Θεά ονομάζεται η θηλυκή θεότητα. Οι θεές έχουν συνδεθεί με αρετές όπως η ομορφιά, η αγάπη, η μητρότητα και η γονιμότητα. Έχουν, επίσης, συνδεθεί με ιδέες όπως ο πόλεμος, η δημιουργία και ο θάνατος.

Η Μητέρα Θεά. Αγαλματίδιο από τον αρχαιολογικό χώρο Τσαταλχογιούκ στην Τουρκία.

Η αρχική μορφή της θεότητας "Γριά" των Αβορίγινων ήταν η Μητέρα Γη, η ιερή θηλυκή δύναμη που ήταν υπεύθυνη για την δημιουργία της γης και όλης της πανίδας και της χλωρίδας. Η Θεά ήταν η παγκόσμια ψυχή στην οποία επέστρεφαν οι άνθρωποι, τα ζώα και τα φυτά μετά τον θάνατό τους. Οι πρώτες απεικονίσεις της Θεάς είναι συμβολικές και αφηρημένες και χρονολογούνται από την Ύστερη Παλαιολιθική Εποχή (2.500.000 π.Χ. έως 120.000 π.Χ.). Πολλές από τις εικόνες απεικονίζουν το αιδοίο συχνά με έναν σπόρο ή ένα μάτι. Ο σπόρος ήταν σύμβολο των αναπαραγωγικής ικανότητας του θηλυκού. Επειδή η θεά εμφανίζεται σε διάφορες κοινωνίες, σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, πολλοί ερευνητές έχουν κάνει την υπόθεση ότι υπήρχε μία γενικά διαδεδομένη προϊστορική θρησκεία που ίσως να συνδεόταν με κοινωνίες όπου οι γυναίκες, ειδικά οι μητέρες, είχαν εξέχουσα θέση.

Η θρησκεία της Αρχαίας Θεάς θεωρείται ότι χρησιμοποιούσε το γυναικείο σώμα για να ερμηνεύσει τα φυσικά φαινόμενα. Η Θεά, ως δημιουργός, εκφραζόταν στο σώμα όλων των γυναικών, συνδεόταν με την εναλλαγή των εποχών, την συμπεριφορά των ζώων που κυνηγούσαν οι προϊστορικοί άνθρωποι και στα διάφορα κοσμολογικά φαινόμενα όπως ο ηλιακός και σεληνιακός κύκλος, οι εκλείψεις, κ.λ.π. Οι κύκλοι της φύσης αντικατοπτρίζονταν στις κυκλικές βιολογικές λειτουργίες του γυναικείου σώματος όπως η έμμηνος ρύση, η εγκυμοσύνη και η γαλακτοφορία. Απεικονισμένες μορφές του γυναικείου σώματος έχουν βρεθεί σε προϊστορικές τοιχογραφίες, όπως για παράδειγμα η Αφροδίτη του Βίλλεντορφ, που συνήθως τόνιζαν κάποιο συγκεκριμένο μέρος του σώματος όπως το στήθος, τα γεννητικά όργανα ή τα οπίσθια. Αυτή η ανατομική έμφαση μπορεί να σήμαινε την σύνδεση των βιολογικών λειτουργιών του γυναικείου σώματος με άλλα φαινόμενα, όπως η αναπαραγωγή των ζώων, το άνθισμα των φυτών ή ο σεληνιακός κύκλος.

Από την Ύστερη Παλαιολιθική Εποχή και μέχρι την Νεολιθική Εποχή έλαβε χώρα μία μεταβολή στον τρόπο οργάνωσης των ανθρώπινων κοινωνιών καθώς οι νομαδικές κοινότητες άρχισαν να αντικαθίστανται από γεωργικές και κτηνοτροφικές κοινότητες που έμεναν σε ένα μέρος. Με το τέλος της νομαδικής ζωής επήλθε μία δραματική αλλαγή και στην ιδεολογία και την θρησκεία. Η προϊστορική Θεά που ήταν μια έννοια περιεκτική, άρχισε να διασπάται σε πολυάριθμες πιο εξειδικευμένες θηλυκές θεότητες σύμφωνα με τις εκάστοτε πεποιθήσεις και πνευματικές ανάγκες των ανθρώπων. Η παράδοση της Θεάς διακρίνεται μέχρι σήμερα σε διάφορες γυναικείες θεότητες όπως η Γαία των Ελλήνων.