Θησαυρός του Στάφορντσιρ

Ο θησαυρός του Στάφορντσιρ (αγγλικά: Staffordshire Hoard) είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός αγγλοσαξονικής μεταλλοτεχνίας χρυσού και αργύρου που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Αποτελείται από σχεδόν 4.000 αντικείμενα και μεταλλικά θραύσματα, που ανέρχονται συνολικά σε 5,1 κιλά χρυσού, 1,4 κιλά ασήμι και περίπου 3.500 κομμάτια κοσμημάτων από γρανάτη. Είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός από την Αγγλοσαξονική Αγγλία μέχρι σήμερα που έχει έρθει στο φως, επισκιάζοντας, τουλάχιστον σε ποσότητα, τον θησαυρό που βρέθηκε στο Σάτον Χου το 1939.

Αντικείμενα του θησαυρού

Ο θησαυρός πιθανότατα κρύφθηκε μεταξύ 650 και 675 μ.Χ. και περιέχει αντικείμενα που κατασκευάστηκαν πιθανόν κατά τον 6ο και τον 7ο αιώνα. Ανακαλύφθηκε το 2009 κοντά στο Λίτσφιλντ, στο Στάφορντσιρ της Αγγλίας. Την εποχή της απόθεσης του θησαυρού, η τοποθεσία βρισκόταν στο αγγλοσαξονικό βασίλειο της Μερκίας. Ο θησαυρός είναι μεγάλης σημασίας για την αγγλοσαξονική τέχνη και την αρχαιολογία.

Ανακάλυψη

Λαβή από χρυσό σπαθί με ένθετο γρανάτη, με ίχνη χώματος

Τα ευρήματα δεν ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής, αλλά από τον ερασιτέχνη κυνηγό θησαυρών Τέρι Χέρμπερτ, ο οποίος, εξοπλισμένος με ανιχνευτή μετάλλων, έψαξε στο χωράφι ενός φίλου αγρότη στο χωριό Χάμεργουιτς κοντά στο Λίτσφιλντ, όπου βρήκε τον θησαυρό στις 5 Ιουλίου 2009. Ενημέρωσε την τοπική αρχή συντήρησης μνημείων και πραγματοποιήθηκε ανασκαφή στην περιοχή γύρω από την τοποθεσία. Επιλεγμένα κομμάτια του θησαυρού εκτέθηκαν για λίγο στο Βρετανικό Μουσείο τον Σεπτέμβριο του 2009. Το εύρημα ανακηρύχθηκε θησαυρός βάσει νόμου και ο ανιχνευτής και ο ιδιοκτήτης της γης έλαβαν αντίστοιχα ανταμοιβή όπως καθορίστηκε από την Επιτροπή Αποτίμησης Θησαυρών.

Τον Νοέμβριο του 2012, ομάδα αρχαιολόγων βρήκε άλλα 91 αντικείμενα περίπου 100 μέτρα από εκεί που βρέθηκαν τα πρώτα. 81 από αυτά τα αντικείμενα διαφόρων μεγεθών ανακηρύχθηκαν επίσης θησαυρός καθώς είναι παλαιότερα των 300 ετών και περιέχουν πάνω από 10% πολύτιμα μέταλλα.

Ευρήματα

Χρυσή λωρίδα με λατινική επιγραφή

Υπάρχουν περίπου 4.000 μεμονωμένα θραύσματα, συμπεριλαμβανομένων πολλών από χρυσό και ασήμι καθώς και χάλκινα. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν περίτεχνα επεξεργασμένες ασημένιες και χρυσές λαβές από σπαθιά και ξίφη, τμήματα από κράνη και δύο σταυρούς. Πολλά είναι διακοσμημένα με ζώα, κατασκευασμένα από αλμανδίνη.

Ένα αντικείμενο είναι μια στενή χρυσή λωρίδα με λατινική επιγραφή από το 4ο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης Αριθμοί : «surge d[omi]ne [et] disepentur inimici tui et fugent qui orunt te a facie tua» («Σήκω, Κύριε, και είθε οι εχθροί σου να σκορπιστούν, και οι αντίπαλοί σου να φύγουν από την παρουσία σου.»). Αντικείμενα ενεπίγραφης μεταλλοτεχνίας αυτής της περιόδου είναι πολύ σπάνια. Είναι ενδιαφέρον ότι τα λατινικά περιλαμβάνουν ορισμένα ορθογραφικά λάθη.

Τα περισσότερα από τα ευρήματα είναι από πολεμικό εξοπλισμό, κυρίως εξαρτήματα σπαθιών, μέρη όπλων και πανοπλιών, η χρυσή λωρίδα μπορεί να ήταν προσαρτημένη σε ασπίδα ή ζώνη σπαθιού. Τα μόνα που δεν είναι λυγισμένα είναι δύο χρυσοί σταυροί. Δεν υπάρχουν αντικείμενα οικιακής χρήσης ή άλλα που χρησιμοποιούνταν συνήθως από γυναίκες.

Τα ευρήματα αποκαταστάθηκαν από το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και τώρα εκτίθενται στο Μουσείο και Πινακοθήκη Τέχνης στο Στόουκ-ον-Τρεντ και στο Μουσείο και Πινακοθήκη του Μπέρμιγχαμ.

Γιατί έθαψαν τον θησαυρό;

Χρυσός σταυρός στον καθεδρικό ναό του Λίτσφιλντ

Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι γιατί και από ποιους θάφτηκε ο θησαυρός του Στάφορντσιρ. Τα περισσότερα αντικείμενα είναι λυγισμένα ή παραμορφωμένα και φαίνεται ότι τραβήχτηκαν με δύναμη για να αποσπαστούν από τα αντικείμενα στα οποία ήταν προσαρτημένα. Έχει διατυπωθεί η θεωρία ότι ο θησαυρός είναι μια συλλογή τροπαίων από μία ή περισσότερες μάχες που θάφτηκαν για φύλαξη ή ως προσφορά σε παγανιστικούς θεούς. Μπορεί επίσης να κρύφτηκε λόγω αναμενόμενης επίθεσης.

Εναλλακτικά, η αφαίρεση εξαρτημάτων από σπαθιά, ασπίδες και κράνη μπορεί να ήταν ένας τελετουργικός τρόπος απογύμνωσης της ταυτότητας του προηγούμενου ιδιοκτήτη. Ο πολεμικός εξοπλισμός ανήκε πλέον στον νικητή και τα παλιά χρυσά εξαρτήματα θάφτηκαν.

Ένα τέτοιο γεγονός καταγράφεται στο διάσημο έπος Μπέογουλφ:

Ο ένας πολεμιστής έγδυσε τον άλλον, λεηλάτησε την πανοπλία του, τη σκληρή λαβή του σπαθιού του, το κράνος του επίσης, .....ο βασιλιάς Χίγκελακ δέχτηκε τα τρόπαια, υποσχέθηκε ότι θα ερχόταν η ανταμοιβή δίκαια και κράτησε τον λόγο του. Το χώμα κράτησε αυτόν τον προγονικό θησαυρό, χρυσάφι κάτω από τις πέτρες, που πήγε στη γη, τόσο άχρηστο για τους ανθρώπους τώρα όσο ποτέ πριν.

Εκθέματα

• 
  Εξαρτήματα από χρυσό
• 
  Διακοσμητικό σπαθιού
• 
  Τμήμα κράνους
• 
  Διακοσμητικό σπαθιού
• 
  Χρυσή αλυσίδα
• 
  Διάφορα αντικείμενα
• 
  Λαβή ξίφους

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Staffordshire Hoard στο Wikimedia Commons