Η Τιμή των Πρίτζι

Αμερικανική μαύρη κωμωδία του 1985

Το Η Τιμή των Πρίτζι (αγγλικά: Prizzi's Honor) είναι αμερικανική αστυνομική ταινία μαύρης κωμωδίας του 1985 σε σκηνοθεσία Τζον Χιούστον, με πρωταγωνιστές τους Τζακ Νίκολσον και Κάθλιν Τέρνερ ως δύο εξαιρετικά ικανούς δολοφόνους της μαφίας που, αφού ερωτεύονται, προσλαμβάνονται για να σκοτώσουν ο ένας τον άλλον. Το σενάριο που συνέγραψε ο Ρίτσαρντ Κόντον βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημά του, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1982. Στους δεύτερους ρόλους της ταινίας περιλαμβάνονται οι Αντζέλικα Χιούστον, Ρόμπερτ Λοτζία, Τζον Ράντολφ, ΚΚΧ Πάουντερ, Λόρενς Τίρνεϊ και Γουίλιαμ Χίκι. Ο Στάνλεϊ Τούτσι εμφανίζεται σε έναν μικρό ρόλο στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο. Ήταν η τελευταία από τις ταινίες του Τζον Χιούστον που κυκλοφόρησε όσο ζούσε.

Η Τιμή των Πρίτζι
(Prizzi's Honor)
ΣκηνοθεσίαΤζον Χιούστον
ΠαραγωγήΤζον Φόρμαν
ΣενάριοΡίτσαρντ Κόντον
Τζάνετ Ρόουτς
Βασισμένο σεPrizzi's Honor από τον Ρίτσαρντ Κόντον
ΠρωταγωνιστέςΤζακ Νίκολσον
Κάθλιν Τέρνερ
ΜουσικήΆλεξ Νορθ
ΦωτογραφίαΑντρέι Μπαρτκόβιακ
ΜοντάζΚάζα Φερ
Ρούντι Φερ
Εταιρεία παραγωγήςABC Motion Picrtures
Διανομή20th Century Fox
Πρώτη προβολή1985 και 30  Ιανουαρίου 1986 (Γερμανία)[1]
Κυκλοφορία14 Ιουνίου 1985
Διάρκεια129 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$16 εκατομμύρια [2]
Ακαθάριστα έσοδα$26 εκατομμύρια [3]

Η Τιμή των Πρίτζι κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 14 Ιουνίου 1985, από την 20th Century Fox. Έλαβε την αποδοχή των κριτικών, με έπαινο για τις ερμηνείες των ηθοποιών του (κυρίως της Χιούστον). Εισέπραξε 26 εκατομμύρια δολάρια έναντι προϋπολογισμού 16 εκατομμυρίων δολαρίων.

Η ταινία έλαβε συνολικά οκτώ υποψηφιότητες στα 58α Βραβεία Όσκαρ (συμπεριλαμβανομένων των Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερου Ηθοποιού και Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου) με τον Χιούστον να κερδίζει το βραβείο Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου. Η ταινία κέρδισε επίσης τέσσερις Χρυσές Σφαίρες, συμπεριλαμβανομένων των, Καλύτερου Ηθοποιού – Κινηματογραφική Ταινία Μιούζικαλ ή Κωμωδία και Καλύτερης Ηθοποιού – Κινηματογραφική Ταινία Κωμωδία ή Μιούζικαλ για τον Νίκολσον και την Τέρνερ, αντίστοιχα.

Ο Τσάρλεϊ Παντάνα είναι δολοφόνος μιας οικογένειας μαφίας της Νέας Υόρκης με επικεφαλής τον ηλικιωμένο Δον Κοράντο Πρίτζι, του οποίου την επιχείρηση γενικά χειρίζονται οι γιοι του Ντόμινικ και Εντουάρντο και ο επί χρόνια δεξί του χέρι, Άντζελο, ο οποίος είναι ο πατέρας του Τσάρλεϊ.

Σε έναν οικογενειακό γάμο, ο Τσάρλεϊ ερωτεύεται γρήγορα μια όμορφη μη Ιταλίδα γυναίκα που δεν αναγνωρίζει. Ρωτάει τη Μερόζε Πρίτζι, την εν διαστάσει κόρη του Ντόμινικ, αν εκείνη την αναγνωρίζει, αγνοώντας το γεγονός ότι η Μερόζε έχει ακόμα αισθήματα για τον Τσάρλεϊ, αφού κάποτε ήταν εραστής του. Η Μερόζε είναι σε δυσμένεια με τον πατέρα της επειδή έφυγε με άλλον άντρα πριν τελειώσει το ειδύλλιό της με τον Τσάρλεϊ.

Ο Τσάρλεϊ ταξιδεύει αεροπορικώς στην Καλιφόρνια για να εκτελέσει ένα συμβόλαιο, να σκοτώσει έναν άνδρα ονόματι Μάρξι Χέλερ επειδή λήστεψε ένα καζίνο της Νεβάδα. Βρίσκεται προς εκπλήξεως όταν μαθαίνει ότι ο Μάρξι είναι ο εν διαστάσει σύζυγος της Αϊρίν Γουόκερ, της γυναίκας που ερωτεύτηκε στον γάμο. Αυτή ξεπληρώνει μερικά από τα χρήματα που έκλεψε ο Μάρξι καθώς ο Τσάρλεϊ πιστεύει αφελώς (ή ηθελημένα) ότι η Αϊρίν δεν είχε εμπλακεί στην απάτη που διαπράχθηκε στο καζίνο. Μέχρι αυτό το σημείο έχουν ερωτευτεί και τελικά ταξιδεύουν στο Μεξικό για να παντρευτούν. Μια ζηλιάρα Μερόζε ταξιδεύει μόνη της δυτικά για να εξακριβώσει ότι η Αϊρίν έχει προδώσει την οργάνωση. Οι πληροφορίες αυτές επαναφέρουν τη Μερόζε σε περίπου καλές χάρες με τον πατέρα της και τον δον. Ο πατέρας του Τσάρλεϊ αργότερα αποκαλύπτει ότι η Αϊρίν (η οποία είχε ισχυριστεί ότι ήταν φορολογική σύμβουλος) είναι ένας «εργολάβος» που, όπως ο Τσάρλι, κάνει δολοφονίες για την μαφία.

Ο Ντόμινικ, ενεργώντας μόνος του, θέλει ο Τσάρλεϊ να φύγει από τη μέση και προσλαμβάνει κάποιον για να τον σκοτώσει, χωρίς να ξέρει ότι μόλις ανέθεσε αυτή τη δουλειά στη σύζυγο του Τσάρλεϊ. Ο Άντζελο συμπαρατάσσεται με τον γιο του και ο Εντουάρντο είναι τόσο τρομοκρατημένος από τις ενέργειες του αδερφού του που βοηθά ώστε να γίνει η οριστική αφαίρεση του Ντόμινικ από την οικογένεια.

Η Αϊρίν και ο Τσάρλεϊ συνεργάζονται σε μια απαγωγή που θα εμπλουτίσει την οικογένεια, όμως, κατά την διάρκεια σήμερα απαγωγής, εκείνη πυροβολεί τη σύζυγο ενός αρχηγού της αστυνομίας, βάζοντας σε κίνδυνο την επιχειρηματική σχέση της οργάνωσης με τους αστυνομικούς. Ο δον απαιτεί επίσης ένα μεγάλο χρηματικό ποσό από την Αϊρίν για τις μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητές της στη Νεβάδα, ποσό το οποίο εκείνη δεν θέλει να πληρώσει. Την ίδια ώρα, ο δον λέει στον Τσάρλι ότι η γυναίκα του «πρέπει να φύγει».

Τα πράγματα κορυφώνονται στην Καλιφόρνια όταν, φερόμενος ότι όλα είναι καλά, ο Τσάρλεϊ επιστρέφει σπίτι στη γυναίκα του. Ο καθένας τραβάει ένα όπλο ταυτόχρονα στην κρεβατοκάμαρα. Η Αϊρίν καταλήγει νεκρή και ο Τσάρλι πίσω στη Νέα Υόρκη. Του λείπει η Αϊρίν, αλλά παρηγορείται από τη Μερόζε.

Διαμονή ρόλων

Επεξεργασία


Παραγωγή

Επεξεργασία

Εκτός από τη συνεργασία με την ηθοποιό κόρη του, ο Τζον Χιούστον προσέλαβε τον Μέτα Κάρπεντερ Γουάιλντ, τον επιβλέποντα σεναρίου που δούλεψε μαζί του στο Το Γεράκι της Μάλτας (1941) και τον Ρούντι Φερ, τον μοντέρ του από το Στη Βοή της Καταιγίδας (1948). [4]

Η Αντζέλικα Χιούστον πληρώθηκε με την κλίμακα SAG-AFTRA $14,000 για το ρόλο της στο Η Τιμή των Πρίτζι. Όταν ο ατζέντης της τηλεφώνησε στον παραγωγό της ταινίας με σκοπό να ζητήσει αν μπορούσε να πληρωθεί περισσότερα, της είπαν «Πήγαινε στο διάολο. Ελεύθερα - ζήτα περισσότερα χρήματα. Δεν τη θέλουμε καν σε αυτήν την ταινία.» Η Χιούστον, η οποία ήταν όχι μόνο η κόρη του Τζον Χιούστον, αλλά και η κοπέλα του Τζακ Νίκολσον εκείνη την εποχή, έγραψε στα απομνημονεύματά της με τίτλο Watch Me το 2014, ότι αργότερα άκουσε έναν εργαζόμενο της παραγωγής να λέει: «Ο πατέρας της είναι ο σκηνοθέτης, ο φίλος της το αστέρι, και δεν έχει ταλέντο.» [5] Τελικά κέρδισε το Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της.

Ένας 25χρονος Στάνλεϊ Τούτσι έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο στο Η Τιμή των Πρίτζι, παίζοντας τον δευτερεύοντα ρόλο ενός μπράβου της μαφίας.

Κριτικές

Επεξεργασία

Στο Rotten Tomatoes, το Η Τιμή των Πρίτζι κατέχει βαθμολογία έγκρισης 85% με βάση 41 κριτικές, οι οποίες έχουν μέσο όρο 7,1/10. Η συναίνεση των κριτικών του ιστότοπου δηλώνει: «Ανησυχητικό και σαρδόνιο, το Η Τιμή των Πρίτζι διαπρέπει στη μαύρη κωμωδία, επειδή ο σκηνοθέτης Τζον Χιούστον και το σύνολο των ηθοποιών του παίρνουν τη φάρσα στα σοβαρά». [6] Η Metacritic, η οποία χρησιμοποιεί σταθμισμένο μέσο όρο, έδωσε στην ταινία σκορ 84 από τα 100, βασισμένη σε 16 κριτικούς, δείχνοντας «καθολική αναγνώριση». [7]

Η Πωλίν Κάελ έγραψε: «Αυτή η ταινία του Τζον Χιούστον έχει έναν ώριμο και τολμηρό κωμικό τόνο. Απολαμβάνει ηδονικά το δολοφονικό φινάγκ των μελών μιας οικογένειας της Μαφίας του Μπρούκλιν και χαίρεται για τις απάτες τους. Είναι σαν τον Νονό που υποδύθηκε από το Οικογένεια Monsters. Η ιδιότητα του Τζακ Νίκολσον να φαίνεται ως ένας καθημερινός άνθρωπος στον ρόλο του Τσάρλεϊ, του εκτελεστή της οικογένειας, είναι η θεμέλιος λίθος της ταινίας: αυτή είναι μια μπαρόκ κωμωδία για ανθρώπους που συμπεριφέρονται με συνηθισμένους τρόπους σε τερατόμορφες συνθήκες, και έχει το ζουμί της καθημερινής οικογενειακής τρέλας». Ο Ρότζερ Ίμπερτ έδωσε στην ταινία τρεισήμισι αστέρια από τα τέσσερα και έγραψε: «Αυτή είναι η πιο παράξενη κωμωδία εδώ και πολλούς μήνες, μια ταινία τόσο σκοτεινή, τόσο κυνική και τόσο αστεία που ίσως μόνο ο Τζακ Νίκολσον και η Κάθλιν Τέρνερ θα μπορούσαν να μην γελάσουν κατά τη διάρκεια των ερωτικών σκηνών». [8]

Βραβεία και υποψηφιότητες

Επεξεργασία
Βραβείο Κατηγορία Υποψήφιος/οι Αποτέλεσμα
Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου[9] Καλύτερης Ταινίας Τζον Φόρμαν Υποψηφιότητα
Καλύτερης Σκηνοθεσίας Τζον Χιούστον Υποψηφιότητα
Α' Ανδρικού Ρόλου Τζακ Νίκολσον Υποψηφιότητα
Β' Ανδρικού Ρόλου Γουίλιαμ Χίκι Υποψηφιότητα
Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς Υποψηφιότητα
Καλύτερων Κουστουμιών Ντόνφελντ Υποψηφιότητα
Καλύτερου Μοντάζ Ρούντι Φερ και Κάζα Φερ Υποψηφιότητα
Βραβεία Boston Society of Film Critics [10] Καλύτερη Αγγλόφωνη Ταινία Νίκη
Α' Ανδρικού Ρόλου Τζακ Νίκολσον Νίκη
Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Καλύτερης Σκηνοθεσίας Τζον Χιούστον Νίκη
Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου [11] Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Υποψηφιότητα
Καλύτερο Προσαρμοσμένο Σενάριο Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς Νίκη
Βραβεία Casting Society of America [12] Καλύτερο Σύνολο Ηθοποιών σε Κινηματογραφική Ταινία - Κωμωδία Άλιξ Γκόρντιν Νίκη
Βραβεία Νταβίντ ντι Ντονατέλο Καλύτερος Ξένος Παραγωγός Τζον Φόρμαν Υποψηφιότητα
Καλύτερος Ξένος Σκηνοθέτης Τζον Χιούστον Υποψηφιότητα
Καλύτερος Ξένος Ηθοποιός Τζακ Νίκολσον Υποψηφιότητα
Καλύτερο Ξένο Σενάριο Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς Υποψηφιότητα
Βραβεία Directors Guild of America Καταπληκτικό Σκηνοθετικό Επίτευγμα σε Κινηματογραφικές Ταινίες Τζον Χιούστον Υποψηφιότητα
Βραβεία Golden Globe [13] Καλύτερη Κινηματογραφική Ταινία - Μιούζικαλ ή Κωμωδία Νίκη
Καλύτερος Ηθοποιός σε Κινηματογραφική Ταινία - Μιούζικαλ ή Κωμωδία Τζακ Νίκολσον Νίκη
Καλύτερη Ηθοποιός σε Κινηματογραφική Ταινία - Μιούζικαλ ή Κωμωδία Κάθλιν Τέρνερ Νίκη
Β' Γυναικείου Ρόλου - Κινηματογραφική Ταινία Αντζέλικα Χιούστον Υποψηφιότητα
Καλύτερης Σκηνοθεσίας - Κινηματογραφική Ταινία Τζον Χιούστον Νίκη
Καλύτερο Σενάριο - Κινηματογραφική Ταινία Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς Υποψηφιότητα
Guild of German Art House Cinemas Καλύτερη Ξένη Ταινία Τζον Χιούστον Νίκη
Βραβεία Kansas City Film Critics Circle Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Βραβεία της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου του Λος Άντζελες[14] Α' Ανδρικού Ρόλου Τζακ Νίκολσον Υποψηφιότητα
Β' Ανδρικού Ρόλου Γουίλιαμ Χίκι Υποψηφιότητα
Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Καλύτερου Σεναρίου Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς Υποψηφιότητα
Νάστρο ντ' Αρτζέντο Καλύτερος Ξένος Ηθοποιός Τζακ Νίκολσον Υποψηφιότητα
Καλύτερος Ξένος Σκηνοθέτης Τζον Χιούστον Υποψηφιότητα
Βραβεία National Board of Review [15] 10 Καλύτερες Ταινίες 6η Θέση
Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Βραβεία της Εθνικής Ένωσης Κριτικών των ΗΠΑ[16] Καλύτερη Ταινία 2η Θέση
Καλύτερος Σκηνοθέτης Τζον Χιούστον Νίκη
Καλύτερος Ηθοποιός Τζακ Νίκολσον Νίκη
Β' Ανδρικού Ρόλου Γουίλιαμ Χίκι 2η Θέση
Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Καλύτερο Σενάριο Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς 4η Θέση
Βραβεία της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης[17] Καλύτερης Ταινίας Νίκη
Καλύτερης Σκηνοθεσίας Τζον Χιούστον Νίκη
Α' Ανδρικού Ρόλου Τζακ Νίκολσον Νίκη
Β' Γυναικείου Ρόλου Αντζέλικα Χιούστον Νίκη
Βραβεία Sant Jordi Καλύτερη Ξένη Ηθοποιός Κάθλιν Τέρνερ (επίσης για το Νύχτες της Τσάινα Μπλου) Νίκη
ShoWest Convention Female Star of the Year Κάθλιν Τέρνερ Νίκη
Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας Χρυσός Λέοντας Τζον Χιούστον Υποψηφιότητα
Ειδικό Λιοντάρι για το Συνολικό Έργο Νίκη
Βραβεία Writers Guild of America [18] Καλύτερο Σενάριο - Βασισμένο σε Υλικό από Άλλο Μέσο Ρίτσαρντ Κόντον και Τζάνετ Ρόουτς Νίκη

Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου

Επεξεργασία
  • Τα 100 χρόνια της AFI... 100 Γέλια – Υποψήφια [19]
  • Τα 100 χρόνια της AFI... 100 Πάθη – Υποψήφια [20]
  • AFI's 10 Top 10 – Υποψήφια (Ταινία Γκάνγκστερ) [21]

Επόμενη ταινία

Επεξεργασία

Τον Ιούνιο του 1990, ανακοινώθηκε ότι ο Σίντνεϊ Λουμέτ είχε υπογράψει ώστε να σκηνοθετήσει μια προσαρμογή του Prizzi's Family από ένα σενάριο που έγραψε ο Γουίλιαμ Ρισέρ. [22] Ωστόσο, η ταινία δεν έγινε ποτέ.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins.
  2. Solomon, Aubrey (1988). Twentieth Century Fox: A Corporate and Financial History. Scarecrow Press. σελ. 260. ISBN 978-0810842441. 
  3. «Prizzi's Honor (1985)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2011. 
  4. «AFI Catalog - Prizzi's Honor (1985)». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. Goldman, Andrew (2019-04-29). «Anjelica Huston, In Conversation». Vulture. https://www.vulture.com/2019/05/anjelica-huston-in-conversation.html. Ανακτήθηκε στις 2019-05-02. 
  6. «Prizzi's Honor». Rotten Tomatoes. 
  7. «Metacritic». 
  8. Ebert, Roger (11 Ιουνίου 1985). «Prizzi's Honor movie review & film summary (1985)». RogerEbert.com. 
  9. «58th Academy Awards». Oscars.org. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  10. «Past Winners». thebsfc.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  11. «Film in 1986». BAFTA Awards. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  12. «Casting Society Awards 1986». castingsociety.com. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  13. «Winners and Nominees 1986». Golden Globes. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  14. Mathews, Jack. «Critics Choose 'Brazil' as Best Picture of 1985». Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1985-12-16-ca-892-story.html. Ανακτήθηκε στις 20 May 2023. 
  15. «1985 Awards». National Board of Review. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  16. Benson, Sheila (January 6, 1987). «National Society of Critics: 'Blue Velvet' wins 4 of 9 Film Awards». Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1987-01-06-ca-2724-story.html. Ανακτήθηκε στις 20 May 2023. 
  17. «Critic's Vote 'Prizzi's Honor' Best Film». The New York Times. 1985-12-19. https://www.nytimes.com/1985/12/19/movies/critic-s-vote-prizzi-s-honor-best-film.html. Ανακτήθηκε στις 20 May 2023. 
  18. «Past Winners». WGA.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2023. 
  19. «AFI's 100 Years…100 Laughs Nominees» (PDF). AFI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Μαρτίου 2011. 
  20. «AFI's 100 Years…100 Passions Nominees» (PDF). AFI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Μαρτίου 2011. 
  21. «AFI's Top 10 Ballot» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Σεπτεμβρίου 2011. 
  22. «James Coburn, Danny Aiello, Sandra Bernhard and...». Los Angeles Times. June 17, 1990. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1990-06-17-ca-114-story.html. Ανακτήθηκε στις July 8, 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία