Μεταφυσική

κλάδος της φιλοσοφίας

Η οντολογική μεταφυσική είναι παραδοσιακός κλάδος της φιλοσοφίας και σχετίζεται με την ερμηνεία της θεμελιώδους φύσης του όντος (ύπαρξης) και του κόσμου που το περιβάλλει[1] αν και δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να οριστεί.[2] Η μεταφυσική ως υπερώνυμο (ευρύ) φιλοσοφικό πεδίο μελέτης έχει ως αντικείμενο τις πρώτες αρχές (θεμελίωση και φύση της υποστατότητας του οτιδήποτε), κι επίσης αφηρημένες έννοιες όπως η ύπαρξη, η γνώση, η ταυτότητα, ο χρόνος και η αλήθεια.[3][4] Η μεταφυσική συχνά συγχέεται με την πνευματικότητα και το υπερφυσικό· όμως η μεταφυσική αποτελεί αντικείμενο μελέτης· τα εργαλεία της μελέτης δύνανται να είναι ορθολογικά-επιστημονικά ή πνευματιστικά-θρησκευτικά (δεν χρησιμοποιούν όλοι οι στοχαστές τα ίδια εργαλεία·[2] όμως τα ερωτήματα παραμένουν τα ίδια). Η παραδοσιακή μεταφυσική προσπαθεί να απαντήσει σε δύο βασικά ερωτήματα με τους ευρύτερους δυνατούς όρους:[5]

  1. Τελικά, τι βρίσκεται εκεί;
  2. Με τι μοιάζει;

Εκείνος που μελετά τη μεταφυσική ονομάζεται μεταφυσικός.[6] Ο μεταφυσικός προσπαθεί να αποσαφηνίσει τις θεμελιώδεις έννοιες με τις οποίες οι άνθρωποι προσπάθουν να κατανοήσουν τον κόσμο, π.χ., ύπαρξη, τα αντικείμενα και οι ιδιότητές τους, ο χώρος και ο χρόνος, η αιτία και το αποτέλεσμα.

Συναφείς κλάδοι Επεξεργασία

Κεντρικός κλάδος της μεταφυσικής είναι οντολογία, η έρευνα για τις βασικές κατηγορίες της ύπαρξης (του είναι) και των μεταξύ τους σχέσεων. Άλλος κεντρικός κλάδος της μεταφυσικής είναι η κοσμολογία, η μελέτη της προέλευσης, της βασικής δομής, τη φύσης και της δυναμικής του σύμπαντος. Ορισμένοι περιλαμβάνουν την επιστημολογία ως ένα άλλο επίκεντρο της μεταφυσικής, αλλά η συγκεκριμένη συμπερίληψη αμφισβητείται.

Πριν από τη σύγχρονη ιστορία της επιστήμης, τα επιστημονικά ζητήματα που αντιμετωπίστηκαν ως μέρος της μεταφυσικής είναι γνωστά ως φυσική φιλοσοφία. Αρχικά, ο όρος επιστήμη (Λατινικά: scientia) σήμαινε απλά γνώση. Η επιστημονική μέθοδος, όμως, μεταμορφώθηκε σε φυσική φιλοσοφία μέσω της εμπειρικής δραστηριότητας που προκύπτει από το πείραμα σε αντίθεση με την υπόλοιπη φιλοσοφία. Έως το τέλος του 18ου αιώνα, είχε αρχίσει να ονομάζεται «επιστήμη» προκειμένου να διακρίνεται από τη φιλοσοφία. Στη συνέχεια, η μεταφυσική συμβόλιζε τη φιλοσοφική έρευνα μη εμπειρικού χαρακτήρα για τη φύση της ύπαρξης.[7] Ορισμένοι φιλόσοφοι της επιστήμης, όπως οι νεοθετικιστές, θεωρούν ότι η φυσική επιστήμη απορρίπτει τη μελέτη της μεταφυσικής, ενώ άλλοι φιλόσοφοι της επιστήμης διαφωνούν έντονα.

Παραπομπές σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Geisler, Norman L. "Baker Encyclopedia of Christian Apologetics" page 446. Baker Books, 1999.
  2. 2,0 2,1 van Inwagen, Peter· Sullivan, Meghan (2023). Zalta, Edward N., επιμ. Metaphysics (Summer 2023 έκδοση). Metaphysics Research Lab, Stanford University. 
  3. «metaphysics». Oxford Learner's Dictionaries (στα Αγγλικά). Oxford University Press. 
  4. «Dictionary.com | Meanings & Definitions of English Words». Dictionary.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. 
  5. Τι υπάρχει εκεί και με τι μοιάζει; Hall, Ned (2012). «David Lewis's Metaphysics». Στο: Edward N. Zalta (ed), επιμ. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2012 έκδοση). Center for the Study of Language and Information, Stanford University. http://plato.stanford.edu/archives/fall2012/entries/lewis-metaphysics/. Ανακτήθηκε στις October 5, 2012. 
  6. «Definition of metaphysician | Dictionary.com». www.dictionary.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. 
  7. Peter Gay, The Enlightenment, vol. 1 (The Rise of Modern Paganism), Chapter 3, Section II, pp. 132–141.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία