Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης (759-826) ήταν Βυζαντινός Έλληνας μοναχός και ηγούμενος στη Μονή Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη. Η μνήμη του εορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου.
Όσιος Θεόδωρος ο Στουδίτης | |
---|---|
Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ψηφιδωτό στη Νέα Μονή Χίου | |
Ηγούμενος Στουδίου, Ομολογητής | |
Γέννηση | 759 |
Κοίμηση | 826 |
Τιμάται από | Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες |
Εορτασμός | 11 Νοεμβρίου |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα ( ) |
Βιογραφικά
ΕπεξεργασίαΟ Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 759 και ήταν μοναχός, συγγραφέας και μέγας υπερασπιστής των εικόνων. Αρχικά διετέλεσε ηγούμενος στη Μονή Σακκουδίωνος στην Προύσα, όπου διαδέχτηκε τον θείο του Πλάτωνα. Ο θείος του και η μητέρα του, που ονομαζόταν Θεοκτίστη του ενέπνευσαν την αγάπη του προς το μοναχικό βίο.
Ο Θεόδωρος προσπάθησε να ανυψώσει τον μοναχικό βίο, αλλά ενεπλάκη σε πολιτικές και εκκλησιαστικές έριδες με αποτέλεσμα να εξοριστεί τέσσερις φορές. Το 796 τιμωρήθηκε με ραβδισμό και εξορίστηκε για ένα έτος στη Θεσσαλονίκη από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΣΤ΄, διότι αντιτάχτηκε στον παράνομο (δεύτερο) γάμο τού τελευταίου με τη συγγενή τού Θεοδώρου, τη Θεοδότη, την οποία είχε θαλαμηπόλο, κριτικάροντας παράλληλα τον Πατριάρχη Ταράσιο, που είχε ανεχτεί το γάμο.
Το 797 εγκαταστάθηκε στη Μονή Στουδίου της Πόλης, την οποία ανέδειξε σε κυψέλη κοινωνικής και πνευματικής δραστηριότητας, συγκροτώντας συνεργεία αντιγραφής ιερών χειρογράφων. Τότε απέκτησε το προσωνύμιο Στουδίτης. Το 809 εξορίστηκε πάλι από τον Αυτοκράτορα Νικηφόρο Α΄, διότι στηλίτευσε ως αντικανονική την εκλογή ως Πατριάρχη του αυτοκρατορικού μυστικοσυμβούλου Νικηφόρου και αρνήθηκε να επικυρώσει την άρση του αφορισμού του ιερέα Ιωσήφ, ο οποίος είχε ευλογήσει τον παράνομο γάμο του Κωνσταντίνου ΣΤ΄.
Αργότερα εξορίστηκε για τρίτη φορά από τον αυτοκράτορα Λέοντα Ε΄ τον Αρμένιο, ως υπερασπιστής των εικόνων. Σε πείσμα του Αυτοκράτορα τέλεσε επίσημη λιτανεία των εικόνων στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης και συνέχισε να τις υπερασπίζεται με σθένος από τον τόπο της εξορίας του, παρά τους βασανισμούς που υπέστη. Εξορίστηκε για τέταρτη φορά από τον Μιχαήλ Β΄ τον Τραυλό και πέθανε εξόριστος το 826 σε ηλικία 67 ετών.
Ετάφη στην Πρίγκηπο, αλλά το 844 έγινε ανακομιδή των λειψάνων του στη Μονή Στουδίου. Υπήρξε υμνογράφος και συγγραφέας πολλών ασκητικών, θεολογικών και εκκλησιαστικών έργων, καθώς και επιστολών. Συνέθεσε μέρος του Τριωδίου με τον αδελφό του Ιωσήφ, αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Σώζονται πάνω από 500 επιστολές του, κυρίως κατά των εικονομάχων, που αποτελούν σπουδαία πηγή για τη βυζαντινή εποχή του 9ου αιώνα. Οι μοναστικοί κανόνες που θέσπισε στη Μονή Στουδίου σταδιακά επεκράτησαν σε όλες τις μονές της Αυτοκρατορίας.
Η μνήμη του εορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου.
Πηγές
Επεξεργασία- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, έκδοση 2004, τόμος 12ος: σελ. 235-236: λήμμα «Θεόδωρος. Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας»
- Βασίλειος Ἀθ. Τσίγκος: Βίος, συγγράμματα καί ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου Πατρός καί Ὁμολογητοῦ Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 2001
- Βασίλειος Ἀθ. Τσίγκος: Ἐκκλησιολογικές θέσεις τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου. Αὐθεντία καί πρωτεῖο, ἐκδ. ᾿Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1999
- Βασίλειος Ἀθ. Τσίγκος: «῾Ο ᾿Εκκλησιολογικός χαρακτήρας τῶν σχέσεων ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας κατά τόν ἅγιο Θεόδωρο Στουδίτη», ᾿Επιστημονική ᾿Επετηρίδα Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Τμῆμα Ποιμαντικῆς καί Κοινωνικῆς Θεολογίας, ν. σ. 5 (1998), σσ. 275-294.
- Βασίλειος Ἀθ. Τσίγκος: «Ἡ θέση τοῦ πατριάρχου Ἱεροσολύμων καί τοῦ ‛πατριάρχου τῆς Δύσεως’ στήν Καθολική Ἐκκλησία καί ἡ Ἐκκλησιολογία τῆς ‛κοινωνίας’ στήν ἐπιστολογραφία τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου», Ἐπιστημονική ᾿Επετηρίδα Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Τμῆμα Ποιμαντικῆς καί Κοινωνικῆς Θεολογίας, ν. σ. 11 (2006), σσ. 29-57