Βικιπαίδεια

Μαχαιροπίρουνα

Ο όρος μαχαιροπίρουνα (επίσης αναφέρεται ως ασημικά) περιλαμβάνει οποιοδήποτε εργαλείο χειρός που χρησιμοποιείται στην προετοιμασία, το σερβίρισμα και ιδιαίτερα την κατανάλωση φαγητού στη δυτική κουλτούρα. Η πόλη του Σέφιλντ στην Αγγλία είναι διάσημη για την παραγωγή μαχαιροπίρουνων από τον 17ο αιώνα και ένα τρένο – το Master Cutler – που εκτελούσε δρομολόγια από το Σέφιλντ στο Λονδίνο πήρε το όνομά του από τη βιομηχανία.[1] Φέρνοντας προσιτά μαχαιροπίρουνα στις μάζες, ο ανοξείδωτος χάλυβας αναπτύχθηκε στο Σέφιλντ στις αρχές του 20ου αιώνα.[2]

Γαλλικό ταξιδιωτικό σετ μαχαιροπίρουνων, 1550–1600, Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου.
Ένα παράδειγμα μοντέρνων μαχαιροπίρουνων, σχέδιο από την αρχιτέκτονα και σχεδιάστρια προϊόντων Ζάχα Χαντίντ (2007).

Τα κύρια είδη μαχαιροπίρουνων στη δυτική κουλτούρα είναι το μαχαίρι, το πιρούνι και το κουτάλι. Αυτά τα τρία εργαλεία εμφανίστηκαν για πρώτη φορά μαζί σε τραπέζια στη Βρετανία κατά τη Γεωργιανή Εποχή.[3] Πρόσφατα, έχουν κατασκευαστεί υβριδικές εκδόσεις μαχαιροπίρουνων που συνδυάζουν τη λειτουργικότητα διαφορετικών εργαλείων φαγητού.

Σύνθεση Επεξεργασία

 
Ένα σετ (γνωστό ως καντίνα) από ασημένια μαχαιροπίρουνα της Γεωργιανής Εποχής, που περιλαμβάνει κουτάλες και κουτάλια σερβιρίσματος. Το λεπτό αντικείμενο στα αριστερά είναι μια σέσουλα μυελού για να φάτε μυελό των οστών.

Μεταλλικά Επεξεργασία

Ο άργυρος είναι το παραδοσιακό υλικό από το οποίο κατασκευάζονται μαχαιροπίρουνα καλής ποιότητας. Ιστορικά, ο άργυρος είχε το πλεονέκτημα έναντι άλλων μετάλλων να είναι λιγότερο χημικά αντιδραστικό. Οι χημικές αντιδράσεις μεταξύ ορισμένων τροφίμων και του μετάλλου των μαχαιροπίρουνων μπορεί να οδηγήσουν σε δυσάρεστες γεύσεις. Ο χρυσός είναι ακόμη λιγότερο αντιδραστικός από το ασήμι, αλλά η χρήση των χρυσών μαχαιροπίρουνων περιοριζόταν στους εξαιρετικά πλούσιους, όπως οι μονάρχες.[4]

Ο χάλυβας χρησιμοποιήθηκε πάντα για πιο χρηστικά μαχαίρια και το πιούτερ χρησιμοποιήθηκε για ορισμένα φθηνότερα αντικείμενα, ειδικά για κουτάλια. Από τον 19ο αιώνα, ο επιμεταλλωμένος άργυρος με νικέλιο χρησιμοποιήθηκε ως φθηνότερο υποκατάστατο του άργυρου τύπου στέρλινγκ.

Το 1913, ο Βρετανός μεταλλουργός Χάρι Μπρίρλεϊ ανακάλυψε τυχαία τον ανοξείδωτο χάλυβα, φέρνοντας προσιτά μαχαιροπίρουνα στις μάζες.[2] Αυτό το μέταλλο έχει καταλήξει να είναι το κυρίαρχο που χρησιμοποιείται στα μαχαιροπίρουνα. Μια εναλλακτική λύση είναι το μέλχιορ, ανθεκτικό στη διάβρωση νικέλιο και κράμα χαλκού, το οποίο μπορεί επίσης μερικές φορές να περιέχει μαγγάνιο και νικέλιο-σίδηρο.

Πλαστικά Επεξεργασία

Τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα κατασκευάζονται για μια χρήση και χρησιμοποιούνται συχνά σε εξωτερικούς χώρους, για παράδειγμα για κατασκήνωση, εκδρομές και μπάρμπεκιου. Τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα χρησιμοποιούνται επίσης συνήθως σε καταστήματα γρήγορου φαγητού ή για παραλαβή σε πακέτο και παρέχονται με γεύματα αεροπορικών εταιρειών οικονομικής θέσης. Το πλαστικό χρησιμοποιείται επίσης για τα παιδικά μαχαιροπίρουνα. Συχνά είναι παχύτερο και πιο ανθεκτικό από τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης.

Ξύλινα Επεξεργασία

 
Ξύλινα μαχαιροπίρουνα
 
Μαχαιροπίρουνα από μπαμπού

Τα ξύλινα μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης διατίθενται ως δημοφιλής βιοδιασπώμενη εναλλακτική. Το μπαμπού (αν και δεν είναι ξύλο) και ο σφένδαμος είναι δημοφιλείς επιλογές.

Βρώσιμα Επεξεργασία

Τα βρώσιμα μαχαιροπίρουνα παρασκευάζονται από αποξηραμένα δημητριακά.[5] Αυτά παρασκευάζονται κυρίως από ρύζι, κεχρί ή σιτάρι. Δεδομένου ότι η καλλιέργεια ρυζιού χρειάζεται πολύ νερό, οι κατασκευαστές εμπορεύονται προϊόντα με βάση το κεχρί ως πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Το κουρκούτι ψήνεται σε φορμάκια που το σκληραίνουν. Ορισμένοι κατασκευαστές προσφέρουν μια επιλογή αρωματισμένων μαχαιροπίρουνων. Τα βρώσιμα μαχαιροπίρουνα αποσυντίθενται σε περίπου μία εβδομάδα εάν απορριφθούν.

Βιομηχανία Επεξεργασία

 
Τραπέζι για ένα γεύμα οκτώ πιάτων. Περιλαμβάνει βουτυροδιαλύτη που στηρίζεται σε κρυστάλλινη βάση, ένα πιρούνι για κοκτέιλ, κουτάλι σούπας, πιρούνι για επιδόρπιο, κουτάλι γλυκού και πιρούνι παγωτού, καθώς και ξεχωριστά μαχαίρια και πιρούνια για ψάρια, επιδόρπια, κυρίως πιάτο και σαλάτα

Πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν ο φτηνός ανθρακοχάλυβας έγινε διαθέσιμος λόγω των νέων μεθόδων κατασκευής χάλυβα, τα μαχαίρια (και άλλα εργαλεία με ακμές) κατασκευάζονταν με συγκόλληση μιας λωρίδας χάλυβα πάνω στο κομμάτι σιδήρου που επρόκειτο να διαμορφωθεί σε μαχαίρι ή τοποθετώντας μια λωρίδα χάλυβα ανάμεσα σε δύο κομμάτια σιδήρου. Αυτό έγινε επειδή ο χάλυβας ήταν τότε ένα πολύ πιο ακριβό προϊόν από τον σίδηρο. Οι σύγχρονες λεπίδες μερικές φορές είναι πλαστικοποιημένες, αλλά για διαφορετικό λόγο. Δεδομένου ότι ο πιο σκληρός χάλυβας είναι εύθραυστος, ένα στρώμα σκληρού χάλυβα μπορεί να τοποθετηθεί ανάμεσα σε δύο στρώματα ενός πιο ήπιου, λιγότερο εύθραυστου χάλυβα, για μια λεπίδα που διατηρεί καλά μια αιχμηρή άκρη και είναι λιγότερο πιθανό να σπάσει κατά τη χρήση.

Μετά την κατασκευή, το μαχαίρι έπρεπε να ακονιστεί, αρχικά σε ένα μύλο, αλλά από την ύστερη μεσαιωνική περίοδο σε ένα μύλο με λεπίδες ή (όπως ήταν γνωστοί στην περιοχή του Σέφιλντ) σε έναν τροχό κοπής.

Μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης Επεξεργασία

Πλαστικά Επεξεργασία

 
Μαχαιροπιρουνα μιας χρήσης από πολυεστέρα

Τα μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης από πλαστικό, που εισήχθησαν για λόγους ευκολίας (ελαφριά, δεν απαιτείται καθαρισμός μετά το γεύμα), έχουν γίνει μια τεράστια παγκόσμια αγορά.[6][7] Μαζί με άλλα επιτραπέζια σκεύη μιας χρήσης (χάρτινα πιάτα, πλαστικά καλύμματα τραπεζιών, ποτήρια μιας χρήσης, χαρτοπετσέτες, κ.λπ.), αυτά τα προϊόντα έχουν γίνει απαραίτητα για τη βιομηχανία γρήγορου φαγητού και εστίασης. Τα προϊόντα είναι εμβληματικά των καταναλωτικών κοινωνιών και είναι η αιτία εκατομμυρίων τόνων μη βιοαποδομήσιμων πλαστικών απορριμμάτων.[8] Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απαγορεύσει τέτοια πλαστικά προϊόντα από τις 3 Ιουλίου 2021 ως μέρος της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Πλαστικά.[9][10] Απαγορεύσεις σχεδιάζονται επίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και στον Καναδά.[11][12]

Ξύλινα Επεξεργασία

Ως φιλική προς το περιβάλλον εναλλακτική λύση έναντι του μη διασπώμενου πλαστικού, τα ξύλινα μαχαιροπίρουνα κερδίζουν δημοτικότητα [13]. Ορισμένοι κατασκευαστές επικαλύπτουν τα προϊόντα τους με φυτικά έλαια ασφαλή για τρόφιμα, κεριά και χυμό λεμονιού για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, καθιστώντας τα ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση. Στη συνέχεια, τα μαχαιροπίρουνα καπνίζονται για μερικές ημέρες πριν φύγουν από το εργοστάσιο παραγωγής.[14]

Κέντρα παραγωγής Επεξεργασία

Τα παραδοσιακά κέντρα παρασκευής μαχαιροπίρουνων περιλαμβάνουν τα:

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ British Pathé. «The Master Cutler». britishpathe.com. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Made in Great Britain, Series 1, Steel». BBC. https://www.bbc.co.uk/programmes/b0bpz4ks. Ανακτήθηκε στις 28 March 2019. 
  3. ↑ Extraordinary Origins of Everyday Things. Reader's Digest. 27 Νοεμβρίου 2009. σελ. 49. ISBN 978-0276445699. 
  4. ↑ Miodownik, Mark (29 April 2015). «Stainless steel revolutionised eating after centuries of a bad taste in the mouth». The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2015/apr/29/stainless-steel-cutlery-gold-silver-copper-aluminium. 
  5. ↑ «Edible Cutlery Market to Witness an Outstanding Growth During 2018 to 2026». The Guardian Tribune. 23 Αυγούστου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2019. 
  6. ↑ «Environmental Impact of Plastic Cutlery and Some Affordable Solutions». Conserve Energy Future. 7 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019. 
  7. ↑ «GUIDES: EATS». Plastic Pollution Coalition. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019. 
  8. ↑ Schnurr, Riley E.J.; Alboiu, Vanessa; Chaudhary, Meenakshi; Corbett, Roan A.; Quanz, Meaghan E.; Sankar, Karthikeshwar; Srain, Harveer S.; Thavarajah, Venukasan και άλλοι. (2018). «Reducing marine pollution from single-use plastics (SUPs): A review». Marine Pollution Bulletin 137: 157–171. doi:10.1016/j.marpolbul.2018.10.001. PMID 30503422. 
  9. ↑ «EU Plastics Strategy». European Commission - European Commission. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019. 
  10. ↑ Valdivia, Ana Garcia (22 Ιανουαρίου 2019). «The End Of Plastic Cutlery, Plates And Straws: EU Market Says Goodbye To Single-Use Plastic Products». Forbes. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2019. 
  11. ↑ «Government to ban single-use plastic cutlery». BBC News. August 28, 2021. https://www.bbc.com/news/uk-politics-58360064. 
  12. ↑ Aiello, Rachel (7 Οκτωβρίου 2020). «Canada banning plastic bags, straws, cutlery and other single-use items by the end of 2021». CTVNews. 
  13. ↑ «Choose Alternatives to Single-Use Plastic Cutlery: A Sustainable Choice for a Greener Future». Decoding Biosphere. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024. 
  14. ↑ «Wooden cutlery manufacturing». How it's Made. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2019. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Hey, D. The Fiery Blades of Hallamshire: Sheffield and Its Neighbourhood, 1660–1740 (Leicester University Press 1991). 193–140.
  • Lloyd, GIH The Cutlery Trades: An Historical Essay in the Economics of Small Scale Production . (1913, repr. 1968).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαχαιροπίρουνα&oldid=10490110"