Λίντια Ζαμένχοφ
Η Λίντια Ζαμένχοφ (πολωνικά: Lidia Zamenhof, εσπεράντο: Lidja Zamenhofo) (29 Ιανουαρίου 1904 – 1942) ήταν Πολωνή συγγραφέας, εκδότρια, μεταφράστρια και η μικρότερη κόρη της Κλάρα (Σιλμπέρνικ) και του Λουδοβίκου Λάζαρου Ζαμένχοφ, του δημιουργού της γλώσσας Εσπεράντο. Υπήρξε ενεργή υποστηρίκτρια της Εσπεράντο, καθώς και του Homaranismo (Ανθρωπισμού), μιας μορφής θρησκευτικού ανθρωπισμού που ορίστηκε για πρώτη φορά από τον πατέρα της.
| Λίντια Ζαμένχοφ | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Lidia Zamenhof (Πολωνικά) |
| Γέννηση | 29 Ιανουαρίου 1904[1] Βαρσοβία[2] |
| Θάνατος | Αύγουστος 1942 Στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα[3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνία |
| Θρησκεία | Μπαχάι Πίστη[4] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Εσπεράντο[5] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | γλωσσολόγος εσπεραντίστρια μεταφράστρια συγγραφέας[6] |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Λουδοβίκος Λάζαρος Ζαμένχοφ και Κλάρα Ζαμένχοφ |
| Αδέλφια | Άνταμ Ζάμενχοφ Ζόφια Ζαμένχοφ |
| Οικογένεια | οικογένεια Ζαμένχοφ |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Γύρω στο 1925 έγινε μέλος της Πίστης Μπαχάι.[7] Στα τέλη του 1937 πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να διδάξει αυτή τη θρησκεία, καθώς και την Εσπεράντο. Το Δεκέμβριο του 1938 επέστρεψε στην Πολωνία, όπου συνέχισε να διδάσκει και να μεταφράζει πολλά κείμενα Μπαχάι.[8] ֿΔολοφονήθηκε στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.[9]
Βιογραφία Επεξεργασία
Η Λίντια Ζαμένχοφ έμαθε την Εσπεράντο ως εννιάχρονο κορίτσι. Σε ηλικία 14 ετών μετέφρασε από την πολωνική λογοτεχνία. Οι πρώτες της δημοσιεύσεις εμφανίστηκαν αρκετά χρόνια αργότερα. Έχοντας ολοκληρώσει τις πανεπιστημιακές της σπουδές στη Νομική το 1925, αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στην εργασία για την Εσπεράντο. Την ίδια χρονιά κατά το 17ο Παγκόσμιο Συνέδριο της Εσπεράντο το 1925 στη Γενεύη γνώρισε την Πίστη Μπαχάι. Η Ζαμένχοφ έγινε γραμματέας της χομαρανιστικής Εσπεράντο-Κοινωνίας Ομόνοιας στη Βαρσοβία και συχνά έφτιαχνε κείμενα για ομιλητές και μαθήματα. Ξεκινώντας από το Παγκόσμιο Συνέδριο της Εσπεράντο στη Βιέννη το 1924, παρακολούθησε σχεδόν κάθε Παγκόσμιο Συνέδριο (έχασε την Universala Kongreso του 1938 στην Αγγλία). Ως εκπαιδεύτρια της μεθόδου Τσεχ της διδασκαλίας της Εσπεράντο έκανε πολλά ταξίδια διάδοσης της γλώσσας και δίδαξε πολλά μαθήματα σε διάφορες χώρες.
Συντόνισε ενεργά τη δουλειά της με το φοιτητικό κίνημα Εσπεράντο — στη Διεθνή Φοιτητική Ένωση, στην Παγκόσμια Ένωση Εσπεράντο, στο Διεθνές Ινστιτούτο Εσπεράντο Τσεχ και στην Πίστη Μπαχάι. Επιπλέον, η Ζαμένχοφ έγραψε για το περιοδικό Literatura Mondo (κυρίως μελέτες για την Πολωνική Λογοτεχνία) και συνέβαλε επίσης στα Pola Esperantisto, La Praktiko, Heroldo de Esperanto και Εγκυκλοπαίδειες στην Εσπεράντο. Η μετάφρασή της στο Κβο Βάντις του Χένρικ Σιενκιέβιτς, εκδόθηκε το 1933 και είναι πολύ γνωστή.
Το 1937, πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες για μακρά διαμονή. Το Δεκέμβριο του 1938 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή η Υπηρεσία Μετανάστευσης αυτής της χώρας αρνήθηκε να παρατείνει τη βίζα του τουριστικού επισκέπτη της λόγω της φερόμενης παράνομης «αμειβόμενης εργασίας» της διδασκαλίας της Εσπεράντο. Αρνήθηκε προτάσεις γάμου που θα μπορούσαν να της επιτρέψουν να παραμείνει ή τελικά να πολιτογραφηθεί. Αφού επέστρεψε στην Πολωνία, την πατρίδα της, ταξίδεψε σε όλη τη χώρα διδάσκοντας την Εσπεράντο και την Πίστη Μπαχάι.
Κάτω από το γερμανικό καθεστώς κατοχής του 1939, το σπίτι της στη Βαρσοβία έγινε μέρος του Γκέτο της Βαρσοβίας. Συνελήφθη με την κατηγορία ότι είχε πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες για να διαδώσει αντιναζιστική προπαγάνδα,[10] αλλά μετά από λίγους μήνες, αφέθηκε ελεύθερη και επέστρεψε στην πόλη της, όπου αυτή και η υπόλοιπη οικογένειά της παρέμειναν περιορισμένοι. Εκεί προσπάθησε να βοηθήσει άλλους να λαμβάνουν φάρμακα και φαγητό. Της προσφέρθηκε βοήθεια και απόδραση αρκετές φορές από Πολωνούς Εσπεραντιστές, αλλά αρνήθηκε σε κάθε περίπτωση. Σε έναν Πολωνό, τον γνωστό Εσπεραντιστή Γιούζεφ Ανσένικ, ο οποίος της είχε προσφέρει καταφύγιο σε πολλές περιπτώσεις, εξήγησε, «εσύ και η οικογένειά σου μπορεί να χάσεις τη ζωή σου, γιατί όποιος κρύβει έναν Εβραίο χάνεται μαζί με τον Εβραίο που ανακαλύπτεται».[11][12] Σε έναν άλλα, η εξήγησή της περιείχε την τελευταία της γνωστή επιστολή: «Μην σκέφτεστε να θέσετε τον εαυτό σας σε κίνδυνο, ξέρω ότι πρέπει να πεθάνω, αλλά νιώθω ότι είναι καθήκον μου να μείνω με τον λαό μου. Ο Θεός να δώσει από τα βάσανά μας να αναδυθεί ένας καλύτερος κόσμος. Πιστεύω στον θεό. Είμαι Μπαχάι και θα πεθάνω Μπαχάι. Όλα είναι στα χέρια Του».[13]
Τελικά στο τέλος πιάστηκε για τη μαζική μεταφορά που κατευθυνόταν προς το στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα κατά τη διάρκεια του Μεγάλης Επιχείρησης της Βαρσοβίας. Σκοτώθηκε εκεί λίγο μετά το καλοκαίρι του 1942.[14]
Μνημείο Επεξεργασία
Προς τη μνήμη και την τιμή της, πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση το 1995 στο Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσινγκτον. Η συνάντηση επέστησε την προσοχή στις προσπάθειες των Εσπεραντιστών να σώσουν τους διωκόμενους Εβραίους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Έργο στην Εσπεράντο Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 130471909. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2015.
- ↑ «Lidia Zamenhof». (Αγγλικά)
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0082448. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας. d-nb
.info /gnd /130471909. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2019. - ↑ «Zamenhof, Lidia». Zamenhof, Lidia. Oneworld Publications. https://archive.org/details/conciseencyclope0000smit/page/368.
- ↑ «Famous Baha'is». adherents.com. 6 Δεκεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2000. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2008.
- ↑ «Lidia Zamenhof, a cosmopolitan woman and victim of the Holocaust». blogs.bl.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Heller, Wendy Lidia, The Life of Lidia Zamenhof Daughter of Esperanto, 1985, σελ. 234-235
- ↑ Joanna Iwaszkiewicz, Wtedy Kwitły Forsycje, 1993, σελ. 113
- ↑ «Getto Warszawskie». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Heller, Wendy Lidia, The Life of Lidia Zamenhof Daughter of Esperanto, 1985, σελ. 240
- ↑ «Lidia Zamenhof, a cosmopolitan woman and victim of the Holocaust». blogs.bl.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2022.
Πηγές Επεξεργασία
- Στα αγγλικά: Wendy Heller, Lidia: The Life of Lidia Zamenhof, Daughter of Esperanto.
- Στα εσπεράντο: Wendy Heller, Lidia: La vivo de Lidia Zamenhof, filino de Esperanto ((ISBN 978-90-77066-36-2) )
- Στα εσπεράντο: Isaj Dratwer, Lidia Zamenhof. Vivo kaj agado
- Ένα εκτενές κεφάλαιο για τη Λίντια Ζαμένχοφ στο La familio Zamenhof, της Ζόφια Μπάνετ-Φορναλόβα.
- Πληροφορίες για τη Λίντια Ζαμένχοφ μπορείτε να βρείτε σε δημοσιεύσεις του Μπαχάι Εσπεράντο κινήματος και σε άλλα άρθρα.
- Από τον Αύγουστο του 2006, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του άρθρου είναι μετάφραση του αντίστοιχου άρθρου της Εσπεράντο Vikipedio.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- John Dale - Notes on the life of Lidia Zamenhof (αγγλικά)
- Μεταφράσεις εσπεράντο από τη Λίντια Ζαμένχοφ και τον Ρόαν Όρλοφ Στόουν Μεταφράσεις πολλών σημαντικών γραφών των Μπαχάι στην Εσπεράντο. (εσπεράντο)