Καουίτ
Η Καουίτ (Kawit) ήταν μία αρχαία βασιλική σύζυγος στην Αίγυπτο. Βρισκόταν ανάμεσα στις δευτερεύουσες συζύγους του Φαραώ Μεντουχοτέπ Β΄ της 11ης Δυναστείας, ο οποίος βασίλεψε μεταξύ 2055-2004 π.Χ., για 51 ολόκληρα χρόνια, όπως είναι γνωστό από τον Κανόνα του Τορίνο.
| Καουίτ | |
|---|---|
 Η Καουίτ ένθρονη κρατά άνθος λωτού, το σύμβολο της αναγέννησης. Μπροστά της, μία υπηρέτρια, της προσφέρει γλυκόοσμη καλλυντική κρέμα και διώχνει τα έντομα με ένα φτερό (μύγες, μέλισσες, κουνούπια κλπ.). Συμβολικά το φτερό παραπέμπει στο φτερό της Αλήθειας της Μάατ. | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 2100 π.Χ. περίπου |
| Θάνατος | 2000 π.Χ. περίπου |
| Τόπος ταφής | Νεκρικό συγκρότημα του Μεντουχοτέπ Β΄ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Βασιλική σύζυγος Μεντουχοτέπ Β΄ |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Μεντουχοτέπ Β΄ |
| Οικογένεια | Ενδέκατη δυναστεία Φαραώ |
| Σημειώσεις | |
Ιέρεια της θεάς Άθωρ. | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βασιλική σύζυγος Επεξεργασία
Η Καουίτ φαίνεται ότι ήταν ιδιαίτερα ευνοημένη από τον Φαραώ. Ο τάφος της (DBXI.9)[1] και ο μικρός διακοσμημένος ναΐσκος της που στέγαζε το άγαλμα για το κα της,[2] βρέθηκαν στο δυτικό τμήμα του βασιλικού ταφικού συγκροτήματος του Μεντουχοτέπ Β΄ στο Ντέιρ ελ-Μπαχάρι, πίσω από το κεντρικό οικοδόμημα του μνημείου. Στην ίδια περιοχή με την Καουίτ είχαν ενταφιαστεί και άλλες βασιλικές σύζυγοι, η Ασαγιέτ (Ashayet), η Χενχενέτ (Henhenet), η Κεμζίτ (Kemsit), η Σαντέ (Sadeh), καθώς και ένα πεντάχρονο κορίτσι, η Μαήτ (Mayt).[3]
Η Καουίτ ήταν μία από τις πέντε "μη κύριες" συζύγους του φαραώ και μία από τις τέσσερις που στις ταφικές επιγραφές τους φέρουν τον τίτλο "βασιλική σύζυγος". Η μεγαλύτερη σε ηλικία δευτερεύουσα σύζυγος ήταν η Ασαγιέτ, μόλις 22 ετών. Κύριες σύζυγοι του Μεντουχοτέπ Β΄ θεωρείται ότι ήταν η Νεφερού (Neferu) και η Τεμ (Tem), οι οποίες ενταφιάστηκαν σε υπόγειους λαξευτούς τάφους, μέσα στο νεκρικό συγκρότημά του. O τάφος της Τεμ βρέθηκε στην πίσω (δυτική) αυλή, και της Νεφερού στην κύρια (ανατολική) αυλή. Για τον ρόλο των υπολοίπων, "ήσσονος σημασίας" συζύγων, υπάρχουν αμφιβολίες. Φαίνεται πως οι γυναίκες αυτές δεν βρίσκονταν στην ίδια υψηλή θέση με τις βασίλισσες Νεφερού και Τεμ. Θεωρείται πως ίσως ήταν κόρες ευγενών, οι οποίες βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του βασιλιά. Το γεγονός όμως ότι οι περισσότερες από αυτές συνοδεύονταν από επιγραφές που τις προσδιόριζε ως "ιέρειες της Άθωρ", οδήγησε στη σύνδεσή τους με τη θεά Άθωρ που λατρευόταν μέσα στο βασιλικό νεκρικό ναό. Εικάζεται επίσης ότι, καθώς οι ταφές των νεαρών αυτών γυναικών και του παιδιού ήταν κατά έναν αινιγματικό τρόπο σύγχρονες μεταξύ τους, ίσως να πέθαναν ταυτόχρονα εξαιτίας κάποιας καταστροφής. Οι ταφές χρονολογούνται στην εποχή που θεμελιώθηκε ο νεκρικός ναός του Μεντουχοτέπ Β' στο Ντέιρ ελ-Μπαχάρι, ο οποίος ήταν το πρώτο μνημείο που ανοικοδομήθηκε εκεί, εγκαινιάζοντας την ίδρυση στη θέση αυτή της νέας βασιλικής νεκρόπολης, απέναντι από την πρωτεύουσα του βασιλιά, τις Θήβες.[4]
Στις συζύγους του Μεντουχοτέπ Β' που ενταφιάστηκαν στον νεκρικό ναό του (εκτός από τη Νεφερού και την Τεμ) αποδίδεται Νουβική καταγωγή, επειδή απεικονίζονται με τα φυσικά ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά των Νούβιων, όπως το σκούρο δέρμα[5] και τα χαρακτηριστικά έντονα σγουρά μαλλιά.[6]
Η σαρκοφάγος της Επεξεργασία
Η σαρκοφάγος της Καουίτ ανακαλύφθηκε στις ανασκαφές του Αιγυπτιολόγου Ανρί Εντουάρ Ναβίλ το 1907 και βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Αιγυπτιακών αρχαιοτήτων του Καΐρου. Το υλικό κατασκευής της είναι ο ασβεστόλιθος. Έχει ύψος και πλάτος 1,19 μ. Εξωτερικά είναι διακοσμημένη με εξαιρετικές εγχάρακτες παραστάσεις. Η σαρκοφάγος βρισκόταν ανάμεσα στα πιο αξιοθαύμαστα έργα χαμηλού ανάγλυφου που είχε να επιδείξει η βασιλική Νεκρόπολη των Θηβών.[7]
Οι διακοσμητικές παραστάσεις που εκτείνονται κατά μήκος της σαρκοφάγου απεικονίζουν σκηνές από την καθημερινή ζωή της Καουίτ, οι οποίες συνοδεύονται από αναθηματικές επιγραφές στα ιερογλυφικά.[7]
Στο κέντρο της μίας όψης εικονίζεται η Καουίτ ένθρονη να δέχεται τις φροντίδες των ακολούθων της. Μία υπηρέτριά της (δεξιά) περιποιείται τα σγουρά ατίθασα μαλλιά της, που είναι κοντοκουρεμένα, τυλίγοντάς τα σε κοτσιδάκια. Στα αριστερά, ένας άνδρας υπηρέτης αδειάζει ένα ποτό σε μία φιάλη για να της το προσφέρει [3] ή ίσως κάποιο αρωματικό καλλυντικό έλαιο για τον καλλωπισμό της. Η Καουίτ κρατά κοντά στο πρόσωπό της ένα κύπελλο και πιθανόν να οσφρίζεται κάποιο αρωματικό καλλυντικό προϊόν που βρίσκεται στο εσωτερικό του ή πίνει κάποιο ρόφημα. Με το αριστερό της χέρι κρατά τον καθρέφτη της.
Στην άλλη όψη, η Καουίτ καθισμένη στον θρόνο της κρατά έναν λωτό κοντά στο πρόσωπό της και δέχεται μία προσφορά από μία υπηρέτριά της που στέκεται εμπρός της.[7]
Ο λωτός ήταν ένα αγαπημένο διακοσμητικό μοτίβο στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη, στενά συνδεδεμένο με τα ταφικά έθιμα. Είναι ένα λουλούδι που κλείνει τη νύχτα και ανοίγει το πρωί, αποκαλύπτοντας στο εσωτερικό του ένα κίτρινο ακτινωτό άνθος που συμβόλιζε την ανατολή του ήλιου, την αναγέννηση, την αναζωογόνηση και τη μεταθανάτια ζωή. Το φυτό αυτό, εκτός από τον συμβολισμό που περιέκλειε είχε ταυτόχρονα μεγάλη αξία για τους αρχαίους Αιγυπτίους, καθώς το χρησιμοποιούσαν και για την παρασκευή παυσίπονων φαρμάκων, λόγω των φυσικών καταπραϋντικών ουσιών που έχει.[8]
Στην ίδια σκηνή, η Καουίτ με το δεξί της χέρι δοκιμάζει την καλλυντική γλυκόοσμη αλοιφή που της προσφέρει η γυναικεία μορφή που στέκεται μπροστά της. Η γυναίκα αυτή κρατά ένα φτερό με το οποίο διώχνει τις μύγες που έχουν συγκεντρωθεί επάνω από το βάζο. Το φτερό θυμίζει αυτό της Μάατ, την προστάτιδα θεά της δικαιοσύνης, της αλήθειας και της αρμονίας. Σύμφωνα με την αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία, οι ψυχές των νεκρών ζυγίζονταν (ψυχοστασία) με αντίβαρο το φτερό της Μάατ. Αν η καρδιά τους ζύγιζε περισσότερο από το φτερό, τότε αυτό σήμαινε ότι δεν είχαν ζήσει έναν ενάρετο βίο και ότι η ψυχή τους είχε βαρύνει από διάφορες παραβάσεις. Αυτό είχε ως συνέπεια να μην επιτρέπεται να περάσουν στη μεταθανάτια ζωή.[9][10]
Σε διπλανό διάχωρο της ίδιας πλευρας η Καουίτ ασχολείται με το μακιγιάζ της.[7]
Στη διακόσμηση της σαρκοφάγου η Καουίτ είναι στολισμένη με πολλά πλούσια κοσμήματα, περιδέραια, βραχιόλια και αλυσίδες αστραγάλου, τα οποία φανερώνουν την ευγενική καταγωγή της.
Παριστάνεται με επιμηκυσμένο σώμα και αδρά χαρακτηριστικά προσώπου που ήταν για τους αρχαίους Αιγύπτιους των Θηβών συνώνυμα της ιδανικής γυναικείας ομορφιάς.[7]
Στις μακρές πλευρές της σαρκοφάγου απεικονίζονται επίσης βοοειδή τα οποία αποτελούν ταφικές προσφορές προς τη νεκρή. Υπάρχει και μία ξεχωριστή σκηνή στην οποία μία αγελάδα αρμέγεται από έναν κτηνοτρόφο, με νουβικά χαρακτηριστικά. Στο πόδι της αγελάδας είναι δεμένο το μοσχαράκι της. Αξιοσημείωτο είναι ότι από το μάτι της αγελάδας τρέχει ένα δάκρυ. Η αγελάδα ήταν το ιερό ζώο της θεάς Άθωρ και απεικονιζόταν συχνά με τη μορφή του ζώου αυτού.
Η μία μακρά πλευρά της σαρκοφάγου, στο ύψος του κεφαλιού της νεκρής Καουίτ, είναι διακοσμημένη με πρόσοψη ανακτόρου που οι κεντρικές θύρες του φέρουν το σύμβολο του Ματιού του Ώρου, το λεγόμενο ουτζάτ που επιτρέπει την επικοινωνία της νεκρής με τον κόσμο των ζωντανών.[7] Το σύμβολο ουτζάτ είναι φυλακτό που προστατεύει τους βασιλείς στη μεταθανάτια ζωή.
Σύμφωνα με τον Αιγυπτιολόγο W. Grajetzki, η σαρκοφάγος της Καουίτ φέρει στην ιερογλυφική γραφή τους τίτλους "ιέρεια της Άθωρ" και "(μοναδικό) στολίδι του βασιλιά". Ο τελευταίος τίτλος συνόδευε τις ευγενικής καταγωγής κυρίες της βασιλικής αυλής. Στο μικρό ιερό της όμως υπάρχει και ο τίτλος της ως "βασιλική σύζυγος". Στον τάφο της βρέθηκαν επίσης και έξι ομοιώματα που παριστάνουν την ίδια τη νεκρή που ήταν τοποθετημένα σε μικρά ξύλινα ομοιώματα σαρκοφάγων.[11] Ομοιώματα σαν κι αυτά περιείχαν και οι τάφοι των υπολοίπων γυναικών που βρέθηκαν μαζί με την Καουίτ και αποτελούν τα πρωιμότερα παραδείγματα ουσάμπτι που από την περίοδο αυτή και έπειτα έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή ως κτερίσματα.[4]
Η βασίλισσα Καουίτ απεικονίζεται επίσης σε ανάγλυφες διακοσμητικές παραστάσεις στον νεκρικό ναό του συζύγου της, Μεντουχοτέπ Β΄. Οι παραστάσεις αυτές είναι καταστραμμένες σήμερα, αλλά φαίνεται ότι παρουσιάζουν τις βασιλικές συζύγους βάσει ιεραρχίας. Στα σωζόμενα λίθινα θραύσματα η Καουίτ απεικονίζεται πριν από την Κεμσίτ και ο τίτλος της σε αυτή τη σκηνή είναι "η αγαπημένη σύζυγος του βασιλιά".[12]
Πηγές - Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ The Nile Pharaoh, Mentuhotep II.
- ↑ Michael Rice: Who is who in Ancient Egypt. Routledge, London/New York 1999. ISBN 978-0-203-44328-6, p. 64. Διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή ή PDF στο Internet Archive.
- ↑ 3,0 3,1 Aidan Dodson, Dyan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. ISBN 0-500-05128-3 (2004), p.88-89.
- ↑ 4,0 4,1 Ιan Shaw: The Oxford History of Ancient Egypt, (2003), Oxford University Press, Oxford, pp.180-181.
- ↑ Willeke Wendrich, (2010): Egyptian Archaeology, Wiley-Blackwell, ISBN 978-1-4051-4988-4, p. 151. Διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή στο Internet Archive.
- ↑ Marc Van De Mieroop, (2011): A History of Ancient Egypt, Wiley-Blackwell, Oxford, p.93.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 The Global Egyptian Museum, Sarcophagus of Queen Kawit (JE 47397).
- ↑ Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Lotus Flower Inlay,ca. 1353–1336 B.C.
- ↑ Ancient Egypt OnLine, Heart Scarab.
- ↑ Tripod.com, Egyptology page, Book of Thoth: Religion
- ↑ Wolfram Grajetzki: Ancient Egyptian Queens: A Hieroglyphic Dictionary. London: Golden House Publications. ISBN 0-9547218-9-6 (2005), p.29
- ↑ Dieter Arnold: Relief of Wives of Nebhepetre Mentuhotep II, in: A. Oppenheim, d. Arnold, D. Arnold, Kei Yamamoto (editors): Ancient Egypt Transformed, The Middle Kingdom, New York 2015 ISBN 978-1-58839-564-1, 102-103, no. 43; the fragments are now in Geneva, Musėes d' Arte ed d' Histore, Gift of the Egypt Exploration Fund 1907 (4767)