Μάχη των Πυραμίδων

Η Μάχη των Πυραμίδων έλαβε χώρα στις 21 Ιουλίου 1798 κατά τη διάρκεια της γαλλικής Εκστρατείας της Αιγύπτου. Ο Γαλλικός Στρατός υπό τον στρατηγό Ναπολέοντα Βοναπάρτη σημείωσε μια αποφασιστική νίκη εναντίον των δυνάμεων των τοπικών Μαμελούκων ηγεμόνων, εξολοθρεύοντας σχεδόν ολόκληρο τον Αιγυπτιακό Στρατό.

Μάχη των Πυραμίδων
Πόλεμοι της Γαλλικής Επανάστασης
Μάχη των Πυραμίδων, 21 Ιουλίου 1798
Χρονολογία	21 Ιουλίου 1798
Τόπος	Ιμπάμπα, κοντά στο Κάιρο, Αίγυπτος 30°5′N 31°12′E
Έκβαση	Αποφασιστική νίκη των Γάλλων
Αντιμαχόμενοι
Α΄ Γαλλική Αυτοκρατορία Οθωμανική Αυτοκρατορία Μαμελούκοι
Ηγετικά πρόσωπα
Ναπολέων Α΄ Μουράτ Μπέης Ιμπραχίμ Μπέης
Δυνάμεις
20.000 στρατιώτες (17.000 πεζοί, 3.000 ιππείς, 42 κανόνια) 25.000 στρατιώτες
Απώλειες
29 νεκροί, 260 τραυματίες 20.000 νεκροί Μαμελούκοι στρατιώτες, και αρκετές χιλιάδες χωρικοί νεκροί ή τραυματίες

Η νίκη σφράγισε τη γαλλική κατάκτηση της οθωμανικής Αιγύπτου, καθώς ο ηγέτης των Μαμελούκων, ο μπέης Μουράτ, διέσωσε τ΄ απομεινάρια του στρατού του, καταφεύγοντας, σε μια χαοτική υποχώρηση, στην Άνω Αίγυπτο. Οι γαλλικές απώλειες ήταν περίπου 300 άνδρες, ενώ οι αιγυπτιακές χιλιάδες. Ο Ναπολέων εισήλθε στο Κάιρο μετά τη μάχη και δημιούργησε μια νέα τοπική διοίκηση υπό την επίβλεψή του.

Η μάχη αυτή αποκάλυψε τη βασική στρατιωτική και πολιτική παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, ειδικώς συγκρινόμενης με την ανερχόμενη δύναμη της ναπολεόντειας Γαλλίας. Ο Ναπολέων ονόμασε τη μάχη από τις Πυραμίδες της Αιγύπτου, οι οποίες αχνοφαίνονταν στον ορίζοντα όταν αυτή έλαβε χώρα.

Πρελούδιο

Τον Ιούλιο 1798, ο στρατός του Ναπολέοντα προήλαυνε από την Αλεξάνδρεια, που πριν λίγο είχε καταλάβει, προς το Κάιρο. Στο δρόμο συνάντησε τις δυνάμεις των Μαμελούκων 15 χλμ. από τις Πυραμίδες, και μόλις 6 χλμ. από το Κάιρο. Οι δυνάμεις των Μαμελούκων ήταν υπό την ηγεσία των γεωργιανής καταγωγής Μαμελούκων ηγεμόνων Μουράτ Μπέη και Ιμπραχίμ Μπέη, με ισχυρό και εξελιγμένο ιππικό. Ο Ναπολέων αντιλήφθηκε ότι τα μόνα αιγυπτιακά στρατεύματα αξίας στο πεδίο της μάχης ήταν το ιππικό των Μαμελούκων, και προέτρεψε τα στρατεύματά του λέγοντάς τους: Μπροστά! Να θυμάστε ότι από αυτά εκεί πέρα τα μνημεία σαράντα αιώνες σάς παρακολουθούν. Η μάχη που ακολούθησε έμεινε γνωστή ως Μάχη του Σούμπρα Xιτ και έληξε με νίκη των Γάλλων. Οι Μαμελούκοι έχασαν 300 ιππείς και υποχώρησαν στο Κάιρο.

Μάχη

Μετά τη μάχη στο Σούμπρα Xιτ, και αφού ο Ναπολέων πληροφορήθηκε ότι ο Μουράτ μπέης τον περίμενε εκ νέου με όλες τις δυνάμεις του λίγο πριν το Κάιρο, διέταξε την προέλαση των Γάλλων ενάντια στο στρατό του Μαμελούκου ηγεμόνα, με καθεμία από τις πέντε μεραρχίες του στρατού του σε διάταξη μικρού βάθους "τετραγώνου", με το ιππικό και τις αποσκευές στο κέντρο τους και τα κανόνια στις γωνίες.

Οι γαλλικές μεραρχίες προήλασαν νότια, με το δεξί τους πλευρό να ηγείται και το αριστερό προστατευμένο από τον ποταμό Νείλο. Από τα δεξιά στ΄ αριστερά, ο Ναπολέων τοποθέτησε τις μεραρχίες των υποστράτηγων Λουί Σαρλ Αντουάν Ντεσαί, Ζαν-Λουί-Εμπενεζέρ Ρενιέ, Σαρλ-Φρανσουά-Ζοζέφ Ντυγκά, Ονορέ Βιαλ και Λουί Αντρέ Μπον. Επιπλέον, ο Ντεσαί έστειλε ένα μικρό απόσπασμα να καταλάβει το παρακείμενο χωριό Μπικτίλ (Biktil) στα δυτικά.

Ο μπέης Μουράτ τοποθέτησε το δεξί του πλευρό στο Νείλο στο χωριό Ιμπάμπε, το οποίο ήταν οχυρωμένο με πεζικό και μερικά απαρχαιωμένα κανόνια. Ο μπέης Ιμπραχίμ, με ένα δεύτερο στρατό, παρακολουθούσε, ανήμπορος να παρέμβει, από την ανατολική όχθη του Νείλου. Ο Βρετανός ιστορικός Nταίηβιντ Τσάντλερ (David G. Chandler, 1934-2004), ειδικός των Ναπολεόντειων Πολέμων, ισχυριζόταν ότι ο 25.000 ανδρών στρατός του Ναπολέοντα υπερτερούσε των αντιπάλων, καθώς αυτοί αριθμούσαν 6.000 Μαμελούκους και 15.000 πεζούς.

Περίπου στις 3.30 μ.μ., το μαμελουκικό ιππικό όρμησε στους Γάλλους χωρίς προειδοποίηση. Τα "τετράγωνα" των μεραρχιών των Ντεσαί, Ρενιέ, και Ντυγκά, κράτησαν σταθερά και αναχαίτισαν τους ιππείς με πυρά μουσκέτων και πυροβολικού από πολύ κοντινή απόσταση. Ανίκανοι να διαρρήξουν τους σχηματισμούς των Γάλλων, κάποιοι από τους απογοητευμένους Μαμελούκους κάλπασαν μακριά για να επιτεθούν στο μικρό απόσπασμα του Ντεσαί στο χωριό Μπικτίλ, επίθεση που κατέληξε επίσης σε αποτυχία.

Στο μεταξύ, πλησιέστερα στο ποτάμι, η μεραρχία του Μπον αναπτύχθηκε σε φάλαγγες επίθεσης και εξόρμησε στο χωριό Ιμπάμπε, εισβάλλοντας σε αυτό και τρέποντας σε φυγή τη φρουρά του. Παγιδευμένοι ενάντια στο ποτάμι, πολλοί από τους Μαμελούκους, καθώς και πεζοί, προσπάθησαν να κολυμπήσουν απέναντι, με αποτέλεσμα εκατοντάδες να πνιγούν.

Ο στρατός του Ναπολέοντα είχε 29 νεκρούς και 260 τραυματίες. Οι απώλειες του μπέη Μουράτ ήταν πολύ βαρύτερες, ίσως έως 3.000 άνδρες για το αναντικατάστατο μαεμλουκικό ιππικό, και άγνωστος αριθμός πεζών. Ο μπέης Μουράτ διέφυγε στην Άνω Αίγυπτο, όπου συνέχισε τον αγώνα κατά των Γάλλων διεξάγοντας μαι δραστήρια εκστρατεία ανταρτοπολέμου, πριν καταβληθεί από τον Ντεσαί στα τέλη του έτους 1799.

Μετά τη μάχη

Όταν έφτασαν τα νέα της ήττας του θρυλικού ιππικού τους, οι στρατιές των Μαμελούκων στο Κάιρο διασκορπίστηκαν και κατέφυγαν στη Συρία για ν΄ αναδιοργανωθούν. Η μάχη των Πυραμίδων σηματοδότησε την αρχή του τέλους της επτά αιώνων κυριαρχίας των Μαμελούκων στην Αίγυπτο. Παρά το θαυμάσιο αυτό ξεκίνημα των Γάλλων στην περιπέτειά τους στην Ανατολή, η νίκη των Βρετανών στη ναυμαχία του Νείλου δέκα μέρες αργότερα τερμάτισε τις ελπίδες του Ναπολέοντα για την κατάκτηση της Μέσης Ανατολής.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Battle of the Pyramids στο Wikimedia Commons