Καρλ Άντολφ Κέλεροπ
Ο Καρλ Άντολφ Κέλεροπ (δαν. Karl Adolph Gjellerup, 2 Ιουνίου 1857 – 11 Οκτωβρίου 1919) ήταν Δανός μυθιστοριογράφος και ποιητής, που μαζί με τον συμπατριώτη του Χένρικ Ποντόπινταν κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1917. Σχετίζεται με την περίοδο της «μοντερνιστικής ρήξεως» (δαν. det moderne gennembrud) στη σκανδιναβική λογοτεχνία. Σε μερικά έργα του υπέγραφε με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο «Επίγονος» (Epigonos).
| Καρλ Άντολφ Κέλεροπ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Karl Adolph Gjellerup (Δανικά) |
| Γέννηση | 2 Ιουνίου 1857[1][2][3] Roholte[4] |
| Θάνατος | 11 Οκτωβρίου 1919[5][6][7] Klotzsche[4] |
| Τόπος ταφής | Alter Friedhof Klotzsche[4][8] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Δανίας |
| Θρησκεία | αθεϊσμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Δανικά[9][10] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποιητής συγγραφέας[11] μυθιστοριογράφος θεατρικός συγγραφέας |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Eugenia Gjellerup |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1917)[12][13] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΝεότητα
ΕπεξεργασίαΟ Κέλεροπ ήταν γιος ενός Προτεστάντη εφημερίου στη Ζηλανδία, ο οποίος πέθανε όταν ο Καρλ ήταν τριών ετών. Το παιδί ανατράφηκε έτσι από τον θείο τού Γιοχάνες Φίμπιγκερ, μέσα σε μια εθνικιστική και ρομαντική ατμόσφαιρα. Τη δεκαετία του 1870 αποστασιοποιήθηκε από το υπόβαθρο αυτό και έγινε αρχικώς ενθουσιώδης υποστηρικτής του νατουραλιστικού-ρεαλιστικού κινήματος και του Γκέοργκ Μπράντες, γράφοντας τολμηρά για την εποχή μυθιστορήματα με θέμα τον ελεύθερο έρωτα και την αθεΐα. Βαθμιαία όμως, επηρεασμένος από την ανατροφή του, απομακρύνθηκε από τη «γραμμή» του Μπράντες και από το 1885 έγινε ένας νεο-ρομαντικός. Κεντρικό στοιχείο στη ζωή του ήταν επίσης η γερμανοφιλία του. Η σύζυγός του ήταν Γερμανίδα και το 1892 εγκαταστάθηκε στη Γερμανία, γεγονός που τον κατέστησε αντιδημοφιλή στην πατρίδα του. Με την πάροδο των ετών ταυτίσθηκε με την ιδεολογία της Αυτοκρατορικής Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένων των πολεμικών στόχων της κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το σημαντικότερο ίσως έργο της πρώιμης περιόδου του Κέλεροπ είναι το μυθιστόρημα Germanernes Lærling (= «ο μαθητευόμενος των Γερμανών», 1882), μια εν μέρει αυτοβιογραφική ιστορία της εξελίξεως ενός νέου από κονφορμιστή θεολόγου σε φιλογερμανού αθεϊστή διανοούμενου. Επίσης σημαντικό θεωρείται το Minna (1889), μια επιφανειακώς ερωτική ιστορία που είναι περισσότερο μια μελέτη της ψυχολογίας μιας γυναίκας, καθώς και το Møllen (= «ο μύλος», 1896), ένα μελοδραματικό έργο έρωτα και ζήλειας.
Ωριμότητα
ΕπεξεργασίαΣτα τελευταία του χρόνια ο Κέλεροπ επηρεάσθηκε πολύ από τον Βουδισμό και τον οριενταλισμό. Το έργο του Der Pilger Kamanita/Pilgrimen Kamanita (= «ο προσκυνητής Καμανίτα», 1906) επαινέθηκε από την κριτική και αποκλήθηκε «ένα από τα πιο παράδοξα μυθιστορήματα που γράφηκαν ποτέ στη δανική γλώσσα». Η υπόθεσή του είναι το ταξίδι του Καμανίτα, γιου ενός Ινδού εμπόρου, από την υλική ευμάρεια και τον σωματικό έρωτα, μέσα από τις μεταπτώσεις του βίου και την τυχαία συνάντησή του με έναν ξένο μοναχό, ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα ο Βούδας της ιστορίας. Στην Ταϊλάνδη, η μετάφραση του έργου στην ταϊλανδική γλώσσα είχε ενταχθεί για αρκετά χρόνια στα σχολικά βιβλία.
Το έργο Den fuldendtes hustru (= «η σύζυγος του τέλειου», 1907) είναι έμμετρο δράμα του Κέλεροπ, εμπνευσμένο από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, που έχει ως θέμα τον γήινο βίο του Βούδα ως Σιντάρτα, με τη σύζυγό του, τη Γιασοντάρα, να παρεμποδίζει τις πνευματικές του προσπάθειες. Το πολυσέλιδο μυθιστόρημα Verdensvandrerne (= «οι παγκόσμιοι περιπλανώμενοι», 1910) ξεκινά στο σήμερα με μια περιήγηση μελέτης μιας Γερμανίδας πανεπιστημιακού στις Ινδίες, αλλά εξελίσσεται διασχίζοντας διάφορα χρονολογικά επίπεδα, στα οποία τα πρόσωπα του έργου έχουν εμπειρίες τού τι έχει συμβεί σε περασμένους αιώνες, με ψυχές να περιπλανώνται από τη μία μετενσάρκωση στην άλλη.
Το Rudolph Stens Landpraksis (= «η αγροτική υπηρεσία του ιατρού Ρούντολφ Στεν», 1913) διαδραματίζεται στην αγροτική Ζηλανδία της νιότης του συγγραφέα. Ο πρωταγωνιστής μεταλλάσσεται από έναν φιλελεύθερο, επιπόλαιο ως προς την αντίληψη της ζωής, μέσα από χρόνια αναλογισμών και ασκητικής αφοσιώσεως στο καθήκον, σε μια ωριμότερη αντίληψη.
Το Das heiligste Tier (= «το ιερότερο ζώο», 1919) είναι το τελευταίο έργο του Κέλεροπ. Ενέχει στοιχεία αυτοσαρκασμού και θεωρείται η μοναδική του απόπειρα να γράψει με χιούμορ. Αποτελεί μια ιδιόμορφη μυθολογική σάτιρα, στην οποία μερικά «ιστορικά» ζώα φθάνουν στα δικά τους Ηλύσια Πεδία μετά τον θάνατό τους. Μεταξύ τους συγκαταλέγονται το φίδι που σκότωσε την Κλεοπάτρα, ο πιστός σκύλος του Οδυσσέα Άργος, η ιερή αγελάδα των Ινδουιστών (Wisvamitra), το γαϊδουράκι του Ιησού Χριστού και άλογα διάφορων ιστορικών στρατηλατών. Τα ζώα, μετά από συζήτηση, επιλέγουν το άλογο του Βούδα, το Καντάκα, ως το πιο ιερό των ζώων, αλλά εκείνο έχει φύγει χωρίς να αφήσει ίχνη, προκειμένου να ακολουθήσει το αφεντικό του στη νιρβάνα.
Επίδραση
ΕπεξεργασίαΣτη Δανία λίγοι χάρηκαν με τη βράβευση του Κέλεροπ με το Βραβείο Νόμπελ. Από χρόνια τον θεωρούσαν «Γερμανό» συγγραφέα. Σε διάφορες φάσεις της σταδιοδρομίας του, είχε γίνει αντιπαθής τόσο στους νατουραλιστές προοδευτικούς διανοούμενους του περιβάλλοντος του Γκέοργκ Μπράντες, όσο και στη συντηρητική, «δεξιά» διανόηση. Πάντως η υποψηφιότητα του Κέλεροπ για το βραβείο είχε την υποστήριξη του κράτους της Δανίας. Επειδή η Σουηδία ήταν ουδέτερη χώρα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η βράβευση δεν προκάλεσε πολιτικού τύπου υποψίες για μεροληπτική απόφαση, αλλά από την άλλη έδειξε μια προτίμηση προς τις άλλες σκανδιναβικές χώρες.
Σήμερα ο Κέλεροπ είναι σχεδόν λησμονημένος στη Δανία. Ωστόσο οι ιστορικοί της λογοτεχνίας τον θεωρούν συνήθως ως έναν ειλικρινή αναζητητή της αλήθειας.
Τα έργα του Κέλεροπ έχουν μεταφρασθεί σε αρκετές γλώσσες, μεταξύ των οποίων η γερμανική (στην οποία συχνά τα μετέφραζε ο ίδιος ο συγγραφέας), η σουηδική, η ολλανδική, η πολωνική, η ταϊλανδική και άλλες. Το πλέον πολυμεταφρασμένο έργο του είναι το Der Pilger Kamanita.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb145598062. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 116618868. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 International Music Score Library Project. Category:Gjellerup,_Karl. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 τάφος.
- ↑ «Arkiv for Dansk Litteratur - Karl Gjellerup». Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ «Karl Adolph Gjellerup». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ www
.gravsted .dk /person .php?navn=karlgjellerup. - ↑ 8,0 8,1 (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2024.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb145598062. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 119335523.
- ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
- ↑ www
.nobelprize .org /nobel _prizes /literature /laureates /1917 /. - ↑ www
.nobelprize .org /nobel _prizes /about /amounts /.
Πηγές
Επεξεργασία- Georg Nørregård: Karl Gjellerup – en biografi, 1988 (στη δανική γλώσσα)
- Olaf C. Nybo: Karl Gjellerup – ein literarischer Grenzgänger des Fin-de-siècle, 2002 (στη γερμανική)
- Vilhelm Andersen: Illustreret dansk Litteraturhistorie, 1924-1934 (στη δανική)
- Hakon Stangerup: Dansk litteraturhistorie, 1964-1966 (στη δανική)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ο Καρλ Κέλεροπ στο Project Gutenberg
- Έργα της/του ή για την/τον Καρλ Άντολφ Κέλεροπ στο Internet Archive