Βικιπαίδεια

Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ

Η Ιρένε Γκουτ Οπντίκε (πολωνικά: Irene Gut Opdyke, 5 Μαΐου 1922 – 17 Μαΐου 2003), γεννηθείσα ως Ιρένα Γκουτ (πολωνικά: Irena Gut) ήταν Πολωνή νοσηλεύτρια, η οποία απέκτησε διεθνή αναγνώριση επειδή βοήθησε τους Πολωνοεβραίους που διώχθηκαν από τη Ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τιμήθηκε με τον τίτλο του Δίκαιου των Εθνών από το Γιαντ Βασέμ επειδή διακινδύνευσε τη ζωή της για να σώσει 12 Εβραίους από βέβαιο θάνατο.

Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Irene Gut Opdyke (Πολωνικά)
Γέννηση5  Μαΐου 1922[1][2]
Κοζιενίτσε
Θάνατος17  Μαΐου 2003[1][2][3]
Φούλερτον[4]
Αιτία θανάτουηπατική ανεπάρκεια και νεφρική ανεπάρκεια
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Πολωνία
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
νοσηλεύτρια
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΔίκαιοι των Εθνών (8  Ιουλίου 1982)[3]
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Η Ιρένα Γκουτ γεννήθηκε σε μια καθολική οικογένεια, η οποία αποτελούνταν από πέντε κόρες, στο Κοζιενίτσε της Πολωνίας, κατά την περίοδο του μεσοπολέμου. Η οικογένεια μετακόμισε στο Ράντομ, όπου γράφτηκε στη σχολή νοσηλευτικής πριν από τη ναζιστική-σοβιετική εισβολή του 1939. Σε ηλικία 20 ετών, η Γκουτ είδε έναν Γερμανό στρατιώτη να σκοτώνει ένα βρέφος το 1942.[6] Αυτό το γεγονός άλλαξε τη ζωή της. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η Γκουτ προσλήφθηκε από τον Ταγματάρχη της Βέρμαχτ Έντουαρντ Ρύγκεμερ για να εργαστεί σε μια κουζίνα ενός ξενοδοχείου που εξυπηρετούσε συχνά αξιωματούχους των Ναζί.[7] Εμπνευσμένη από τη θρησκευτική της πίστη, η Γκουτ έπαιρνε κρυφά φαγητό από το ξενοδοχείο και το μετέφερε στο Γκέτο του Ταρνόπολ.[8]

Η Γκουτ έβγαζε λαθραία Εβραίους από το γκέτο στο γύρω δάσος και τους παρέδιδε φαγητό εκεί. Εν τω μεταξύ, ο Ρύγκεμερ ζήτησε από την Γκουτ να εργαστεί ως οικονόμος στη βίλα του. Έκρυψε 12 Εβραίους στο κελάρι.[9] Έβγαιναν έξω και τη βοηθούσαν να καθαρίσει το σπίτι όταν δεν ήταν κοντά. Ο Ρύγκεμερ έμαθε για τους Εβραίους που έκρυβε. Σε κίνδυνο για τη ζωή όλων, ο Ρύγκεμερ κράτησε το μυστικό της Γκουτ, με την προϋπόθεση ότι θα γινόταν ερωμένη του.[10] Ο Ρύγκεμερ τράπηκε σε φυγή με τους Γερμανούς το 1944 πριν από τη ρωσική προέλαση. Η Γκουτ και αρκετοί Εβραίοι κατέφυγαν επίσης δυτικά από την σοβιετική κατεχόμενη Πολωνία στην κατεχόμενη από τους Συμμάχους Γερμανία. Την έβαλαν σε έναν καταυλισμό εκτοπισμένων, όπου συνάντησε τον Ουίλιαμ Όπνταϊκ, έναν εργάτη των Ηνωμένων Εθνών από τη Νέα Υόρκη. Μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και παντρεύτηκε τον Όπνταϊκ λίγο αργότερα και μαζί έκαναν οικογένεια.[8]

Κληρονομιά Επεξεργασία

Μετά από χρόνια σιωπής σχετικά με την εμπειρία της στον πόλεμο, το 1975 η Όπνταϊκ πείστηκε να μιλήσει αφού άκουσε έναν νεοναζί να ισχυρίζεται ότι το Ολοκαύτωμα δεν συνέβη ποτέ.[11] Η Όπνταϊκ ξεκίνησε μια καριέρα δημόσιας ομιλίας που κορυφώθηκε με τα απομνημονεύματά της In My Hands: Memories of a Holocaust Rescuer.[11] Το 1982, η Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε από το Γιαντ Βασσέμ ως μία από τους Πολωνούς Δίκαιους τν Εθνών.[12]

Παπική ευλογία Επεξεργασία

Στις 9 Ιουνίου 1995, η Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ τιμήθηκε με παπική ευλογία από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ σε κοινή λειτουργία Εβραίων και Καθολικών που πραγματοποιήθηκε στη συναγωγή Shir Ha-Ma'alot στο Έρβιν της Καλιφόρνια, μαζί με πρόσκληση από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ για να έχει κοινό μαζί του. Η παπική ευλογία ήταν η πρώτη αναγνώριση από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία των προσπαθειών της κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Η Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ είπε: «Αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορώ να λάβω για οτιδήποτε έκανα στη ζωή μου».[13]

Ταξίδι του ABC Primetime Live στο Ισραήλ Επεξεργασία

Τον Ιούλιο του 1997, η Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ ταξίδεψε στο Ισραήλ με τον μάνατζέρ της, Άλαν Μπόινους, και τη σύζυγό του, δημοσιογράφο Ρόζαλι Μπόινους, σε μια τηλεοπτική ιστορία που κανόνισαν οι Μπόινους για το ABC Primetime Live, το οποίο προβλήθηκε στις 10 Ιουνίου 1998, ενώνοντας ξανά την Όπνταϊκ με τον Χέρμαν Μορκς, ένας από τους 12 Εβραίους των οποίων έσωσε τις ζωές.[14][15]

Στο ταξίδι, ο Άλαν Μπόινους κανόνισε ιδιωτικές συναντήσεις για την Όπνταϊκ στην Κνεσέτ με τον πρώην Πρόεδρο και Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Σιμόν Πέρες και τον Πρόεδρο της Κνεσέτ, Νταν Τιχόν. Ο Μπόινους κανόνισε επίσης άλλες συναντήσεις στο Ισραήλ για την Όπνταϊκ, με τον Μόρντεκαϊ Πάλντιελ, Διευθυντή του Τμήματος των Δικαίων των Εθνών στο Γιαντ Βασσέμ και με τον επιζώντα του Ολοκαυτώματος Ρόμαν Χάλερ, το μωρό που έσωσε η Όπνταϊκ κατά τη διάρκεια του πολέμου, πείθοντας τους γονείς του, Ίντα και Λάζαρ Χάλερ (δύο από τους δώδεκα Εβραίους που έκρυβε η Όπνταϊκ στο κελάρι του Ρύγκεμερ), ότι η Ίντα θα έπρεπε να φέρει το παιδί στη ζωή αφού έμεινε έγκυος ενώ κρυβόταν στο κελάρι. Μετά τον πόλεμο, οι Χάλερ πήραν τον Ρύγκεμερ ως φιλοξενούμενο στο σπίτι τους επειδή τους έσωσε τη ζωή. Ο Ρύγκεμερ έγινε «Zeide» (παππούς) του Ρόμαν Χάλερ. Ο Ρόμαν Χάλερ υπηρέτησε ως διευθυντής του γερμανικού γραφείου της Διάσκεψης Απαιτήσεων, το οποίο εκπροσωπεί τον παγκόσμιο Εβραϊσμό στις διαπραγματεύσεις για την αποκατάσταση των θυμάτων της ναζιστικής δίωξης.[16]

Απομνημονεύματα Επεξεργασία

Τα απομνημονεύματα της Όπνταϊκ, In My Hands: Memories of a Holocaust Rescuer (ISBN 0385720327), οργανώθηκαν από τον τότε μάνατζέρ της, Άλαν Μπόινους και δημοσιεύτηκαν το 1999 μέσω του Random House, με συν-συγγραφέα την Τζένιφερ Άρμστρονγκ. Ο Άλαν Μπόινους και η σύζυγός του, Ρόζαλι, μεταξύ άλλων, δέχονται ευχαριστίες από την Όπνταϊκ στο βιβλίο.[17]

Ίδρυμα Διάσωσης του Ολοκαυτώματος «Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ» Επεξεργασία

Το Ίδρυμα Διάσωσης του Ολοκαυτώματος «Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ» ιδρύθηκε το 1997 από τους Άλαν και Ρόζαλι Μπόινους προς τιμήν της Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ για να προσφέρει βραβεία, επιχορηγήσεις και υποτροφίες σε νέους εμπνευσμένους από τις ηρωικές πράξεις της Ιρένε Γκουτ Όπνταϊκ όταν ήταν μικρή, ώστε να μπορούν, ομοίως, να αντισταθούν στον ρατσισμό, τον φανατισμό και το μίσος.[18] Πλέον δεν βρίσκεται σε λειτουργία.

Κινηματογραφική διαμάχη Επεξεργασία

Το 1998, η ιστορία της Όπνταϊκ αποτέλεσε αντικείμενο νομικής αγωγής και καταγγελίας όταν προσπάθησε να ανακτήσει τα δικαιώματα κινηματογραφικής ταινίας για την ιστορία της ζωής της, τα οποία είχε αναθέσει προηγουμένως σε μια συμφωνία επιλογής. Η δικηγόρος πνευματικών δικαιωμάτων, Κάρολ Χάντλερ, εκπροσώπησε την Όπνταϊκ και συνεργάστηκε με τα μέρη για την επίτευξη συμφωνίας. Η υπόθεση απορρίφθηκε με προκατάληψη.[19]

Θεατρικό έργο Επεξεργασία

Ένα θεατρικό έργο βασισμένο στο βιβλίο In My Hands, το Irena's Vow, άνοιξε στο Μπρόντγουεϊ στις 29 Μαρτίου 2009 με ανάμεικτες κριτικές.[20] Το έγραψε ο Νταν Γκόρντον και πρωταγωνίστησε η Τόβα Φέλντσου ως Ιρένα Γκουτ.[21] Είχε κάνει πρεμιέρα νωρίτερα εκτός Μπρόντγουεϊ στο Baruch Performing Arts Center στη Νέα Υόρκη. Αφού απέτυχε να προσελκύσει κοινό, το έργο σταμάτησε στις 28 Ιουνίου 2009.[21][22]

Τραγούδι Επεξεργασία

Το 2012, η Κέιτι Καρ, μια Βρετανή τραγουδοποιός με πολωνικές ρίζες, κυκλοφόρησε ένα τραγούδι εμπνευσμένο από την Όπνταϊκ με τίτλο "Mała Little Flower"[23] στο άλμπουμ της Paszport. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2012, το Trojka Radio στην Πολωνία το ανακήρυξε ως τραγούδι της εβδομάδας.[24]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w61z5mfz. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Γαλλικά) Babelio. 175102. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
  4. ↑ www.washingtonpost.com/archive/local/2003/05/21/irene-opdyke/9e0a35af-d6fa-4393-b602-bd7844b46d9b/.
  5. ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 5  Μαρτίου 2020.
  6. ↑ Atwood, Kathryn (2011). Women Heroes of World War II. Chicago: Chicago Review Press. σελ. 37. ISBN 9781556529610. 
  7. ↑ Atwood, Kathryn (2011). Women Heroes of World War II. Chicago: Chicago Review Press. σελ. 36. ISBN 9781556529610. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Joyce Jensen, In Her Hands by Irene Opdyke, Διεθνές Ίδρυμα Ραούλ Βάλενμπεργκ.
  9. ↑ Atwood, Kathryn (2011). Women Heroes of World War II. Chicago: Chicago Review Press. σελ. 39. ISBN 9781556529610. 
  10. ↑ Gut Opdyke, Irene (Απριλίου 2001). In My Hands: Memories of a Holocaust Rescuer. New York: Anchor Books, a division of Random House. σελ. 190. ISBN 9780385720328. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Atwood, Kathryn (2011). Women Heroes of World War II. Chicago: Chicago Review Press. σελ. 41. ISBN 9781556529610. 
  12. ↑ Holocaust Memorial Center, 1988 – 2007, Opdyke, Irene; Righteous Gentile
  13. ↑ "Pope recognizes Yorba Linda woman's WWII sacrifice", Lori Haycox, The Orange County Register, 10 June 1995.
  14. ↑ «Irene Gut Opdyke interview». www.achuka.co.uk. 
  15. ↑ ABC Primetime Live air date June 10, 1998
  16. ↑ Roman Haller and His Zeide – How a Jewish couple took in the Wehrmacht officer who hid them by Donald Snyder, The Jerusalem Post
  17. ↑ *«Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2007. 
  18. ↑ Los Angeles Times. 9 Ιουνίου 1998 https://web.archive.org/web/20160928032143/http://articles.latimes.com/1998/jun/09/local/me-58065/2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2016.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  19. ↑ "Holocaust Heroine Is Satisfied With Accord", Los Angeles Times, 12 April 2000.
  20. ↑ "What's Wrong with this Spring's Broadway Plays", Richard Zoglin, TIME, 6 April 2009.
  21. ↑ 21,0 21,1 «Irena's Vow». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2014. . Retrieved 2014-02-18.
  22. ↑ "Irena's Vow to close: Broadway play was struggling to find audience", Gordon Cox, Variety, 25 June 2009.
  23. ↑ Official music video for Mała little Flower by Katy Carr. 29 Δεκεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. 
  24. ↑ «Katy Carr – Mała Little Flower». PolskieRadio.pl. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2015. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιρένε_Γκουτ_Όπνταϊκ&oldid=10332971"