Το Κάστρο του Ζερζεβάν (τουρκικά: Zerzevan Kalesi‎‎ αρμενικά: Զերզեվանի ամրոց‎‎), επίσης γνωστό ως Κάστρο Σαμαχί, είναι ερειπωμένο ανατολικό ρωμαϊκό κάστρο, πρώην σημαντικό στρατόπεδο, στην Επαρχία του Ντιγιάρμπακιρ, στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Αρχαιολογικές ανασκαφές οι οποίες έλαβαν χώρα στην συγκεκριμένη τοποθεσία αποκάλυψαν την ύπαρξη υπόγειων κατασκευών, μεταξύ των οποίων ένας ναός αφιερωμένος στον Μιθραϊσμό, μία μυστηριακή θρησκεία. Το κάστρο χρησιμοποιήθηκε ως κατοικημένος οικισμός από την δεκαετία του 1890 έως την δεκαετία του 1960. Η τοποθεσία είναι τμηματικά προσβάσιμη στο κοινό.

Κάστρο του Ζερζεβάν
Zerzevan Kalesi
Αεροφωτογραφία του Κάστρου Ζερζεβάν (2014)
Κάστρο του Ζερζεβάν is located in Τουρκία
Κάστρο του Ζερζεβάν
Κάστρο του Ζερζεβάν
Τοποθεσία του κάστρου εντός της Τουρκίας.
Άλλες ονομασίεςΚάστρο Σαμαχί
ΤοποθεσίαΝτεμιρολτσέκ, Τσινάρ, Ντιγιάρμπακιρ, Τουρκία
Συντεταγμένες37°36′29″N 40°29′57″E / 37.60806°N 40.49917°E / 37.60806; 40.49917Συντεταγμένες: 37°36′29″N 40°29′57″E / 37.60806°N 40.49917°E / 37.60806; 40.49917
ΕίδοςΟχύρωση
Έκταση5,7 εκτάρια
Ιστορία
ΚατασκευαστήςΑνατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Ίδρυση4ος αιώνας
Εγκατάλειψη7ος αιώνας
ΠερίοδοιΠρωτοχριστιανισμός
Σημειώσεις
ΚατάστασηΕρειπωμένο
Πρόσβαση κοινούΤμηματικά
Ιστοσελίδαwww.zerzevan.com

Τοποθεσία Επεξεργασία

Το Κάστρο του Ζερζεβάν ανεγέρθηκε κατά την διάρκεια του 4ου αιώνα από την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ως στρατόπεδο επί της αρχαίας εμπορικής οδού μεταξύ του Ντιγιάρμπακιρ και του Μαρντίν. Ευρισκόταν σε χρήση έως τον 7ο αιώνα. Το κάστρο ευρίσκεται επί της κορυφής ενός βραχώδη λόφου ύψους 124 μ., πλησίον του χωριού Ντεμιρολτσέκ και σε απόσταση, περίπου, 13 χμ. στα νοτιοανατολικά της πόλης Τσινάρ, στην Επαρχία του Ντιγιάρμπακιρ, επί του αυτοκινητόδρομου   με κατεύθυνση το Μαρντίν. Ευρίσκεται σε απόσταση, περίπου, 45 χμ. από το Ντιγιάρμπακιρ.[1][2][3]

Αρχαιολογικές εργασίες Επεξεργασία

Οι πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια των θερινών μηνών του 2014. Οι εργασίες, αρχικώς, διεξήχθησαν από ομάδα 35 ατόμων υπό την ηγεσία αρχαιολόγου προερχόμενου από το Πανεπιστήμιο Ντιτζλέ, υπό την εποπτεία του Αρχαιολογικού Μουσείου του Ντιγιάρμπακιρ. Το 2015, το μέγεθος της αρχαιολογικής ομάδας η οποία εργαζόταν στην συγκεκριμένη τοποθεσία αυξήθηκε στα 60 άτομα.[2][4] Εκτιμάται πως οι εργασίες ανασκαφής θα συνεχιστούν για, περίπου, 30 επιπλέον χρόνια.[1][2]

Κάστρο Επεξεργασία

 
Αεροφωτογραφία πέτρινων τάφων στο Κάστρο του Ζερζεβάν (2016)

Το κάστρο εκτείνεται επί περιοχής εκτάσεως 5,7 εκταρίων.[4] Το κάστρο περιλαμβάνει τόσο επίγειες όσο και υπόγειες κατασκευές.[3] Τα ερειπωμένα τείχη του είναι μήκους 1.200 μ. και ύψους 12 μ., ενώ, επίσης, διαθέτει παρατηρητήριο ύψους 21-22 μ.[2][3] Εντός του κάστρου, υπάρχουν ερείπια τα οποία εκτείνονται επί ευρείας έκτασης, καθώς και μία πέτρινη νεκρόπολη. Στα βόρεια του κάστρου, τμήμα το οποίο ευρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο, οικίες και οδοί ήσαν κατασκευασμένες, ενώ στα νότια δημόσια κτίρια είχαν ανεγερθεί επί του ανώτερου επιπέδου του κάστρου. Μία εκκλησία με κατεύθυνση ανατολική-δυτική παραμένει ως ένα από τα καλύτερα διατηρημένα δημόσια κτίρια εντός του κάστρου. Μεταξύ των υπολοίπων δημοσίων κτιρίων τα οποία ευρίσκονται εντός του κάστρου, περιλαμβάνονται το παλάτι, ένα διοικητικό κτίριο, λουτρά, σιταποθήκη, οπλοστάσιο, καθώς και 54 δεξαμενές.[1][2][3] Στρατιωτικό και ιατρικό υλικό, κοσμήματα, διακοσμητικά στοιχεία, καθώς και χάλκινα νομίσματα επίσης ανευρέθηκαν κατά την διάρκεια των ανασκαφών.[4] Το 2016 ανακαλύφθηκαν, μία υπόγεια εκκλησία, καθώς και μυστικά περάσματα .[4] Το υπόγειο μυστικό πέρασμα το οποίο ανακαλύφθηκε δεν είχε χρησιμοποιηθεί για διάστημα, περίπου, 3.000 ετών, ενώ η υπόγεια εκκλησία είχε παύσει να χρησιμοποιείται για διάστημα, περίπου, 1.500 ετών. Ένας υπόγειος μιθραϊκός ναός, καθώς και ένα υπόγειο ιερό,[5] το οποίο ήταν σε θέση να χωρέσει έως 400 άτομα, επίσης ανασκάφηκαν.[3] Τα κατάλοιπα υπογείου ναού της συγκεκριμένης μυστηριακής θρησκείας, κατόπιν της ανασκαφής τους, οδήγησαν στην προσέλευση παραπάνω από 20.000 τουριστών εντός χρονικού διαστήματος, μόλις, μίας εβδομάδας, σύμφωνα με επίσημες πηγές. Το 2017, ακόμη τέσσερις υπόγειες τοποθεσίες ανακαλύφθηκαν, όπου περαιτέρω εργασίες ανασκαφής τους είναι απαραίτητες.[3]

Το κάστρο αποτέλεσε Ανατολικό Ρωμαϊκό στρατόπεδο και στρατηγικό οικισμό φρουράς, ο οποίος επέβλεπε το σύνολο της κοιλάδας, ενώ, ταυτόχρονα, ήλεγχε την αρχαία οδό η οποία συνέδεε την Άμιδα (σημερινό Ντιγιάρμπακιρ) και την Δάρα (σημερινό Μαρντίν).[2] Το κάστρο διετέλεσε καθοριστικό ρόλο, λόγω της τοποθεσίας του επί του ανατολικότερου άκρου των συνόρων τα οποία προστάτευαν τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.[4] Σηματοδοτούσε την διασταύρωση και συνένωση μεταξύ των πολιτισμών της Δύσης και της Ανατολής.[3]

Η τοποθεσία ήταν γνωστή ως Σαμαχί κατά την διάρκεια της Κλασικής Αρχαιότητας.[2][4] Αποτέλεσε την τοποθεσία σκληρών μαχών μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών.[1] Κοσμήματα τα οποία ανευρέθηκαν εντός του κάστρου καταδεικνύουν, επίσης, πως ο πληθυσμός του οικισμού κατοικούσε μαζί με τους στρατιωτικούς, ενώ ορισμένοι στρατιώτες ζούσαν μαζί με συγγενείς τους.[2] Το μέγεθός του ήταν αρκετό ώστε να είναι σε θέση να φιλοξενήσει πληθυσμό της τάξεως των χιλίων κατοίκων.[4]

Επιδιορθωτικές και ανακατασκευαστικές εργασίες, οι οποίες έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια των περιόδων βασιλείας των Ανατολικών Ρωμαϊκών αυτοκρατόρων Αναστάσιου Α΄ Δίκορου (βασίλευσε μεταξύ 491-518) και Ιουστινιανού Α΄ (βασίλευσε μεταξύ 527-565), είχαν ως συνέπεια το κάστρο να λάβει την τελική μορφή του, προτού ερειπωθεί.[3] Το κάστρο πιθανώς να βρισκόταν σε χρήση έως το 639, ημερομηνία εισβολής των Αράβων Μουσουλμάνων και έναρξης των Αραβοβυζαντινών Πολέμων.[2]

Χρήση ως κατοικημένος οικισμός Επεξεργασία

Ένας νέος οικισμός δημιουργήθηκε, εκ νέου, εντός του κάστρου κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1890, όταν μία οικογένεια εγκαταστάθηκε εντός των τειχών του. Καθώς ο πληθυσμός αυξήθηκε ξεπερνώντας τις 30 οικίες, οι κάτοικοι, τελικώς, εγκατέλειψαν το κάστρο κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1960, μετακινήθηκαν σε τοποθεσία η οποία βρισκόταν σε απόσταση, περίπου, 1 χμ. από το κάστρο και ίδρυσαν χωριό υπό την ονομασία Ζερζεβάν. Το συγκεκριμένο χωριό, σήμερα, είναι γνωστό ως Ντεμιρολτσέκ.[1]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (Τουρκικά) Kaya, Selim (Δεκέμβριος 2014). «Zerzevan Kalesi». Atlas (261). https://www.atlasdergisi.com/gundem/zerzevan-kalesi.html. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2018. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 (Τουρκικά) «Diyarbakır’da Romalı Hristiyanların İlk Kilisesi Bulundu». Arkeoloji Haber. 4 Σεπτεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-24. https://web.archive.org/web/20180924041236/http://arkeolojihaber.net/2015/09/04/diyarbakirda-romali-hristiyanlarin-ilk-kilisesi-bulundu/. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2018. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 (Αγγλικά) «Zerzevan Castle home to secret history». Hürriyet Daily News. 25 Αυγούστου 2017. http://www.hurriyetdailynews.com/zerzevan-castle-home-to-secret-history--117141. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2018. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 (Τουρκικά) «Zerzevan Kalesi’nde Mithras Tarikatı’na Ait Yeraltı Tapınağı Bulundu». Arkeoloji Haber. 27 Δεκεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-10-29. https://web.archive.org/web/20181029220839/http://arkeolojihaber.net/2016/12/27/zerzevan-kalesinde-mithras-tarikatina-ait-yeralti-tapinagi-bulundu/. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2018. 
  5. (Τουρκικά) «Zerzevan Kalesi'nde bin 500 yıllık yeraltı sığınağı bulundu». Habertürk. 24 Οκτωβρίου 2016. http://www.haberturk.com/gundem/haber/1314613-zerzevan-kalesinde-bin-500-yillik-yeralti-siginagi-bulundu/4. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2018. 

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι Επεξεργασία