία, και κάθε ένα από αυτά τα σύνολα έχει έναν φυσικό χάρτη προς το Y, και αυτοί οι χάρτες είναι οι ίδιοι στις τομές. Ωστόσο, δεν μπορούν να συνδυαστούν για να δώσουν έναν χάρτη από το X στο Y, επειδή οι υποκείμενοι χώροι του X και του Y έχουν διαφορετικές τοπολογίες.

Δημοσιεύσεις

Επεξεργασία

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Tarizadeh, Abolfazl (2019-01-02). «Flat topology and its dual aspects» (στα αγγλικά). Communications in Algebra 47 (1): 195–205. doi:10.1080/00927872.2018.1469637. ISSN 0092-7872. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00927872.2018.1469637. 
  2. Hazewinkel, Michiel, επιμ.. (2001), «Form of an (algebraic) structure», Encyclopedia of Mathematics, Springer, ISBN 978-1-55608-010-4, http://www.encyclopediaofmath.org/index.php?title=Main_Page 
  3. SGA III1, IV 6.3.
  4. SGA III1, IV 6.3, Proposition 6.3.1(v).
  5. *Grothendieck, Alexander; Raynaud, Michèle (2003), Revêtements étales et groupe fondamental (SGA 1), Documents Mathématiques (Paris) [Mathematical Documents (Paris)], 3, Paris: Société Mathématique de France, σελ. XI.4.8, ISBN 978-2-85629-141-2 
  6. «Pieter Belmans—The fppf topology is generated by Zariski coverings and surjective finite locally free morphisms». pbelmans.ncag.info. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2024. 
  7. Says, Rene Pannekoek (9 Σεπτεμβρίου 2010). «The fpqc topology». Climbing Mount Bourbaki (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2024. 
  8. «Etale cohomology - part 2» (PDF).