Μασσαλιώτικος περίπλους

Ο Μασσαλιωτικός περίπλους είναι ένα μη σωζόμενο γεωγραφικό έργο, το οποίο πιθανώς χρονολογείται από τον 6ο αιώνα π.Χ., και χρησίμευε ως εγχειρίδιο και οδηγός για τις θαλάσσιες διαδρομές τις οποίες ακολουθούσαν οι έμποροι της Φοινίκης της Μέσης Ανατολής και Ταρτησσού της νότιας Ισπανίας, στα ταξίδια τους στην Ευρώπη της εποχής του Σιδήρου. Η ονομασία του έργου υποδηλώνει πως προέρχεται από τη Μασσαλία, ελληνική αποικία των Φωκαέων.

Πληροφορίες για το έργο αυτό διασώθηκαν από τον Ρωμαίο ποιητή Αβιανό του 4ου αιώνα μ.Χ., στο έργο του Όρα Μαρίτιμα ("Θαλάσσιες ακτές") όπου και διασώζονται μέρη του Μασσαλιωτικού περίπλου.

Ο Περίπλους περιέχει το χρονικό ενός θαλάσσιου ταξιδιού από τη Μασσαλία κατά μήκος της δυτικής Μεσογείου. Περιγράφει θαλάσσια περάσματα, με βόρεια κατεύθυνση από το Κάδιθ της Ισπανίας μέχρι και τις ακτές της Βρετανίας και Ιρλανδίας στον Ατλαντικό Ωκεανό. Ο Περίπλους είναι το πρώτο έργο που περιγράφει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ νότιας και βόρειας Ευρώπης. Η ύπαρξη ενός τέτοιου εγχειριδίου συνηγορεί υπέρ της σημαντικής αξίας των εμπορικών αυτών συναλλαγών. Το εμπόριο κασσιτέρου και άλλων πρώτων υλών, από τις Βρετανικές Νήσους προς τον νότο, επιβεβαιώνεται και από αρχαιολογικά ευρήματα αυτής της περιόδου καθώς και προγενέστερης και η προοπτική για σημαντικά κέρδη από την εμπορική αυτή δραστηριότητα πιθανώς να προσέλκυσε μεγάλο αριθμό τυχοδιωκτών προς εξερεύνηση και εκμετάλλευση των ακτών του Ατλαντικού.

Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης, λίγους αιώνες αργότερα, το 325 π.Χ., περιέγραψε μια αρκετά παρόμοια δραστηριότητα, στα ταξίδια του στη βόρεια Ευρώπη και τον Ατλαντικό, στο έργο του Περί Ωκεανού.

Βιβλιογραφία

• Barry, Cunliffe Πυθέας ο Έλληνας: Εξερευνητής και θαλασσοπόρος, μετάφραση Αλέξανδρος Ρήγας. - Αθήνα : Εκδόσεις Γκοβόστη, 2003, ISBN 960-270-913-8, ISBN-13 978-960-270-913-9
• Barry Cunliffe, Iron Age Britain, English Heritage, London, 1995, p. 38. ISBN 0-7134-8839-5.