Καλλιπάτειρα
Η Καλλιπάτειρα, κόρη του Ολυμπιονίκη Διαγόρα του Ρόδιου[2], ήταν η πρώτη γυναίκα της αρχαιότητας που μπήκε μέσα σε αθλητικό χώρο και παρακολούθησε τους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες.
| Καλλιπάτειρα | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 5ος αιώνας π.Χ. ή 396 π.Χ.[1] Ιαλυσός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Πεισίρροδος ο Θούριος Ευκλής ο Ρόδιος |
| Γονείς | Διαγόρας ο Ρόδιος |
| Αδέλφια | Δαμάγητος ο Ρόδιος Ακουσίλαος ο Ρόδιος Δωριεύς ο Ρόδιος |
| Οικογένεια | family of Diagoras of Rhodes |
Οι κανονισμοί των αγώνων Επεξεργασία
Οι κανονισμοί απαγόρευαν την είσοδο και την παρακολούθηση των γυμνικών αγώνων για τις γυναίκες, αλλιώς τιμωρούνταν σε θάνατο με κατακρήμνιση από το βραχώδες Τυπαίο όρος. Η Καλλιπάτειρα, θέλοντας να θαυμάσει το γιο της Πεισίρροδο που αγωνιζόταν στην πάλη, πήρε την τόλμη και περιφρονώντας τη σχετική απαγόρευση και την επαπειλούμενη ποινή, μεταμφιέστηκε σε γυμναστή, εισήλθε και παρακολούθησε τον αγώνα.[2]
Προδόθηκε όμως από τον υπέρμετρο και δικαιολογημένο ενθουσιασμό της για τη νίκη του γιου της. Ωστόσο, δεν της επιβλήθηκε η θανατική ποινή, καθώς η οικογένειά της είχε βγάλει σειρά Ολυμπιονικών (πατέρα, σύζυγο, 3 αδέλφια, γιο και ανιψιό).
(οι ολυμπιονίκες με κίτρινη σκίαση)
| Διαγόρας | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Δαμάγητος | Ακουσίλαος | Δωριέας | Καλλιπάτειρα | Φερενίκη | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Πεισίρροδος | Ευκλής | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Η ιστορία της Καλλιπάτειρας έκανε εντύπωση τόσο στους συγχρόνους της, όσο και στις μετέπειτα γενεές μέχρι που ενέπνευσε και τον Λορέντζο Μαβίλη, ο οποίος της αφιέρωσε ένα σονέτο του που θεωρείται ένα από τα ωραιότερα δεκατετράστιχα ποιήματά του.[3]
Σύμφωνα με τον Παυσανία Επεξεργασία
[7] κατὰ δὲ τὴν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδόν, πρὶν ἢ διαβῆναι τὸν Ἀλφειόν, ἔστιν ὄρος ἐκ Σκιλλοῦντος ἐρχομένῳ πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον: ὀνομάζεται δὲ Τυπαῖον τὸ ὄρος. κατὰ τούτου τὰς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστὶν ὠθεῖν νόμος, ἢν φωραθῶσιν ἐς τὸν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι τὸν Ὀλυμπικὸν ἢ καὶ ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναις σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαι τὸν Ἀλφειόν. οὐ μὴν οὐδὲ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν, ὅτι μὴ Καλλιπάτειραν μόνην: εἰσὶ δὲ οἳ τὴν αὐτὴν ταύτην Φερενίκην καὶ οὐ Καλλιπάτειραν καλοῦσιν. [8] αὕτη προαποθανόντος αὐτῇ τοῦ ἀνδρός, ἐξεικάσασα αὑτὴν τὰ πάντα ἀνδρὶ γυμναστῇ, ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τὸν υἱὸν μαχούμενον: νικῶντος δὲ τοῦ Πεισιρόδου, τὸ ἔρυμα ἐν ᾧ τοὺς γυμναστὰς ἔχουσιν ἀπειλημμένους, τοῦτο ὑπερπηδῶσα ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη. φωραθείσης δὲ ὅτι εἴη γυνή, ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καὶ τῷ πατρὶ καὶ ἀδελφοῖς αὐτῆς καὶ τῷ παιδὶ αἰδῶ νέμοντες--ὑπῆρχον δὴ ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαὶ νῖκαι--, ἐποίησαν δὲ νόμον ἐς τὸ ἔπειτα ἐπὶ τοῖς γυμνασταῖς γυμνοὺς σφᾶς ἐς τὸν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι. από τη Βικιθήκη -Παυσανίας- Ἑλλάδος περιήγησις - Ἠλιακῶν Α [4]
7. Στον δρόμο για την Ολυμπία και προτού διασχίσουμε τον Αλφειό ερχόμενοι από τον Σκιλλούντα, υπάρχει ένα απόκρημνο βουνό που λέγεται Τυπαίοι. Οι νόμοι των Ηλείων προστάζουν να γκρεμίζουν όσες γυναίκες παρευρίσκονται στους Ολυμπιακούς αγώνες ή έχουν διασχίσει τον Αλφειό στη διάρκεια των απαγορευμένων ημερών απ' αυτό το βουνό. Λένε όμως ότι δεν πιάστηκε ούτε μια γυναίκα εκτός από την Καλλιπάτειρα. Κάποιοι την ονομάζουν Φερενίκη και όχι Καλλιπάτειρα. 8. Ο άνδρας της πέθανε τρωτός και αυτή μεταμφιέστηκε σε άνδρα γυμναστή και έφερε στην Ολυμπία τον γιο της για να αγωνιστεί. 'Όταν όμως ο Πεισίροδος νίκησε, αυτή πήδηξε πάνω από την περίφραξη όπου είναι κλεισμένοι οι γυμναστές και γυμνώθηκε. Αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα, αλλά την άφησαν ατιμώρητη από σεβασμό προς τον πατέρα της, τους αδελφούς της και τον γιο της —που όλοι ήταν Ολυμπιονίκες. Αλλά θέσπισαν νόμο για τους γυμναστές να μπαίνουν γυμνοί στον αγώνα. -
Το ποίημα του Λορέντζου Μαβίλη Επεξεργασία
Πηγή: από Βικιθήκη [3]
Καλλιπάτειρα
«Ἀρχόντισσα Ροδίτισσα, πῶς μπῆκες;
Γυναῖκες διώχνει μιὰ συνήθεια ἀρχαία
Ἐδῶθε.» «Ἔχω ἕνα ἀνίψι, τὸν Εὐκλέα,
Τρία ἀδέρφια, γιό, πατέρα, Ὀλυμπιονίκες
• Νὰ μὲ ἀφήσετε πρέπει, Ἑλλανοδίκες,
Καὶ ἐγὼ νὰ καμαρώσω μὲς τὰ ὡραῖα
Κορμιά, ποῦ γιὰ τὸ ἀγρίλι τοῦ Ἡρακλέα
Παλαίβουν, θιαμαστὲς ψυχὲς ἀντρίκειες.
Μὲ τὲς ἄλλες γυναῖκες δὲν εἶμ’ ὅμοια•
Στὸν αἰῶνα τὸ σόϊ μου θὰ φαντάζει
Μὲ τῆς ἀντρειᾶς τ’ ἀμάραντα προνόμια•
Μὲ μάλαμα γραμμένο τὸ δοξάζει
Σὲ ἀστραφτερὸ κατεβατὸ μαρμάρου
Ὕμνος χρυσός, τοῦ ἀθάνατου Πινδάρου.»
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 ar
.cienradios .com /ferenice-la-mujer-que-desafio-las-prohibiciones-en-el-estadio-olimpico /. - ↑ 2,0 2,1 «Καλλιπάτειρα». Academic Dictionaries and Encyclopedias (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ 3,0 3,1 «Λορέντζος Μαβίλης - Ποιήματα». users.uoa.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ από τη Βικιθήκη -Παυσανίας- Ἑλλάδος περιήγησις - Ἠλιακῶν Α