Εστία (μυθολογία)

θεά της ελληνικής μυθολογίας

Κατά την ελληνική μυθολογία, η Εστία είναι η θεά της εστίας, της οικιακής ζωής και της οικογένειας, η οποία λάμβανε την πρώτη προσφορά σε κάθε θυσία που λάμβανε χώρα σε μια οικία και δεν είχε δημόσια λατρεία. Στη ρωμαϊκή μυθολογία, παρεμφερής αυτής είναι η Βέστα (ομόηχη λέξη, η οποία έχει προκύψει από δάνειο της ρίζας της) και προσωποποιούσε τη δημόσια εστία, της οποίας η λατρεία έδενε τους Ρωμαίους με μια μορφή ευρύτερης οικογένειας.

Θεά Εστία
Θεά της εστίας, του σπιτιού, της οικογενειακής ζωής, της οικογένειας και του κράτους
ΣύμβολαΗ εστία και η φωτιά της
ΓονείςΤιτάνας Κρόνος και Τιτανίδα Ρέα
ΑδέλφιαΘεά Δήμητρα, θεά Ήρα, θεός Άδης, θεός Ποσειδώνας και ο θεός Δίας
Στην Ρωμαϊκή μυθολογίαΒέστα

Ετυμολογία Επεξεργασία

Το όνομά της σημαίνει «οίκος και εστία»: το σπίτι και τους ενοίκους του. Η Εστία συμβολίζει τη συμμαχία μεταξύ των αποικιών και των μητέρων-πόλεών τους.

Γένεση Επεξεργασία

Η Εστία είναι η μεγαλύτερη κόρη της Ρέας και του Κρόνου, αδελφή του Δία, της Ήρας, του Άδη του Ποσειδώνα και της Δήμητρας. Αρχικώς, εντασσόταν στους ολύμπιους θεούς, αλλά, αργότερα, προσέφερε τον θρόνο στον Διόνυσο προκειμένου να λήξουν οι αψιμαχίες και έριδες μεταξύ τους. Έπειτα, φρόντιζε την ιερή φλόγα στον Όλυμπο. Οι βωμοί της περιελάμβαναν κάθε οικογενειακή εστία.

Αμέσως μετά τη γέννησή τους, ο Κρόνος κατάπιε την Εστία και τα αδέλφια της, πλην του Δία, ο οποίος, αργότερα, τους διέσωσε, οδηγώντας τους σε πόλεμο εναντίον του Κρόνου και των άλλων Τιτάνων.

Ο Όρκος Επεξεργασία

Η Εστία ορκίστηκε να παραμείνει για πάντα παρθένα, αρνούμενη τα καλέσματα του αδελφού της Ποσειδώνα και του Απόλλωνα. Όταν, κάποτε, κινδύνευσε να βιαστεί από τον Πρίαπο, έναν ελάσσονα θεό της γονιμότητας, σώθηκε από το ογκάνισμα ενός όνου.

Γενικά Επεξεργασία

Η Εστία ήταν μικρή θεότητα, δίχως αναφορά σε πολλούς μύθους, μα έπαιρνε την πρώτη θυσία στην οικία από μία γυναίκα ή, μερικές φορές, από άνδρες. Ποτέ δεν έφευγε από τον Όλυμπο.

Τέλος, η Εστία, η Αθηνά και η Άρτεμις ήταν οι μόνες Θεές που πάνω τους δεν είχε δύναμη η Αφροδίτη, η οποία είχε υποτάξει στο σύνολο, θεούς και ανθρώπους [εκκρεμεί παραπομπή].

 

Ησίοδος-Θεογονία Επεξεργασία

[Ησίοδος-Θεογονία 454] Ῥείη δὲ δμηθεῖσα Κρόνῳ τέκε φαίδιμα τέκνα,

Ἱστίην Δήμητρα καὶ Ἥρην χρυσοπέδιλον,
455 ἴφθιμόν τ᾽ Ἀίδην, ὃς ὑπὸ χθονὶ δώματα ναίει
νηλεὲς ἦτορ ἔχων, καὶ ἐρίκτυπον Ἐννοσίγαιον,
Ζῆνά τε μητιόεντα, θεῶν πατέρ᾽ ἠδὲ καὶ ἀνδρῶν,

τοῦ καὶ ὑπὸ βροντῆς πελεμίζεται εὐρεῖα χθών.
Από τη Βικιθήκη,Ησίοδος-Θεογονία[1]

[Ησίοδος-Θεογονία]Κι η Ρέα στον Κρόνο υποταγμένη γέννησε τέκνα λαμπρά,

την Εστία, τη Δήμητρα και τη χρυσοπέδιλη Ήρα,
το δυνατό τον Άδη, που κατοικεί παλάτια κάτω από τη γη
κι έχει καρδιά ανήλεη, τον Εννοσίγαιο το βαρύχτυπο,
το συνετό το Δία, πατέρα θεών και ανθρώπων,
που απ᾽ τη βροντή του τρέμει η πλατιά η γη.

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα Επεξεργασία

Πλάτων -Νόμοι 745b

[745b] .... τὸ δὴ μετὰ τοῦτο πρῶτον μὲν τὴν πόλιν ἱδρῦσθαι δεῖ τῆς χώρας ὅτι μάλιστα ἐν μέσῳ, καὶ τἆλλα ὅσα πρόσφορα πόλει τῶν ὑπαρχόντων ἔχοντα τόπον ἐκλεξάμενον, ἃ νοῆσαί τε καὶ εἰπεῖν οὐδὲν χαλεπόν: μετὰ δὲ ταῦτα μέρη δώδεκα διελέσθαι, θέμενον Ἑστίας πρῶτον καὶ Διὸς καὶ Ἀθηνᾶς ἱερόν, ἀκρόπολιν ὀνομάζοντα, κύκλον περιβάλλοντα, ἀφ᾽ .... . από τη Βικιθήκη - Πλατών -Νόμοι 745b ' [2]

[ 745b].......Εκείνο που έρχεται πρώτο μετά το παραπάνω είναι το ότι ο νομοθέτης πρέπει να φροντίσει να κτισθεί η πόλη όσο μπορεί πιο κοντά στο κέντρο της χώρας, αφού επιλέξει ένα μέρος που να προσφέρει όλες τις ανέσεις που πρέπει να έχει μια πόλη, και τα οποία δεν είναι δύσκολο να τα αντιληφθούμε και να τα εκφράσουμε• 'Έπειτα πρέπει να τη χωρίσει σε δώδεκα μέρη, αφού χτίσει ναό της Εστίας, του Διός και της Αθηνάς, που θα ονομασθούν ακρόπολη και θα τα περιβάλει με τείχος,....

Ορφικός ύμνος Εστίας Επεξεργασία

[θυμίαμα αρώματα]Ἑστία εὐδυνάτοιο Κρόνου θύγατερ βασίλεια, ἣ μέσον οἶκον ἔχεις πυρὸς ἀενάοιο, μεγίστου, τούσδε σὺ ἐν τελεταῖς ὁσίους μύστας ἀναδείξαις, θεῖσ᾽ αἰειθαλέας, πολυόλβους, εὔφρονας, ἁγνούς• οἶκε θεῶν μακάρων, θνητῶν στήριγμα κραταιόν, ἀιδίη, πολύμορφε, ποθεινοτάτη, χλοόμορφε• μειδιόωσα, μάκαιρα, τάδ᾽ ἱερὰ δέξο προθύμως, ὄλβον ἐπιπνείουσα καὶ ἠπιόχειρον ὑγείαν.. από τη Βικιθήκη - Ορφικός ύμνος Εστίας ' [3]

[θυμίαμα αρώματα] Ευδύνατη Εστία, θυγατέρα του Κρόνου, βασίλισσα, που έχεις τον μέσο οίκο του αέναου μέγιστου πυρός, ανέδηξε στις τελετές τούτους τους όσιους μύστες, θέτοντας τους αειθαλείς, πολύολβους, εύφρονες & αγνούς. Οίκε των μακάρων θεών, κραταιό στήριγμα των θνητών, αίδια, πολύμορφη, ποθεινότατη, χλοόμορφη. Μειδιόωσα, μακάρια, δέξου προθύμως τούτα τα ιερά, επιπνέοντας όλβο και ηπιόχειρη υγεία.

Γενεαλογικό Δέντρο Επεξεργασία

Έκθεση Φωτογραφιών Επεξεργασία

Αναφορές Επεξεργασία

  1. από τη Βικιθήκη,Ησίοδος-Θεογονία 454
  2. από τη Βικιθήκη - Πλατών -Νόμοι 745b
  3. από τη Βικιθήκη - Ορφικός ύμνος Εστίας
  4. Γενεαλογικό Δέντρο των Ολύμπιων Θεών που βασίζεται στη Θεογονία του Ησίοδου .
  5. Σύμφωνα με τον Ὀμηρο, Ιλιάδα 1.570–579, 14.338, Οδύσσεια 8.312, Ο Ήφαιστος ήταν γιος της Ήρας και του Δία, Gantz, σελ. 74.
  6. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 927–929, Ο Ήφαιστος γεννήθηκε μόνο από την Ήρα χωρίς πατέρα, Gantz, σελ. 74.
  7. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 886–890, για τα παιδιά του Διός από τις επτά συζύγους του, η Αθηνά ήταν κόρη του Δία και της Μήτις. Ο Δίας εμπόδισε τη Μήτι να γεννήσει και την κατάπιε αλλά το παιδί εκείνο ήταν η Αθηνά η οποία γεννήθηκε τελικά από το κεφάλι του. ", Gantz, σελ. 51–52, 83–84.
  8. Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 183–200, Η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον αφρό που δημιούργησαν τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, Gantz, σελ. 99–100.
  9. Σύμφωνα με τον Όμηρο, Η Αφροδίτη ήταν κόρη του Διός (Ιλιάδα 3.374, 20.105; Οδύσσεια 8.308, 320) και της Διώνης(Ιλιάδα 5.370–71), Gantz, σελ. 99–100.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Μυθολογία της Αρχαίας Ελλάδος, από τον Paul Decharme
  • Marcel Detienne et Janet Lloyd, « The Gods of Politics in Early Greek Cities », Arion (automne 2004).
  • Mika Kajava, « Hestia Hearth, Goddess, and Cult », Harvard Studies in Classical Philology.
  • Pierre Lévêque (helléniste)|Pierre Lévêque et Louis Séchan, Les Grandes divinités de la Grèce, Armand Colin, coll. « l'Ancien et le nouveau », Paris, 1990.
  • Haiganuch Sarian, « Hestia », LIMC 5 (1990).