Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ

Η Ζώνη Απομόνωσης του Πυρηνικού Σταθμού Τσερνόμπιλ είναι μια επίσημα καθορισμένη ζώνη αποκλεισμού γύρω από την τοποθεσία του ατυχήματος στον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ.[1]:p.4–5:p.49f.3 Είναι επίσης κοινώς γνωστή ως Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ, Ζώνη των 30 Χιλιομέτρων ή απλώς Η Ζώνη.[1]:p.2–5

Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ
51°18′0″N 30°0′18″E
ΧώραΟυκρανία
Διοικητική υπαγωγήΌμπλαστ Κιέβου
Ίδρυση27  Απριλίου 1986
Έκταση2.600 km²
Πληθυσμός314 (2007)
Ζώνη ώραςUTC+02:00
UTC+03:00
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιδρύθηκε από τις Σοβιετικές Ένοπλες Δυνάμεις αμέσως μετά την καταστροφή του 1986. Αρχικά υφίστατο σε ακτίνα 30 χλμ από τον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ προορισμένη για εκκένωση και τοποθετημένη υπό στρατιωτικό έλεγχο.[2][3] Τα σύνορά της έχουν αλλάξει έκτοτε ώστε να καλύπτουν μεγαλύτερη περιοχή της Ουκρανίας. Η Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ συνορεύει με μια χωριστά διοικούμενη περιοχή, τον Κρατικό Ραδιοοικολογικό Αποκλειστικό Τομέα της Πολεσίας, βορείως εντός της Λευκορωσίας. Την Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ διαχειρίζεται οργανισμός της Κρατικής Υπηρεσίας Έκτακτης Ανάγκης της Ουκρανίας, ενώ το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας και η σαρκοφάγος του (και το ανταλλακτικό του) διαχειρίζονται χωριστά.

Η ζώνη αποκλεισμού καλύπτει μια περιοχή περίπου 2.600 τ χλμ. [4] στην Ουκρανία που περιβάλλει άμεσα τον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ όπου η ραδιενεργή μόλυνση είναι υψηλότερη και η δημόσια πρόσβαση και η κατοίκηση είναι περιορισμένες. Άλλες περιοχές υποχρεωτικής επανεγκατάστασης και οικειοθελούς μετεγκατάστασης που δεν αποτελούν μέρος της ζώνης αποκλεισμού υπάρχουν στις γύρω περιοχές και σε ολόκληρη την Ουκρανία.[5] Τον Φεβρουάριο του 2019 αποκαλύφθηκε ότι είχαν ξεκινήσει συνομιλίες για την εκ νέου χάραξη των ορίων της Ζώνης Αποκλεισμού ώστε να αντικατοπτρίζεται η φθίνουσα ραδιενέργεια των εξωτερικών περιοχών της Ζώνης.[6]

Σκοπός της Ζώνης είναι να περιορίσει την πρόσβαση σε επικίνδυνες περιοχές, να μειώσει την εξάπλωση της ραδιενεργής μόλυνσης και να διεξάγει δραστηριότητες ραδιολογικής και οικολογικής παρακολούθησης.[7] Σήμερα, η Ζώνη Αποκλεισμού είναι μια από τις πιο ραδιενεργά μολυσμένες περιοχές στον κόσμο και προσελκύει σημαντικό επιστημονικό ενδιαφέρον για τα υψηλά επίπεδα έκθεσης σε ακτινοβολία στο περιβάλλον, καθώς και το αυξανόμενο ενδιαφέρον από τους τουρίστες.[8][9] Η ζώνη αποκλεισμού έχει γίνει ένα ακμάζον καταφύγιο με φυσική χλωρίδα και πανίδα με μερικά από τα υψηλότερα δάση βιοποικιλότητας και πυκνότερα δάση σε όλη την Ουκρανία. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη ανθρώπινης δραστηριότητας στη ζώνη αποκλεισμού και παρά την ακτινοβολία.[10] Γεωγραφικά, περιλαμβάνει τις βορειότερες περιοχές των περιφερειών Κιέβου και Ζιτομύρ της Ουκρανίας.

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 έγινε η κατάληψη της ζώνης αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ από τους Ρώσους, στην πρώτη μέρα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στις αρχές Απριλίου του ίδιου έτους οι Ρώσοι αποχώρησαν και έκτοτε η ζώνη είναι και πάλι υπό ουκρανικό έλεγχο.

Ιστορικό Επεξεργασία

Πριν το 1986 Επεξεργασία

 
Η βελανιδιά "Παρτιζάνος" ή "Σταυρός". Η μονάδα παραγωγής ενέργειας είναι ορατή στο βάθος.

Ιστορικά και γεωγραφικά, η ζώνη είναι η καρδιά της περιοχής της Πολεσίας, η οποία ήταν κατά κύριο λόγο αγροτική δασώδης και ελώδης περιοχή και κάποτε κατοικίσιμη από 120.000 ανθρώπων που ζούσαν στις πόλεις του Τσερνομπίλ και του Πρίπιατ καθώς και 187 μικρότερων κοινοτήτων,[11] αλλά τώρα είναι ως επί το πλείστον ακατοίκητη. Όλοι οι οικισμοί παραμένουν χαρακτηρισμένοι στους γεωγραφικούς χάρτες αλλά επισημαίνονται ως «ακατοίκητοι». Οι δασικές εκτάσεις στην περιοχή γύρω από το Πρίπιατ ήταν ένα επίκεντρο της αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο επέτρεψε στους ντόπιους κατοίκους να αποφύγουν τους γερμανούς στρατιώτες και να επιστρέψουν στο δάσος,[3] όπου κοντά στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ βρισκόταν το «Δέντρο των Παρτιζάνων», το οποίο χρησιμοποιούνταν για να κρεμάσουν αιχμάλωτους παρτιζάνους. Το δέντρο έπεσε λόγω ηλικίας το 1996 και ένα μνημείο βρίσκεται τώρα στη θέση του.

Ρύθμιση της ζώνης αποκλεισμού Επεξεργασία

Ζώνες 10 χιλιομέτρων και 30 χιλιομέτρων Επεξεργασία

Η Ζώνη Αποκλεισμού δημιουργήθηκε στις 2 Μαΐου 1986 αμέσως μετά την καταστροφή του Τσερνομπίλ, όταν η σοβιετική κυβερνητική επιτροπή με επικεφαλής τον Νικολάι Ρύζκοφ [4] αποφάσισε μια «μάλλον αυθαίρετη»[2]  περιοχή 30 χιλιομέτρων σε ακτίνα γύρω από τον αντιδραστήρα 4 ως καθορισμένη περιοχή εκκένωσης. Η Ζώνη των 30 χλμ. χωρίστηκε αρχικά σε τρεις υποζώνες: την περιοχή αμέσως δίπλα στον αντιδραστήρα 4, μια περιοχή ακτίνας περίπου 10 χλμ. από τον αντιδραστήρα, και την υπόλοιπη ζώνη 30 χλμ. Τα προστατευτικά ρούχα και οι διαθέσιμες εγκαταστάσεις διέφεραν μεταξύ αυτών των υποζωνών.[2]

Αργότερα το 1986, αφού δημιουργήθηκαν ενημερωμένοι χάρτες των μολυσμένων περιοχών, η ζώνη χωρίστηκε σε τρεις περιοχές για να ορίσει περαιτέρω περιοχές εκκένωσης με βάση το αναθεωρημένο όριο των 100 mSv.[4]

  • Την «Μαύρη Ζώνη» (πάνω από 200 µSv·h−1), στην οποία οι εκτοπισμένοι δεν επρόκειτο να επιστρέψουν ποτέ.
  • Την «Κόκκινη Ζώνη» (50–200 µSv·h−1) όπου οι εκτοπισμένοι μπορεί να επιστρέψουν μόλις ομαλοποιηθούν τα επίπεδα ακτινοβολίας.
  • Την «Μπλε Ζώνη» (30–50 µSv·h−1) όπου παιδιά και έγκυες γυναίκες εκτοπίστηκαν από το καλοκαίρι του 1986.

Ειδική άδεια πρόσβασης και πλήρης στρατιωτικός έλεγχος τέθηκε σε εφαρμογή αργότερα το 1986. Αν και οι εκκενώσεις πληθυσμών δεν ήταν άμεσες, 91.200 άνθρωποι απομακρύνθηκαν τελικά από αυτές τις ζώνες.[2]:162

Τον Νοέμβριο του 1986, ο έλεγχος των δραστηριοτήτων στη ζώνη δόθηκε στη νέα εταιρεία παραγωγής Κόμπινατ. Με έδρα την εκκενωμένη πόλη του Τσερνομπίλ, η ευθύνη της εταιρείας ήταν να λειτουργήσει το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, να απολυμάνει τη ζώνη των 30 χιλιομέτρων, να προμηθεύσει υλικά και αγαθά στη ζώνη και να κατασκευάσει κατοικίες έξω από τη νέα πόλη Σλάβιτς για το προσωπικό του εργοστασίου και τις οικογένειές τους.[2]:162 Τον Μάρτιο του 1989, δημιουργήθηκε μια «Ασφαλής Διαβίωση» για άτομα που ζουν σε μολυσμένες ζώνες πέρα ​​από τη Ζώνη Αποκλεισμού στη Λευκορωσία, την Ουκρανία και τη Ρωσία.[1]

Τον Οκτώβριο του 1989, η σοβιετική κυβέρνηση ζήτησε βοήθεια από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) για την αξιολόγηση της «Σοβιετικής Ασφαλούς Διαβίωσης» για τους κατοίκους των μολυσμένων περιοχών. [1]"Σε όλη τη σοβιετική περίοδο, μια εικόνα περιορισμού επιτεύχθηκε εν μέρει μέσω επιλεκτικών μετεγκαταστάσεων και εδαφικών οριοθετήσεων των μολυσμένων ζωνών". [1]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Petryna, Adriana (2002). Life Exposed: Biological Citizens after Chernobyl. New Jersey: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-09019-1. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Marples, David R. (1988). The Social Impact of the Chernobyl Disaster . New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-02432-1. 
  3. 3,0 3,1 Mould, R. F. (2000). Chernobyl Record: The Definitive History of the Chernobyl Catastrophe. Bristol, UK: Institute of Physics Publishing. ISBN 978-0-7503-0670-6. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Bondarkov, Mikhail D.; Oskolkov, Boris Ya.; Gaschak, Sergey P.; Kireev, Sergey I.; Maksimenko, Andrey M.; Proskura, Nikolai I.; Jannik, G. Timothy (2011). «Environmental Radiation Monitoring in the Chernobyl Exclusion Zone - History and Results 25 Years After». US: Savannah River National Laboratory / Savannah River Nuclear Solutions. 
  5. «Zoning of radioactively contaminated territory of Ukraine according to actual regulations». ICRIN. 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2012. 
  6. Chernobyl: The end of a three-decade experiment BBC News. 14 February 2019. Retrieved 15 February 2019.
  7. «Decree of the President of Ukraine № 393/2011 On approval of the State Agency of Ukraine of the Exclusion Zone». State Agency of Ukraine on Exclusion Zone Management. 6 Απριλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2012. 
  8. «Postcard from hell». The Guardian. 18 October 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 October 2017. https://web.archive.org/web/20171028150042/https://www.theguardian.com/world/2004/oct/18/nuclear.russia. Ανακτήθηκε στις 25 April 2012. 
  9. Canales, Katie. «A photographer visited the abandoned towns around Chernobyl more than 20 times over the past 25 years, and the captivating photos show just how suddenly time stopped in its tracks after the disaster». Business Insider. 
  10. «How Chernobyl has become an unexpected haven for wildlife». UNEP. 16 Σεπτεμβρίου 2020. 
  11. «IAEA Frequently Asked Chernobyl Questions». International Atomic Energy Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2012.