Μάχη του Αδραμυττίου (1205)

Η Μάχη του Αδραμυτίου έλαβε χώρα στις 19 Μαρτίου 1205 μεταξύ των Λατίνων Σταυροφόρων και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, ενός από τα βασίλεια που ιδρύθηκαν μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης στην Δ΄ Σταυροφορία το 1204. Είχε ως αποτέλεσμα μία συνολική νίκη των Λατίνων. Υπάρχουν δύο αφηγήσεις για τη μάχη, η μία από τον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο και η άλλη από τον Νικήτα Χωνιάτη, που διαφέρουν σημαντικά.

Η περιοχή του Αδραμυττίου.

Η περιγραφή του Βιλλεαρδουίνου

Ο Ερρίκος της Φλάνδρας, αδελφός του Βαλδουίνου Α΄ Λατίνου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, ενθαρρύνθηκε από τους Αρμένιους να κάνει μία απόπειρα στην πόλη του Αδραμυττίου. Έφυγε από την Άβυδο, αφού άφησε μία φρουρά στην πόλη και βάδισε δύο μέρες πριν κατασκηνώσει πριν από το Αδραμύττιο. Η πόλη σύντομα παραδόθηκε και ο Ερρίκος προχώρησε στην κατάληψή της, χρησιμοποιώντας την ως ορμητήριο για να επιτεθεί στους Ρωμιούς.

Ο Θεόδωρος Λάσκαρης, που είχε ταλαιπωρηθεί από την ήττα του στο Ποιμανηνό, μάζεψε όσο περισσότερους άνδρες μπορούσε από τη Νίκαια, έτσι συγκέντρωσε μεγάλο στρατό. Έδωσε τη διοίκηση αυτής της δύναμης στον αδελφό του, Κωνσταντίνο (ΙΑ΄), ο οποίος στάλθηκε αμέσως στο Αδραμύττιο. Ο Ερρίκος της Φλάνδρας είχε λάβει είδηση από τους Αρμένιους ότι μία μεγάλη Ρωμαϊκή δύναμη προήλαυνε εναντίον του, έτσι προετοίμασε τις περιορισμένες δυνάμεις του όσο καλύτερα μπορούσε.

Στις 19 Μαρτίου 1205 ο Κωνσταντίνος (ΙΑ΄) εμφανίστηκε μπροστά στα τείχη της πόλης. Ο Ερρίκος, αρνούμενος να παραμείνει παγιδευμένος πίσω από τα τείχη του Αδραμυτίου, άνοιξε τις πύλες και βγήκε έξω με το βαρύ ιππικό του. Οι δύο πλευρές συμμετείχαν σε μάχη σώμα με σώμα, με τη νίκη να στέφει στους Φράγκους, οι οποίοι σκότωσαν ή αιχμαλώτισαν μεγάλο μέρος του Ρωμαϊκού στρατού. Οι Φράγκοι συνέχισαν να αιχμαλωτίζουν μία μεγάλη ποσότητα όπλων και θησαυρού μετά.

Η περιγραφή του Χωνιάτη

Σύμφωνα με τον Νικήτα Χωνιάτη, διοικητής των Ρωμαϊκών δυνάμεων δεν ήταν ο Κωνσταντίνος (ΙΑ΄) Λάσκαρης, αλλά ο Θεόδωρος Μαγκαφάς, σφετεριστής που κρατούσε την πόλη της Φιλαδέλφειας. Ενθαρρυμένος από την είδηση μίας νίκης κατά των Λατίνων, ο Θεόδωρος βάδισε εναντίον του Ερρίκου που βρισκόταν στο Αδραμύττιο. Στην αρχή αιφνιδίασε τον Ερρίκο, προκαλώντας του πολλή έκπληξη λόγω των μεγάλων δυνάμεών του. Ο Ερρίκος πεπεισμένος ότι έπρεπε να κάνει μία απέλπιδα προσπάθεια, συγκέντρωσε το ιππικό του σε διάταξη μάχης και οι ιππότες σηκώνοντας τις λόγχες τους, περίμεναν τη Ρωμαϊκή επίθεση. Αλλά οι Ρωμιοί ήταν απρόθυμοι να αναλάβουν την πρωτοβουλία για τη μάχη και ήταν άτονοι και νωθροί στην απόκρουση των ιππικών επιδρομών. Με ένα δεδομένο σήμα, ο Ερρίκος πήδησε μπροστά από τους άλλους και οδήγησε το άλογό του στο κέντρο των τάξεων τους, ενώ το ιππικό του, στρώνοντας τις λόγχες τους και υψώνοντας την πολεμική κραυγή, σκόρπισε τους Ρωμιούς και τους πίεσε, καθώς υποχωρούσαν. Μεγάλος αριθμός Ρωμιών συνετρίβη, με το ιππικό τους να τρέπεται σε φυγή, εγκαταλείποντας το πεζικό σε σφαγή και αιχμαλωσία.

Συμφωνία των δύο αναφορών

Οι επόμενοι ιστορικοί προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τις προφανείς αποκλίσεις μεταξύ των δύο πηγών. Κυρίως έχουν υποθέσει ότι υπήρξαν δύο ξεχωριστές απόπειρες, για να αναγκάσουν τον Ερρίκο της Φλάνδρας να βγει από το Αδραμύττιο, η πρώτη από τον Λάσκαρη που απέτυχε και μία δεύτερη απόπειρα από τον Μαγκαφά, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα στις αρχές του 1205.

Πηγές

• Geoffrey De Villehardouin, 'Memoirs Or Chronicle of the Fourth Crusade and the Conquest of Constantinople', Echo Library, 2007, σελ. 63
• Magoulias, Harry J., επιμ. (1984). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniatēs. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-1764-8. 
• The Cambridge Medieval History IV: The Eastern Roman Empire (717-1453), Εκδ. JBBury