Επαναφορά (μεταλλουργία)

Η επαναφορά στην μεταλλουργία του χάλυβα είναι μια θερμική κατεργασία κατά την οποία ένας βαμμένος χάλυβας θερμαίνεται στους 150 με 650°C για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να ξαναγίνει το υλικό πάλι όλκιμο με ταυτόχρονη μικρή μείωση της σκληρότητάς του.

Κατά την επαναφορά του χάλυβα, μειώνονται οι εσωτερικές τάσεις που προκάλεσε η βαφή, ανακατανέμονται και μειώνονται οι διαταραχές (κρυσταλλικές ατέλειες) στην μικροδομή του μαρτενσίτη και σχηματίζονται νέοι κόκκοι φερρίτη και σεμεντίτη από τον μαρτενσίτη και τον υπολειπόμενο ωστενίτη. Μετά την επαναφορά, στην μικροδομή του χάλυβα συνήθως παρατηρείται μαρτενσίτης, μπαινίτης, φερρίτης και σεμεντίτης.

Συνοπτικά, η επαναφορά του χάλυβα περιλαμβάνει τρία στάδια:

1. Διάσπαση του μαρτενσίτη (200–400°C) — Κατακρημνίζεται η περίσσεια του άνθρακα, αρχικά στην μορφή καρβιδίου Fe_2,4C και κατόπιν στην μορφή σεμεντίτη (Fe₃C). Ο χάλυβας χάνει μέρος της εφελκυστικής του αντοχής, αλλά μειώνεται κάπως και η σκληρότητά του.
2. Ανάπτυξη του σεμεντίτη (400–500°C) — Τα κατακρημνίσματα του σεμεντίτη γίνονται πιο μεγάλα, ενώ μειώνεται πολύ και η πυκνότητα των κρυσταλλικών διαταραχών. Έτσι μειώνονται σημαντικά η εφελκυστική αντοχή και η σκληρότητα του χάλυβα.
3. Ανάπτυξη του φερρίτη (> 500°C) — Σχηματίζονται ευμεγέθεις ισοαξονικοί κόκκοι φερρίτη και το υλικό γίνεται ακόμα πιο μαλακό.

Κατά το τρίτο στάδιο της επαναφοράς, ορισμένοι κραματωμένοι χάλυβες παρουσιάζουν δευτερογενή σκλήρυνση, η οποία οφείλεται στην κατακρήμνιση νέων σκληρών καρβιδίων. Αυτό συμβαίνει, π.χ., σε χάλυβες που περιέχουν τα στοιχεία βανάδιο, βολφράμιο, μολυβδαίνιο και χρώμιο, τα οποία, κατά το τελικό στάδιο της επαναφοράς, σχηματίζουν αντιστοίχως τα καρβίδια: VC, W₂C, Mo₂C και Cr₂₃C₆.

Βλ. επίσης

• Βαφή

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• H. K. D. H. Bhadeshia, "Tempered martensite", από το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ (Αγγλικά).