Κοσταντίν Κριστοφορίδη
Ο Κωνσταντίνος Νέλκος (22 Μαΐου 1827 - 7 Μαρτίου 1895), γνωστός ως Κωνσταντίνος Χριστοφορίδης, [a] ήταν Αλβανός μεταφραστής και λόγιος. Είναι κυρίως γνωστός για την μετάφραση της Καινής Διαθήκης για πρώτη φορά στην αλβανική γκεγκική διάλεκτο το 1872. Έδωσε επίσης μία μετάφραση στην τοσκική αλβανική διάλεκτο το 1879 βελτιώνοντας έτσι την τοσκική έκδοση 1824 του Γρηγορίου Αργυροκαστρίτη. Παρέχοντας μετάφραση και στις δύο διαλέκτους, έθεσε τη βάση για την ενοποίηση και των δύο διαλέκτων σε μία εθνική γλώσσα.
| Κοσταντίν Κριστοφορίδη | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 1827 Ελμπασάν |
| Θάνατος | 1895 Ελμπασάν |
| Επάγγελμα/ ιδιότητες | λεξικογράφος, γλωσσολόγος, μεταφραστής, συγγραφέας και μεταφραστής της Βίβλου |
| Υπηκοότητα | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Σχολές φοίτησης | Ζωσιμαία Σχολή και Προτεσταντικό Κολλέγιο της Μάλτας |
 Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα | |
| δεδομένα () | |
Ζωή
Επεξεργασία
Γεννήθηκε στο Ελμπασάν και από το 1847 σπούδασε στην ελληνική Ζωσιμαία Σχολή στα Γιάννενα (σύγχρονα Ιωάννινα), όπου έγινε φίλος με τον Γιόχαν Γκέοργκ φον Χαν, βοηθώντας τον να μάθει αλβανικά και να γράψει ένα γερμανο-αλβανικό λεξικό.[1] [2] Το 1856 ή το 1857 προσχώρησε σε μία Προτεσταντική εκκλησία στη Σμύρνη. Μετά τη μεταστροφή του στον Προτεσταντισμό και έγινε ο πρώτος γνωστός Αλβανός Προτεστάντης.[3]
Πήγε στην Κωνσταντινούπολη το 1857 και συνέταξε μνημόνιο για την αλβανική γλώσσα. Έμεινε στη Μάλτα μέχρι το 1860 σε ένα προτεσταντικό σεμινάριο, ολοκληρώνοντας τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στις διαλέκτους Τοσκ και Γκεγκ. Βοηθήθηκε από τον Νικόλα Σερέκι από τη Σκόδρα με την έκδοση Γκεγκ της Διαθήκης. Ο Νικόλα Σερέκι ήταν επίσης ο υποστηρικτής της χρήσης του λατινικού αλφαβήτου, το οποίο είχε ήδη χρησιμοποιηθεί από τους πρώτους συγγραφείς της αλβανικής λογοτεχνίας και ο Χριστοφορίδης αγκάλιασε την ιδέα ενός λατινικού αλφαβήτου.[4]
Πήγε στην Τύνιδα, όπου δούλευε ως δάσκαλος μέχρι το 1865, όταν ένας εκπρόσωπος της Βρετανικής και Ξένης Βιβλικής Εταιρείας του ανέθεσε να εργαστεί για την εταιρεία για την παραγωγή μεταφράσεων της Βίβλου στα Αλβανικά. [5] [6] Δημοσίευσε το 1866 την πρώτη γκεγκική μετάφραση από τα τέσσερα Ευαγγέλια και τις Πράξεις των Αποστόλων. Για τα πολλά επόμενα χρόνια, συνέχισε το έργο του, δημοσιεύοντας στις διάλεκτους Τοσκ και Γκεγκ, τους Ψαλμούς (1868, 1869), την Καινή Διαθήκη (1879, 1869), τα βιβλία Γένεση και Έξοδος (τοσκ, 1880), Δευτερονόμιο (τοσκ, 1882), Οι Παροιμίες και το Βιβλίο του Ησαΐα (τοσκ, 1884).
Ο Χριστοφορίδης έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής για την Προστασία των Αλβανικών Δικαιωμάτων (ιδρύθηκε το 1877), η οποία ήταν μια ομάδα Αλβανών διανοούμενων με έδρα την Κωνσταντινούπολη, που υποστήριζαν την εδαφική ακεραιότητα και ενότητα των κατοικημένων περιοχών της Αλβανίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.[7] Κατά τη διάρκεια της μεγάλης ανατολικής κρίσης, ο Κριστοφορίδη επέκρινε ορισμένους σημαντικούς εκπροσώπους της Ένωσης του Πρίζρεν και θεώρησε ότι οι ενέργειές τους βασίζονταν σε προσωπικό συμφέρον, στη διατήρηση της εξουσίας του σουλτάνου και στην «Μουσουλμανική κυριαρχία» αντί για το εθνικό συμφέρον. [8]
Θεώρησε την ανάπτυξη της αλβανικής γλώσσας σημαντική για τη διατήρηση του αλβανικού λαού και αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στη μελέτη και την καταγραφή της γλώσσας ταξιδεύοντας σε όλη την Αλβανία για τη συλλογή υλικού. [6] Το αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών ήταν το σημαντικότερο έργο του, το «Λεξικό της Αλβανικής Γλώσσης» που δημοσιεύθηκε [5] [9] στην Αθήνα, Ελλάδα, το 1904, 25 χρόνια αφού το συνέταξε και αφού είχε ήδη πεθάνει. Ήταν γραμμένο ελληνικά.[10]
Γνώριζε Αλβανικά (και τις δύο διαλέκτους της: τοσκικά και γκεγκικά), Ελληνικά, Λατινικά, Εβραϊκά, Αγγλικά, Ιταλικά, Τουρκικά, Βουλγαρικά, Αραβικά, Γαλλικά και Γερμανικά.
Εργα
Επεξεργασία- Istoria e shkronjësë shënjtëruarë. (1872)
- Λεξικὸν τῆς ἀλβανικῆς γλώσσης Lexikon tēs albanikēs glōssēs (https://www.openbook.gr/lexikon-tis-alvanikis-glossis/)
- Γραμματική τῆς ἀλβανικῆς γλώσσης κατὰ τὴν τοσκικὴν διάλεκτον Grammatikē tēs albanikēs glössēs kata tēn toskikēn dialekton (1882)
- Abetare. (ABC-Primer, Gheg 1867, Tosk 1868)
Σημειώσεις
Επεξεργασία- ^ The form Constantine Christophorides was used in the English language during the nineteenth and twentieth centuries
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Gawrych 2006
- ↑ Robert Elsie (24 Δεκεμβρίου 2012). A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B.Tauris. σελ. 257. ISBN 978-1-78076-431-3. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2013.
- ↑ «Smyrna Station». The Gospel in Turkey: Being the Third Annual Report of the Turkish Missions-Aid Society: 20–21. 1857.
- ↑ Lloshi pp.14–15
- ↑ 5,0 5,1 Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening. Princeton: Princeton University Press. σελίδες 122–123. ISBN 9781400847761.
- ↑ 6,0 6,1 Gawrych 2006
- ↑ Gawrych 2006
- ↑ Gawrych 2006
- ↑ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. London: IB Tauris. σελίδες 20, 130. ISBN 9781845112875.
- ↑ Lloshi p. 9.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Akademia e Shkencave e Shqipërisë (2008) (στα Αλβανικά ), Fjalor Enciklopedik Shqiptar 2 (Αλβανική εγκυκλοπαίδεια), Τίρανα ,(ISBN 978-99956-10-28-9)
- Mann, Stuart: Αλβανική λογοτεχνία: Ένα περίγραμμα πεζογραφίας, ποίησης και δράματος, Λονδίνο 1955.
- Gawrych, George W .: The Crescent and the Eagle: Ottoman Rule, Islam and the Albanians, 1874–1913, Νέα Υόρκη 2006.
- Lloshi, Xhevat (2008). Rreth Alfabetit te Shqipes. Logos. ISBN 9789989582684.9789989582684
Περαιτέρω ανάγνωση
Επεξεργασία- Η Καινή Διαθήκη του Χριστοφορίδη (δημοσίευση του 1872 στο gheg Albanian)
- Η Καινή Διαθήκη του Χριστοφορίδη (δημοσίευση του 1872 στα αλβανικά )
- Genesis, μετάφραση του Χριστοφορίδη (δημοσίευση του 1889 στα αλβανικά )
- Kostandin Kristoforidhi e la biblia Albanese . Σε: Μπέσα . Αρ. 193, Jg. 2007. Σ. 2–7