Θέμα Μελιτηνής
Το Θέμα Μελιτηνής ήταν θέμα (διοικητική διαίρεση) της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η Μελιτηνή (σημερινή Εσκί Μαλάτεια, Τουρκία) ήταν η έδρα του διοικητή του συνοριακού θέματος της Μελιτηνής, στα Συριακά, τότε, εδάφη. Η πόλη βρισκόταν δίπλα στον Ευφράτη σε στρατηγικό σημείο και όπως αναφέρεται μεγάλη και πολυάνθρωπος.[1] Διοικούνταν από έναν στρατηγό κι αργότερα από δούξ ή κατεπάνω όπου αναβαθμίστηκε ανάλογα τον 11ο αιώνα[2] σε Κατεπανάτο και Δουκάτο όταν κι ενσωμάτωσε άλλα Θέματα, όπως το Θέμα Λυκανδού.[3]
Το Θέμα δημιουργήθηκε από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά τον 10ο αιώνα όταν με εκστρατεία επανέκτησε τα εδάφη αυτά.[4] Η πόλη απελευθερώθηκε από τον Ιωάννη Κουρκούα και τον δούκα Μελία[5] στις 19 Μαΐου 934 και έγινε αρχικά κουρατορία υπαγόμενη στο Θέμα Μεσοποταμίας.[6][3] Σε πολύ μικρό διάστημα έγινε ανεξάρτητο θέμα με διορισμό στρατηγού, μετά την προσθήκη νέων εδαφών που κατακτήθηκαν στην περιφέρεια της.[7][8]
Στα τέλη του 11ου αιώνα η περιφέρεια και η ίδια η πόλη λεηλατήθηκε από τους Τουρκομάνους,[9] παρόλες τις Τουρκομάνικες λεηλασίες και επιδρομές στην περιφέρεια της, η Μελιτηνή παρέμεινε επί Βυζαντινή κυριαρχία έως τον 12ο αιώνα.[10]
Γνωστοί διοικητές είχαν διατελέσει οι:
- Λέων Τορνίκιος,[11] στρατηγός, δεκαετία 1040
- Λέων ο του Λάμπρου,[11] στρατηγός, ? - 1043
- Μιχαήλ,[11] στρατηγός, περίπου στα 1050
- Κατακαλών Κεκαυμένος,[11] δούξ, 1057
- Κρινίτης,[11] κατεπάνω, ? - 1060
- Πέτρος Γυμνός,[11] κατεπάνω, μέσα 11ου αιώνα
- Βασίλειος Μαχητάριος,[12] κατεπάνω, 1055-1065
- Κωνσταντίνος,[12] κάπου στα 1060
- Φιλάρετος Βραχάμιος,[12] δούξ, ανάμεσα 1068 και 1072
- Θεόδωρος Χετάμης,[12] δούξ, δεκαετία 1070
- Χαρέμπ,[13] δούξ, δεκαετία 1080
- Παλατίνος,[13] δούξ, δεκαετία 1080
- Γαβριήλ,[13] τελευταίος δούξ, ? - 1092 και 1094-1096
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Λεβενιώτης, σελ. 271
- ↑ Λεβενιώτης, σελ. 276
- ↑ 3,0 3,1 Epistēmonikē epetēris, Τόμοι 2-3, Aristoteleio Panepistēmio Thessalonikēs. Philosophikē Scholē, 1932
- ↑ De velitatione bellica, Περί Παραδρομής του κυρίου Νικηφόρου του βασιλέως, 23.1
- ↑ Μελετήματα βυζαντινής προσωπογραφίας και τοπικής ιστορίας: ανατύπωση άρθρων 1981-1991, Αλέξης Γ. Κ Σαββίδης, Ηρόδοτος, 1992
- ↑ Λεβενιώτης, σελ. 272
- ↑ Λεβενιώτης, σελ. 273
- ↑ Historia tou Vyzantinou kratous, Dionysios A. Zakythēnos 1953]
- ↑ Λεβενιώτης, σελ. 277
- ↑ Λεβενιώτης, σελ. 281
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Λεβενιώτης, σελ. 518
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Λεβενιώτης, σελ. 519
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Λεβενιώτης, σελ. 520
Πηγές Επεξεργασία
- Γεώργιος Α. Λεβενιώτης, Η πολιτική κατάρρευση του Βυζαντίου στην ανατολή, Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 286