Κίζδερβεντ

Κίζδερβεντ
Κίζδερβεντ 40°33′34″N 29°30′46″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Karamürsel
Πληθυσμός	672 (2023)

Τοποθεσία

Ορεινό χωριό της Μικράς Ασίας ανάμεσα στην Προύσα και τη Νίκαια της Βιθυνίας, στο οποίο κατοικούσαν μόνο Χριστιανοί. Βρίσκεται σε ένα φυσικό πέρασμα, μεταξύ τεσσάρων βουνών, και το διασχίζει ο ποταμός Δράκος ο οποίος χύνεται στον κόλπο της Νικομήδειας.

Ιστορία

Η περιοχή Κίζδερβεντ πριν κατοικηθεί ήταν Αρμένικη. Μετανάστες από την Οχρίδα εγκαταστάθηκαν γύρω από ένα τεράστιο χάνι που γραπτές πληροφορίες αναφέρουν ότι ήταν βυζαντινό και το επισκεύασε ο Τεκελή Μεχμέτ Πασά, και έζησαν εκεί για τρεις περίπου αιώνες. Το χάνι αυτό βρίσκεται σε λιθόστρωτο δρόμο, γνωστό ως η λεωφόρος Βαγδάτης, η οποία στα βυζαντινά χρόνια ένωνε την Κωνσταντινούπολη με τη Βαγδάτη και συνέβαλε στην πρόοδο και ανάπτυξη του χωριού. Το χάνι ήταν το μεγαλύτερο από όλα κατά μήκος της λεωφόρου, και φιλοξενούσε μεγάλες προσωπικότητες και ανθρώπους διαφορετικών λαών.

Επειδή το χάνι ήταν σημαντικό, το οθωμανικό κράτος υποχρέωσε τους κατοίκους να το προστατεύουν με φρουρά 20 ανδρών κυρίως από τους ληστές. Στην πορεία η φρουρά έγινε μικτή με 10 άντρες και 10 γυναίκες. Όταν σε κάποια συμπλοκή σκοτώθηκε ένα κορίτσι της φρουράς, ο σουλτάνος, παραχώρησε το χάνι, μια μεγάλη έκταση 300 km², απαλλαγή από τον κεφαλικό φόρο και τους έδωσε δικαίωμα οπλοφορίας. Ως φόρο τιμής στο κορίτσι, οι τουρκικές αρχές ονόμασαν το χωριό Κιζδερβεντ, από το Κιζ που στα τουρκικά σημαίνει κορίτσι και το Δερβέντ που σημαίνει το στενό πέρασμα ή σταθμός.

Λόγω των πολλών προνομίων η περιοχή προσέλκυσε περισσότερο πληθυσμό και το 1919 είχε γίνει κωμόπολη με 2800 κατοίκους.

Με τους Βαλκανικούς πολέμους, στις 14 Σεπτεμβρίου 1920 το χωριό κάηκε και οι εναπομείναντες κάτοικοι φιλοξενήθηκαν στο ελληνικό στρατόπεδο της Κίου για δύο χρόνια. Το 1922, με την ανταλλαγή πληθυσμών, έφυγαν και μετανάστευσαν στην Ελλάδα, στην Κομοτηνή ή άλλα χωριά της Ροδόπης και γενικότερα της Βόρειας Ελλλάδας. Το 1923 εγκαταστάθηκε στο χωριό μια ομάδα ανθρώπων που προερχόταν από την ανταλλαγή πληθυσμών.

Απασχόληση

Οι κάτοικοι ασχολούνταν με εκτροφή μεταξοσκώληκα για πολλά χρόνια και συνεισφέρανε στις ανάγκες της Προύσας σε κουκούλια μεταξιού, καθώς βρισκόταν πολύ κοντά. Στο παρελθόν επίσης ασχολούνταν με υφαντά (χαλιά) με χρήση λινών και μάλλινων νημάτων.

Πηγές

• ΕΡΤ - Αφύλαχτη διάβαση Αρχειοθετήθηκε 2022-08-08 στο Wayback Machine.
• paratiritis-news.gr
• Πολιτιστικός Σύλλογος Πολυπέτρου (facebook)

Συνεισφορά

Στο παρόν άρθρο χρησιμοποιήθηκαν τμήματα από κείμενο που επιμελήθηκε ο Πολυκράτης Παντσίδης.