Ο μοναζίτης είναι φωσφορικό ορυκτό των σπανίων γαιών (λανθανιδών). Τα κύρια μέταλλα που περιέχονται είναι το δημήτριο, το λανθάνιο, το πρασεοδύμιο, το νεοδύμιο, το ύττριο και το θόριο, του οποίου αποτελεί και ένα από τα κυριότερα μεταλλεύματα.[1] Μπορεί, επίσης, να περιέχονται και (μικρές) ποσότητες άλλων λανθανιδών, όπως όλμιο (του οποίου αποτελεί και μετάλλευμα), ορισμένες φορές ουράνιο αλλά και, ορισμένες φορές, ευρώπιο (μέχρι ποσοστού 0,1%).

Μοναζίτης
Μοναζίτης(-Ce). Προέλευση: Βολιβία
Γενικά
ΚατηγορίαΦωσφορικά
Χημικός τύπος(Ce, La, Pr, Nd, Th, Y)PO4
Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά
Πυκνότηταgr/cm3
ΧρώμαΚαστανέρυθρο, καστανό, ανοικτό κίτρινο, ροδόχρουν, φαιό
Σύστημα κρυστάλλωσηςΜονοκλινές
ΚρύσταλλοιΠρισματικοί ή σφηνοειδείς κρύσταλλοι
ΥφήΣυμπαγής έως στιφρή
ΔιδυμίαΣυνήθης η διδυμία επαφής
Σκληρότητα5 - 5,5
ΣχισμόςΤέλειος {100}, ατελής {010}
ΘραύσηΚογχοειδής ή ακανόνιστη
ΛάμψηΡητινώδης, υαλώδης έως αδαμάντινη
Γραμμή κόνεωςΛευκή έως πολύ ελαφρά καστανή
ΠλεοχρωισμόςΑσθενής
ΔιαφάνειαΗμιδιαφανής έως αδιαφανής
ΠαρατηρήσειςΡαδιενεργός, αν περιέχει θόριο

Εμφάνιση, παραγενέσεις

Επεξεργασία

Η ονομασία «μοναζίτης» προέρχεται από την ελληνική λέξη «μονάζειν», λόγω της εμφάνισής του σε απομονωμένους κρυστάλλους. Αποτελεί σημαντικό μετάλλευμα των σπανίων γαιών αλλά και σημαντικό ορυκτό ραδιοχρονολόγησης, αν περιέχει θόριο ή ουράνιο. Ο ραδιενεργός μοναζίτης περιέχει έγκλειστες φυσαλίδες ηλίου, το οποίο παράγεται κατά τη διάσπαση των ραδιενεργών συστατικών του.

Είναι συνοδό ορυκτό γρανιτών, συηνιτών και των πηγματιτών τους. Απαντά, επίσης, σε ηφαιστειοκλαστικά πετρώματα, σε φλέβες διεισδύσεως και μεταμορφωσιγενή ζωνών ισχυρής μεταμόρφωσης. Ανευρίσκεται υπό μορφή άμμου σε παράλιες ή ποτάμιες αποθέσεις και, σπανιότερα, σε ζώνες ισχυρής αποσάθρωσης.

Απαντά σε πολλά σημεία του πλανήτη, σπάνια όμως σε μεγάλους κρυστάλλους. Σημαντικά κοιτάσματά του βρίσκονται στα Ουράλια όρη, τα όρη Ίλμεν (Ρωσία), στη Νορβηγία (περιοχή Arendal), σε ορισμένα σημεία των ΗΠΑ, στη Βραζιλία, στην Ινδία, στη Μαδαγασκάρη (Ινδία - Μαδαγασκάρη υπό μορφή μοναζιτούχων άμμων) και στη Σρι Λάνκα.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X
  • Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0395511372
  • S. S. Augustithis, Atlas of the textural patterns of ore minerals and metallogenic proccesses, Walter de Gruyter, ISBN 3110136392

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. «Los Alamos Nat. Laboratory». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2009.