Τα Κύπρια έπη είναι έπη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ευρέως γνωστά στην κλασική περίοδο, αν και στη συνέχεια χάθηκαν. Το έργο αποτελεί τμήμα του τρωικού κύκλου σε επικό εξάμετρο στίχο. Η ιστορία του Κυπρίου έπους χρονολογικά κατατάσσεται πρώτο στον επικό κύκλο και ακολουθεί η Ιλιάδα του Ομήρου. Το ποίημα αποτελείται από 11 βιβλία με επικό στίχο.

Ημερομηνία και πιθανός συγγραφέας Επεξεργασία

Τα Κύπρια έπη πιθανολογούνται ότι γράφτηκαν περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ και με τη μορφή που γράφτηκαν έγιναν γνωστά στην κλασική Ελλάδα [1]. Ο συγγραφέας πρέπει να γνώριζε το κείμενο της Ιλιάδας, γιατί τα Κύπρια έπη προετοιμάζουν τον αναγνώστη για τα γεγονότα που συμβαίνουν στην Ιλιάδα. Τα περισσότερα γεγονότα των Κυπρίων τα ομηρικά έπη τα ήξεραν, με εξαίρεση τον θάνατο του Παλαμήδη. Το έπος πιστεύεται ότι το έγραψε ο Στασίνος ή ο Ηγησίας με επικρατέστερο τον Στασίνο[2][3], το οποίο δικαιολογεί το όνομα Κύπρια γιατί και οι δύο επικοί ποιητές κατάγονταν από την Κύπρο. Σύμφωνα με την παράδοση ο Στασίνος ήταν γαμπρός του Ομήρου και επειδή δεν είχε χρήματα τού έδωσε για προίκα το έπος Κύπρια έπη. Οι ακόλουθοι στίχοι περιγράφουν το γεγονός[4]:

Στασῖνος ὁ τὰ Κύπρια συγγράμματα ποιήσας
ἅπερ οἱ πλείους λέγουσιν Ὁμήρου πεφυκέναι,
εἰς προῖκα δὲ σὺν χρήμασι δοθῆναι τῷ Στασίνῳ

Σωθέντα αποσπάσματα Επεξεργασία

Περίπου πενήντα τέσσερεις στίχοι από το αρχικό κείμενο επιβιώνουν σήμερα σε σύνοψη του έπους μαζί με με όλα τα κύκλια έπη από το Χρηστομάθεια γραμματική[5] του Πρόκλου (πιθανώς νεοπλατωνικού λογίου του 2ου αιώνα, του Ευτύχιου Πρόκλου ή άλλου άγνωστου γραμματικού του 5ου αιώνα π.Χ.). Ελάχιστα αποσπάσματα σώζονται από τον Φώτιο στο Μυριόβιβλος[6][7].

Βασικά θέματα Επεξεργασία

Τα Κύπρια έπη διηγούνταν τα πριν την Ιλιάδα γεγονότα. Άρχιζαν με την πεποίθηση του συγγραφέα ότι ο Τρωικός πόλεμος έγινε από τη συνετή σκέψη του Δία γιά να ανακουφίσει την «πλατύστερνη» γη από τον υπερπληθυσμό. Στη συνέχεια αναφέρει τους γάμους της Θέτιδας και του Πηλέα και τη φιλονικία Ήρας, Αθηνάς και Αφροδίτης για το ποια είναι η «καλλίστη». Συνεχιζόταν με την κρίση του Πάρη, την αρπαγή της ωραίας Ελένης, τη σύναξη των Αχαιών στην Αυλίδα, την απόβαση στο Ίλιον και τα πρώτα εννέα χρόνια του τρωικού πολέμου.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ομηρικά-Ομηρικός κύκλος, εκδ. ΚΑΚΤΟΣ σ. 88 υπ' αριθμόν 792.
  2. Αδαμάντιος Κοραής, Άτακτα, 1830
  3. 30. ἀνθῶν δὲ στεφανωτικῶν μέμνηται ὁ μὲν τὰ Κύπρια Ἔπη πεποιηκὼς Ἡγησίας ἢ Στασῖνος Athēnaíou Deipnosofístai: Athenaei Deipnosophistae libri XV, Εκδοση sumtibus et typis C. Tauchnitii, 1834
  4. «NOCTOC: Τα "Κύπρια Έπη" : Τα πρώτα ποιητικά κείμενα της Κύπρου». noctoc-noctoc.blogspot.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2016. 
  5. Ή Χρηστομαθείας γραμματικής εκλογαί', σύμφωνα με τον Severyns 1938, 65-9 και 1953, 248.
  6. Γραφείο τύπου και πληροφοριών Κυπριακής Δημοκρατίας[νεκρός σύνδεσμος], ανακτήθηκε 25/12/2008
  7. Πατριάρχου Φωτίου Βιβλιοθήκη ή Μυριόβιλος, κωδ. 239

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Severyns, A. 1938, Recherches sur la Chrestomathie de Proclos: Le Codex 239 de Photius. Vol II, Paris: Librairie E. Droz.
  • Severyns, A. 1953, Recherches sur la Chrestomathie de Proclos, Vol III, La Vita Homeri et les sommaires du Cycle, Paris: Librairie E. Droz.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία