Ο Αγιος Μιχαήλ ο Σύριος (αραβικά: ميخائيل السرياني‎‎: ميخائيل السرياني, Mīkhaʾēl el Sūryani), (κλασικά συριακά: ܡܺܝܟ݂ܳܐܝܶܠ ܣܽܘܪܝܳܝܳܐ‎‎συριακά: ܡܺܝܟ݂ܳܐܝܶܠ ܪܰܒ݁ܳܐ‎‎, Mīkhoʾēl Sūryoyo), (π. 1126 - 1199) γνωστός επίσης ως Μιχαήλ ο Μέγας (Συριακά:[5]. Είναι γνωστός σήμερα ως ο συγγραφέας του μεγαλύτερου μεσαιωνικού Χρονικού, το οποίο έγραψε στη Συριακή γλώσσα. Μερικά άλλα έργα και αποσπάσματα που έγραψε έχουν επίσης επιβιώσει. [6]

Μιχαήλ ο Σύριος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1126[1][2][3]
Battalgazi
Θάνατος14  Νοεμβρίου 1199
Monastery of Mor Barsawmo
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςμεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός[4]
χριστιανός ιερέας[4]
Αξιοσημείωτο έργοChronicle
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΕλληνορθόδοξος Πατριάρχης Αντιοχείας (1166–1199)

Πρώιμα χρόνια

Επεξεργασία

Η ζωή του Μιχαήλ καταγράφεται από τον Γρηγόριο μπαρ Εβραίος. Γεννήθηκε περί το ο 1126 στο Μελιτινή (σήμερα Μαλάτυα), ο γιος του ιερέα Ελιά (Ηλία), της οικογένειας Κιντασί. Ο θείος του, ο μοναχός Αθανάσιος, έγινε επίσκοπος της Αναζάρβου στην Κιλικία το 1136.[5][7] Εκείνη την περίοδο η Μελιτινή ήταν μέρος του βασιλείου της δυναστείας του Τουρκομάνων Δανισμενιδιδών και, όταν το βασίλειο αυτό διαιρέθηκε σε δύο το 1142, έγινε η πρωτεύουσα ενός πριγκιπάτου. Το 1178 έγινε μέρος του σουλτανάτου τού Ρουμ.

Το μοναστήρι των Ιακωβιτών του Μορ μπαρ Σαουμά ήταν κοντά στην πόλη, και ήταν η έδρα τού πατριαρχείου από τον 11ο αι. Ως παιδί, ο Μιχαήλ μπήκε στην υπηρεσία του μοναστηρίου και έγινε αρχιμανδρίτης πριν από την ηλικία των τριάντα. Έκανε διάφορες βελτιώσεις στην υποδομή του αββαείου, συμπεριλαμβανομένης τής εξασφάλισης τής παροχής νερού τού αββαείου και της ενίσχυσης των άμυνας του αβββαείου κατά των ληστών.

Πατριάρχης της Συρίας

Επεξεργασία

Στις 18 Οκτωβρίου 1166 εκλέχθηκε Πατριάρχης της Εκκλησίας των Ιακωβιτών, και χειροτονήθηκε παρουσία 28 επισκόπων. Το 1168 έκανε προσκύνημα στην Ιερουσαλήμ, και έπειτα παρέμεινε για ένα χρόνο στην Αντιόχεια. Και οι δύο πόλεις ήταν τότε μέρος των λατινικών σταυροφορικών κρατών, και ο Μιχαήλ εγκαθίδρυσε εξαιρετικές σχέσεις με τους σταυροφόρους άρχοντες, ειδικά με τον Αμωρύ ντε Νεσλ, πατριάρχη των Λατίνων της Ιερουσαλήμ. Επιστρέφοντας στο μοναστήρι του Μαρ μπαρ Σαουμά το καλοκαίρι του 1169, πραγματοποίησε μια Σύνοδο, και προσπάθησε να μεταρρυθμίσει την Εκκλησία, που στη συνέχεια μολύνθηκε με τη σιμωνία.

Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Μανουήλ Α΄ Κομνηνός τον πλησίασε για να διαπραγματευτεί την επανένωση των Εκκλησιών. Αλλά ο Μιχαήλ δεν εμπιστεύονταν τους Έλληνες. Αρνήθηκε να πάει στην Κωνσταντινούπολη, όταν προσκλήθηκε από τον Αυτοκράτορα, και ακόμη και αρνήθηκε δύο φορές, το 1170 και το 1172, να συναντήσει τον απεσταλμένο του Θεωριανό, στέλνοντας ως εκπρόσωπό του τον επίσκοπο Ιωάννη του Καϊσούμ, και στη συνέχεια τον μαθητή του Θεόδωρο μπαρ Βαμπούν. Σε τρεις διαδοχικές επιστολές στον Αυτοκράτορα, απάντησε με μια απλή δήλωση της μονοφυσιτικής πίστης των Ιακωβιτών.[8]

Περίπου το 1174 ο Μιχαήλ έπρεπε να αντιμετωπίσει μια εξέγερση από μία μερίδα επισκόπων. Ο ίδιος συνελήφθη δύο φορές "με την υποκίνηση των διαφωνούντων επισκόπων", όπως λέει, μία φορά από τους υπηρέτες του επάρχου του Μαρντίν, και τη δεύτερη φορά από εκείνους του εμίρη της Μοσούλης. Επίσης οι μοναχοί του μπαρ Σαουμά εξεγέρθηκαν εναντίον του το 1171 και το 1176.

Μεταξύ 1178 και 1180 κατοικούσε ξανά στά σταυροφορικά κράτη, στην Αντιόχεια και την Ιερουσαλήμ. Τον κάλεσε ο πάπας Αλέξανδρος Γ΄ να παραστεί στην Γ΄ Σύνοδο του Λατερανού, αλλά αρνήθηκε. Ωστόσο, συμμετείχε με επιστολή, γράφοντας μια μακρά εργασία για τους Αλβιγινούς, με βάση τις πληροφορίες που του είχαν δοθεί.

Ο Μιχαήλ συμμετείχε επίσης στην αιγυπτιακή διαμάχη για το δόγμα της ομολογίας και υποστήριξε τον πάπα Μάρκο Γ΄ της Αλεξάνδρειας στον αφορισμό του Μαρκ ιμπν Κουνμπάρ.[9]

Το σχίσμα

Επεξεργασία

Το 1180 ο πρώην μαθητής του Θεόδωρος μπαρ Βαμπούν εξελέγει πατριάρχης στην Άμιδα με το όνομα Ιωάννης, από ορισμένους δυσαρεστημένους επισκόπους, ξεκινώντας ένα σχίσμα που διήρκεσε 13 χρόνια. Ο Μιχαήλ πήρε ενεργό δράση, έπιασε τον αντι-πατριάρχη και τον κλείδωσε στο μπαρ Σαουμά και τον απέλυσε επίσημα. Μερικοί από τους μοναχούς επέτρεψαν στον ιμπν Βαμπόν να δραπετεύσει∙ έτρεξε στη Δαμασκό και προσπάθησε μάταια να απευθυνθεί στον Σαλαντίν. Στη συνέχεια πήγε στην Ιερουσαλήμ, και μετά την πτώση της πόλης το 1187, πήγε στο Ρουμκαλέ με τον Αρμένιο Καθολικό Γρηγόριο Δ΄, ο οποίος του επέτρεψε να αποκτήσει επίσημη αναγνώριση από τον πρίγκιπα Λέοντα Β΄ της Μικράς Αρμενίας. Ο Θεόδωρος είχε πολλούς υποστηρικτές, και το σχίσμα δεν έληξε, μέχρι το τέλος τού Θεοδώρου το καλοκαίρι του 1193. Σύμφωνα με τον μπαρ Εβραίος, ο Θεόδωρος μπορούσε να γράφει και να μιλάει σε συριακή, ελληνική, αρμενική και αραβική γλώσσα, και συνέθεσε μια δήλωση της υπόθεσής του εναντίον του Μιχαήλ στα αραβικά. [10]

Το 1182 ο Μιχαήλ υποδέχθηκε στον σουλτάνο Κιλίτζ Αρσλάν Β΄ στη Μελιτινή, και είχε θερμές συνομιλίες μαζί του.

Απεβίωσε στο μοναστήρι του μπαρ Σαουμά στις 7 Νοεμβρίου 1199, σε ηλικία 72 ετών, έχοντας γίνει πατριάρχης επί 33 χρόνια. Τάφηκε σε μια νέα εκκλησία, που είχε κτίσει μεταξύ 1180 και 1193 μπροστά από το βόρειο θυσιαστήριο. [11] Ο ανιψιός του, Μιχαήλ ο Νεώτερος, γνωστός ως Γιεστί Σαφεθανά ή "Μεγάλα χείλη", έγινε αντι-πατριάρχης στη Μελιτινή από το 1199 έως το 1215, σε αντίθεση με τον Αθανάσιο Θ΄ και στη συνέχεια με τον Ιωάννη ΙΔ΄.[5]

Ο Μιχαήλ ήταν ένας πλούσιος συγγραφέας. Έγραψε έργα για τη λειτουργία, για τη διδασκαλία της Συριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας και για το κανονικό δίκαιο. Πολλά κηρύγματα έχουν επίσης επιβιώσει, κυρίως αδημοσίευτα. Αλλά είναι περισσότερο γνωστός για την Παγκόσμιο Χρονικό που συνέθεσε, το μακρύτερο και πλουσιότερο χρονικό που διασώθηκε στη συριακή γλώσσα. [12]

Το Χρονικό

Επεξεργασία
 
Αρμενιή μετάφραση του 13ου αι. του Συριακού Χρονικού του Μιχαήλ. Χειρόγραφο του 1432.

Αυτό το Χρονικό εκτείνεται από τη δημιουργία του κόσμου μέχρι τις μέρες του Μιχαήλ. Χρησιμοποιεί προηγούμενες εκκλησιαστικές ιστορίες, μερικές από τις οποίες έχουν χαθεί τώρα· για παράδειγμα, η κάλυψη τής περιόδου της Ύστερης Αρχαιότητας βασίζεται κυρίως στον Διονύσιο του Τελ Μαρέ. Περιλαμβάνει μια έκδοση του Testimonium Flavianum.[13]

Το έργο υπάρχει σε ένα μόνο χειρόγραφο, που γράφτηκε το 1598 στα συριακά, σε γραφή Σέρτο.[14] Αυτό αντιγράφτηκε από ένα προηγούμενο χειρόγραφο, το οποίο αντιγράφτηκε από το προτότυπο χειρόγραφο του Μιχαήλ. Το χειρόγραφο σήμερα φυλάσσεται σε κλειδωμένο κουτί σε μια εκκλησία στο Χαλέπιο, και πρόσφατα έγινε διαθέσιμο για επιστήμονες. Ο Γάλλος μελετητής Ζαν-Ματίστ Σαμπό κανόνισε το 1888 να γίνει ένα αντίγραφο με το χέρι, και δημοσίευσε ένα φωτοτυπικό αντίγραφο σε τέσσερεις τόμους (1899-1910), με γαλλική μετάφραση. Το 2009, η φωτοτυπία του κώδικα Eδέσσης-Χαλεπίου δημοσιεύθηκε από την Gorgias Press στον πρώτο τόμο (εκδόθηκε από τον Mor Gregorios Yuhanna Ibrahim) μιας σειράς για το Χρονικό του Μιχαήλ του Μεγάλου. Ένα ψηφιακό αντίγραφο είναι επίσης διαθέσιμο στο δωμάτιο ανάγνωσης vHMML.

Το Χρονικό περιέχει πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες για τις χριστιανικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής, και τις σχέσεις τους με άλλες κοινότητες στην περιοχή. Περιέχει επίσης δεδομένα σχετικά με τον τοπικό πολιτισμό, τις γλώσσες και τους διάφορους λαούς. Αυτά τα ερωτήματα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ερευνητές, που μελετούν σύνθετα ερωτήματα, που σχετίζονται με την ιστορική ανάπτυξη των θρησκευτικών, γλωσσικών και εθνοτικών ταυτοτήτων των τοπικών χριστιανικών κοινοτήτων. [15][16] Ο ίδιος ο Μιχαήλ σημείωσε στο παράρτημα τού Χρονικού του:

"Με τη βοήθεια του Θεού καταγράφουμε τη μνήμη των βασιλείων, που ανήκαν στο παρελθόν στον Αραμαίο λαό μας, δηλαδή στους γιους του Αράμ, που ονομάζονται Suryoye, δηλαδή άνθρωποι από τη Συρία."[17][18]

Υπάρχει επίσης μια συντομευμένη Αρμενική μετάφραση του Χρονικού, από την οποία ο Βικτόρ Λανγλουά εξέδωσε μια γαλλική μετάφραση το 1868. Αυτό μόνο διατηρεί τον πρόλογο του έργου. Υπάρχει επίσης μια μικρότερη Αρμενική έκδοση, που δεν έχει δημοσιευθεί.

Μια έκδοση του Γκαρσουνί υπάρχει επίσης στη Βρετανική Βιβλιοθήκη "ms. Orient. 4402", και μια αραβική έκδοση που ξεκινά με το βιβλίο 5, υπάρχει σε ένα χειρόγραφο του Βατικανού.[19]

Οι μετέπειτα λόγιοι: ο μπαρ Εβραίος, ο ψευδο-Ιάκωβος και ο Μαριμπάς ο Χαλδαίος, βασίζονται όλοι στη δουλειά του Μιχαήλ.[20]

Σημεία ενδιαφέροντος

Επεξεργασία

Το έργο του έχει χρησιμοποιηθεί από τους επιστήμονες της NASA λόγω του αρχείου του για τις κλιματικές αλλαγές, που τώρα είναι γνωστό ότι συνδέονται με εκρήξεις ηφαιστείων. Καταγράφει ότι το 536:

Ο ήλιος σκοτείνιασε και το σκοτάδι του κράτησε 18 μήνες. Κάθε μέρα έλαμπε για περίπου 4 ώρες, και ακόμα αυτό το φως ήταν μόνο μια αδύναμη σκιά. Όλοι δήλωναν ότι ο ήλιος δεν θα ανακτούσε ποτέ το πλήρες φως του. Οι καρποί δεν ωρίμασαν και το κρασί είχε γεύση ξινών σταφυλιών.

Και το 626:

Το έτος 626, το φως της μισής σφαίρας του ήλιου εξαφανίστηκε και υπήρχε σκοτάδι από τον Οκτώβριο έως τον Ιούνιο. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι είπαν ότι η σφαίρα του ήλιου δεν θα αποκατασταθεί ποτέ στην αρχική της κατάσταση.

Είναι σύγχρονη πηγή για τα λατινικά σταυροφορικά κράτη, και καταγράφει την ανοχή και την ελευθεριότητα των Καθολικών Φράγκων προς τους μονοφυσίτες:[21]

Οι ποντίφικες της Ιακωβίτικης εκκλησίας μας ζούσαν στη μέση τους, χωρίς να διώκονται ή να κακοποιούνται. Στην Παλαιστίνη, όπως και στη Συρία, ποτέ δεν αντιμετώπισαν δυσκολίες λόγω της πίστης τους, ούτε επέμειναν σε μια ενιαία μορφή για όλους τους λαούς και όλες τις γλώσσες των Χριστιανών. Θεωρούσαν όμως Χριστιανούς όλους όσους τιμούσαν τον σταυρό χωρίς έρευνα ή αντιπαράθεση.

Επίσης, επαινεί τους Ναΐτες και τους Ιωαννίτες στον λαό του:[21]

Όταν οι Ναΐτες ή οι Οσπιτάλιοι (του Νοσοκομείου) πρέπει να καταλάβουν μια στρατιωτική θέση και να την κρατήσουν μέχρι θανάτου, πεθαίνουν κάνοντάς το. Όταν πεθαίνει ένας αδελφός, ταΐζουν τους φτωχούς για λογαριασμό του για σαράντα μέρες, και δίνουν καταλύματα σε σαράντα άτομα. Θεωρούν μάρτυρες όσους πεθαίνουν στη μάχη. Μοιράζουν στους φτωχούς το ένα δέκατο από το φαγητό και το ποτό τους. Κάθε φορά που ψήνουν ψωμί σε ένα από τα σπίτια τους, κρατούν ένα δέκατο για τους φτωχούς. Παρά τον μεγάλο τους πλούτο, είναι φιλάνθρωποι σε όλους όσους λατρεύουν τον σταυρό. Ίδρυσαν παντού νοσοκομεία, εξυπηρετώντας και βοηθώντας αγνώστους που είχαν αρρωστήσει.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Διεθνές Πρότυπο Aναγνωριστικό Ονόματος. 0000000079835481. Ανακτήθηκε στις 12  Αυγούστου 2015.
  2. 2,0 2,1 Faceted Application of Subject Terminology. 1532346. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas. 286576.
  4. 4,0 4,1 «Հայկական սովետական հանրագիտարան» (Aρμενικά) Γερεβάν. 1981.
  5. 5,0 5,1 5,2 Wright 1894, σελ. 250.
  6. Weltecke 2011, σελ. 287-290.
  7. Harrak 2019, σελ. IX.
  8. Wright 1894, σελ. 252.
  9. Abu Salih the Armenian (1895). The Churches and Monasteries of Egypt and Some Neighbouring Countries. Clarendon Press. σελ. 30. 
  10. Wright 1894, σελ. 254.
  11. Kaufhold 2000.
  12. Witakowski 2011, σελ. 199-203.
  13. Weltecke 2000, σελ. 173–202.
  14. Harrak 2019, σελ. XIII.
  15. Morony 2005, σελ. 1–33.
  16. Debié 2009, σελ. 93–114.
  17. Weltecke 2009, σελ. 119.
  18. Debié 2009, σελ. 104: "And the author of the title of the Appendix to the Chronicle of Michael the Great says that he belongs to the race or nation (umtā) of the Arameans who have come to be called Syrians (suryāyē) or people of Syria (bnay suryā)"
  19. Chabot 1899b, σελ. II.
  20. Robert Hoyland (1997). Seeing Islam as Others Saw It. Princeton: Darwin. σελ. 452. ISBN 9780878501250. 
  21. 21,0 21,1 «Salâh Ad-Dîn, Saladin». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία