Θεόδωρος Β΄ Ειρηνικός
Ο Θεόδωρος Β΄ (... - 31 Ιανουαρίου 1216), ο επονομαζόμενος Ειρηνικός (κατ' άλλους Κωπάς ή Κουπάς[1]) ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του αυτοκράτορα Αλέξιου Γ΄ Άγγελου (1195-1203). Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης στην Τέταρτη Σταυροφορία κατέφυγε στην Αυτοκρατορία της Νίκαιας, όπου έγινε μοναχός και διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατά τα έτη 1214 - 1216[α].
| Θεόδωρος Β΄ Ειρηνικός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 12ος αιώνας |
| Θάνατος | 31 Ιανουαρίου 1216 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιερέας |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
Πολιτική σταδιοδρομίαΕπεξεργασία
Ήταν έξυπνος, ευφραδής και μορφωμένος άνθρωπος. Ανέβηκε στην ιεραρχία μετά την πτώση σε δυσμένεια και την εξορία του ως τότε στενότερου αξιωματούχου του Αυτοκράτορα Αλεξίου, του Κωνσταντίνου Μεσοποταμίτη, το φθινόπωρο του 1197. Ο Θεόδωρος διαδέχθηκε τον Μεσοποταμίτη στην έμπιστη και ισχυρή στο παλάτι θέση του «επί του κανικλείου[3]» (ανώτατος γραμματέας, υπεύθυνος του αυτοκρατορικού μελανοδοχείου), και ως κύριος υπουργός. Κατείχε επίσης το ανώτερο αυλικό αξίωμα του «πανσέβαστου σεβαστού»[1][4]. Σύμφωνα με την αφήγηση του σύγχρονού του ιστορικού Νικήτα Χωνιάτη, ο Θεόδωρος φοβόταν ότι θα είχε τη μοίρα του Μεσοποταμίτη, γι' αυτό ασκούσε την εξουσία του με μεγάλη φειδώ. Ανησυχούσε μην δυσαρεστήσει την κληρονομική αριστοκρατία που κυριαρχούσε στην αυτοκρατορική αυλή και που είχε υποσκάψει τη θέση του Μεσοποταμίτη. Για τον λόγο αυτό και παραμέλησε να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε από τις μεταρρυθμίσεις που η Αυτοκρατορία χρειαζόταν απεγνωσμένα[5].
Εξορία και εκκλησιαστική σταδιοδρομίαΕπεξεργασία
Τον Απρίλιο του 1204, η Κωνσταντινούπολη έπεσε στους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας και, όπως πολλοί Βυζαντινοί ηγέτες, ο Θεόδωρος εγκατέλειψε την πόλη και αναζήτησε καταφύγιο στη Μικρά Ασία. Εκεί εκάρη μοναχός[1]. Το 1209, ο πρόσφατα ανακηρυγμένος Αυτοκράτορας της Νίκαιας, Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρης, του έδωσε το αξίωμα του Χαρτοφύλακα του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, το οποίο επανασυστάθηκε στην εξορία της Νίκαιας. Ο Λάσκαρης του απένειμε επίσης τον τίτλο «ύπατος των φιλοσόφων»[1] έναν τίτλο κύρους που δινόταν στον επικεφαλής της φιλοσοφικής σχολής στην Κωνσταντινούπολη[6]. Σφραγίδα του με τον τίτλο αυτό σώζεται μέχρι σήμερα.
Μετά από χηρεία δεκατριών μηνών, η οποία ακολούθησε το θάνατο του Πατριάρχη Μιχαήλ Δ΄, εξελέγη από τη Σύνοδο Πατριάρχης ο Θεόδωρος στις 28 Σεπτεμβρίου 1214.
Πατριάρχευσε μέχρι το θάνατό του, σε μια εποχή που χαρακτηριζόταν από την καταπίεση των Λατίνων Κατακτητών της Πόλης προς το ορθόδοξο ποίμνιο. Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του είχε αυστηρά αντιλατινικές θέσεις. Ήδη από την εκλογή του έστειλε εγκύκλιο στους κληρικούς της λατινοκρατούμενης Πόλης, με την οποία τους ενημέρωνε για την εκλογή του και αποκήρυσσε όσους αναγνώριζαν τον Πάπα ή το Λατινικό Πατριαρχείο που ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη[7]. Επί της Πατριαρχείας του αποσπάστηκε η Αρχιεπισκοπή Πεκίου μαζί με τις Μητροπόλεις της από την Αρχιεπισκοπή Αχρίδος[8].
Πέθανε στις 31 Ιανουαρίου 1216[1].
Υποσημειώσεις και παραπομπέςΕπεξεργασία
ΥποσημειώσειςΕπεξεργασία
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Βουγιουκλάκη Πηνελόπη, «Θεόδωρος Β΄ Ειρηνικός»
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες, σελ. 381-382
- ↑ Μιχαήλ Χωνιάτης Επιστολαί, σελ. 101
- ↑ Brand, Charles M. Byzantium Confronts the West, 1180–1204. σελ. 143, 146–147.
- ↑ Brand, Charles M. Byzantium Confronts the West, 1180–1204. σελ. 147.
- ↑ Καζντάν, Αλεξάντρ (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York. σελ. 964.
- ↑ Φειδάς, Βλάσιος (1992). Εκκλησιαστική Ιστορία τόμ. B. Από την Εικονομαχία μέχρι τη Μεταρρύθμιση. Αθήνα. σελ. 584.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες, σελ. 381-382
ΠηγέςΕπεξεργασία
- Οικουμενικό Πατριαρχείο Αρχειοθετήθηκε 2010-06-16 στο Wayback Machine.
- Βουγιουκλάκη Πηνελόπη, «Θεόδωρος Β΄ Ειρηνικός», 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μικρά Ασία
- Brand, Charles M. (1968). Byzantium Confronts the West, 1180–1204. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. LCCN 67-20872.
- Καζντάν, Αλεξάντρ (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Φειδάς, Βλάσιος (1992). Εκκλησιαστική Ιστορία τόμ. B. Από την Εικονομαχία μέχρι τη Μεταρρύθμιση. Αθήνα.
- Laurent V., "La chronologie des Patriarches de Constantinople au XIIIe s. (1208-1309)", Revue des Études Byzantines, 27, 1969, 129-150.
- Μανουήλ Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες. Ειδήσεις ιστορικαί, βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ΄ του από Θεσσαλονίκης 36–1884, Κωνσταντινούπολη 1885-1890, σελ. 381-382