Εστέρκα
Η Εστέρκα (Esterka) αναφέρεται σε μια θρυλική Εβραία ερωμένη του Καζίμιρ του Μέγα, του ιστορικού βασιλιά της Πολωνίας που βασίλευσε μεταξύ 1333 και 1370. Οι μεσαιωνικοί Πολωνοί και Εβραίοι χρονογράφοι θεωρούσαν το θρύλο ως ιστορικό γεγονός και αναφέρουν μια υπέροχη ιστορία αγάπης μεταξύ της όμορφης Εβραίας και του σπουδαίου μονάρχη.[1]
| Εστέρκα | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Esterka (Πολωνικά) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ράφτρα |
| Οικογένεια | |
| Σύντροφος | Καζιμίρ Γ΄ ο Μέγας |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Θρύλος Επεξεργασία
Η πρώτη αναφορά της Εστέρκα μπορεί να βρεθεί σε χειρόγραφα του Πολωνού χρονογράφου του 15ου αιώνα Γιαν Ντουούγκος και θα αναφερθεί ξανά, έναν αιώνα αργότερα, από τον διάσημο Εβραίο χρονογράφο Ντάβιντ Γκανς, ο οποίος μάλιστα υποστήριξε ότι η Εστέρκα ήταν παντρεμένη με τον βασιλιά.[2] Ο Γκανς έγραψε:
«Ο Καζίμιρ, βασιλιάς της Πολωνίας, πήρε για τον εαυτό του μια παλλακίδα - μια νεαρή Εβραία με το όνομα Έστερ. Από όλες τις κοπέλες της γης, καμία δε συγκρινόταν με την ομορφιά της. Ήταν η γυναίκα του για πολλά χρόνια. Για χάρη της, ο βασιλιάς έδωσε πολλά προνόμια στους Εβραίους του βασιλείου του. Έπεισε τον βασιλιά να εκδώσει έγγραφα ελευθερίας και ευεργεσίας».[3]
Σύμφωνα με το θρύλο, η Εστέρκα ήταν κόρη ενός φτωχού ράφτη από το Οπότσνο, με το όνομα Ράφαελ. Η ομορφιά της[4] και η νοημοσύνη ήταν θρυλική. Αργότερα εγκαταστάθηκε στο βασιλικό παλάτι του Λομπζόβο, κοντά στην Κρακοβία.[5]
Λέγεται ότι η Εστέρκα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή του Καζίμιρ. Στον θρύλο, διετέλεσε σύμβουλος του Βασιλιά για την υποστήριξη διαφόρων πρωτοβουλιών: ελεύθερο εμπόριο, οικοδόμηση πέτρινων πόλεων, ανοχή σε εκπροσώπους διαφορετικών θρησκευτικών πίστεων και υποστήριξη της πολιτιστικής ανάπτυξης. Ο Καζίμιρ ήταν πιστός στους Εβραίους και τους ενθάρρυνε. Για πολλά χρόνια, η Κρακοβία ήταν το σπίτι για μια από τις σημαντικότερες εβραϊκές κοινότητες στην Ευρώπη.[5] Ονομάστηκε Μεγάλος Βασιλιάς για την ευφυΐα και το φωτεινό όραμά του, που τον βοήθησαν να αυξήσει το μέγεθος και τον πλούτο της Πολωνίας. Κατά τη διάρκεια των χρόνων του Μαύρου Θανάτου, η επιρροή της Εστέρκα βοήθησε στην αποτροπή της δολοφονίας πολλών Πολωνών Εβραίων που ήταν αποδιοπομπαίοι τράγοι για την ασθένεια.
Ο Βασιλιάς Καζίμιρ είχε πολλές συζύγους, αλλά η Εστέρκα λέγεται ότι ήταν η μόνη που του έδωσε αρσενικούς απογόνους, παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν ήταν επίσημα παντρεμένοι. Οι γιοι τους, ο Πέλκο και ο Νέμιρ, αναφέρονται στο θρύλο ότι βαφτίστηκαν μετά από αίτημα του πατέρα τους. Οι δύο έγιναν οι μυθικοί πρόγονοι πολλών ευγενών οικογενειών της Πολωνίας. Για την ανάπτυξη νομικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ Εβραίων, Πολωνών και Γερμανών, ο Πέλκο στάλθηκε στην Κρακοβία. Το 1363, ο Νέμιρ στάλθηκε στη Ρουθηνία για να δημιουργήσει μια ένα νέο τάγμα ιπποτών, το οποίο αργότερα έγινε η κληρονομική φωλιά της δυναστείας Ρουντανόφσκι.[6] Είχε επίσης δύο κόρες που μεγάλωσαν ως Εβραίες.[5]
Μετά τον θάνατο του Καζίμιρ, ο ανιψιός του, Λουδοβίκος Α΄ της Ουγγαρίας, έγινε ο Βασιλιάς της Πολωνίας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ξέσπασαν ταραχές εναντίον των Εβραίων, ιδιαίτερα βίαιων στην Κρακοβία. Σύμφωνα με το θρύλο, οι ταραξίες εισέβαλαν στο παλάτι της Εστέρκα στο Λομπζόβο και δολοφόνησαν αυτήν και τις δύο κόρες της.[5] Το Ρουντανόφσκι στον ποταμό Ρουντάβα θεωρήθηκε ο τόπος ταφής της Εστέρκα.
Στη σύγχρονη κουλτούρα Επεξεργασία
Ιστορική τοιχογραφία
Η τοιχογραφία στην οδό Γιόσεφ παρουσιάστηκε το 2016. Απεικονίζει τη συσχέτιση με την περιοχή: τον Βασιλιά Καζίμιρ το Μέγα και την Εστέρκα.
-
Ιστορική τοιχογραφία στην οδό Γιόσεφ -
Τοιχογραφία του Καζίμιρ του Μέγα και της Εστέρκα
Στη λογοτεχνία Επεξεργασία
- Μάρτσιν Μπιέλσκι «Kronika wszystkiego świata» (Χρονικό των πάντων στον κόσμο) (1551)[7]
- Ντάβιντ Γκανς Chronicle (1595)
- Γιούζεφ Ιγκνάτσι Κρασέφσκι «Król chłopów» (Βασιλιάς των χωρικών), Book Six
- Γίτσακ Μόσε Ρουμς «The Book of Esther the Second» (1883)
- Σαμουήλ Ιωσήφ Άγκνον «In Esterka's House»
- Καρλ Έμιλ Φράνζος «Esterka Regina» (Βασίλισσα Εστέρκα) στο «The Jews of Barnow» (1872)
- Άαρον Tσάιτλιν «Esterke» (1932)
- Ταντέους Μπούλγκαριν «Esterka» (1828)[8]
Στην τέχνη Επεξεργασία
- Φραντσίσεκ Ζμούρκο - «Μέγας Καζίμιρ και Εστέρκα» (1891)
- Wandalin Strzałecki - «Μέγας Καζίμιρ και Εστέρκα» (1879, χαμένος)
- Βουαντίσουαφ Γουστσκιέβιτς - «Ο Καζίμιρ ο Μέγας επισκέπτεται την Εστέρκα»
- Μαουρίτσι Γκότλιμπ - «Εστέρκα και Βασιλιάς Καζίμιρ» (1879) [9]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Σέγουιν, Μπάιρον Λ. (24 Απριλίου 1997). Sparks Amidst the Ashes: The Spiritual Legacy of Polish Jewry (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 125. ISBN 9780195355468.
- ↑ Haya, Bar-Itzhak - Professor of Hebrew and Comparative Literature and Head of Folklore Studies, University of Haifa. «YIVO | Esterke». yivoencyclopedia.org. YIVO Institute for Jewish Research. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2018.
The earliest written version of the Esterke legend by a Jewish author appears in David Gans's sixteenth-century chronicle, Tsemaḥ David. Gans wrote that Casimir, King of Poland, took as his concubine a Jewish girl named Esther, a maiden whose beauty was unparalleled in the entire country, and she was his wife for many years. The King performed great favors for the Jews for her sake, and she extracted from the king writs of kindness and liberty for the Jews.
- ↑ Σέγουιν, Μπάιρον Λ. (1997). Sparks Amidst the Ashes: The Spiritual Legacy of Polish Jewry (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 126. ISBN 9780195106855.
1370. Casimir, the king of Poland, took for himself a concubine - a young Jewess named Esther. Of all the maidens of the land, none compared to her beauty. She was his wife for many years. For her sake, the king extended many privileges to the Jews of his kingdom. She persuaded the king to issue documents of freedom and beneficence.
- ↑ Przyjaciel ludu: czyli, tygodnik potrzebnych i pożytecznych wiadomości (στα Πολωνικά). Leszno: Nakładem i drukiem E. Günthera. 1840. σελ. 139.
Estera was a Jewess; she had to be beautiful..
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Remembering Esterka». jewishpress.com/.
- ↑ «The American Association for Polish-Jewish Studies - Nathan Cohen Esterka». aapjstudies.org.
- ↑ «Polona». polona.pl. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2018.
Kazimierz chował miłośnicę z Czech Rokiczankę, która była niepospolitej cudowności, ale nią potem wzgardził, a Esterkę Żydówkę na jej miejsce wziął
- ↑ Pamiętnik literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej (στα Πολωνικά). Zakład im. Ossolińskich. 1988. σελ. 312.
- ↑ The Jew's Daughter: A Cultural History of a Conversion Narrative (Efraim Sicher)