Μπισκούπιν

Μπισκούπιν
	Ανακατασκευασμένο Μπισκούπιν
Τοποθεσία	Μπισκούπιν, Βοεβοδάτο Κουγιαβίας-Πομερανίας, Πολωνία
Συντεταγμένες	52°47′18″N 17°44′40″E / 52.78833°N 17.74444°EΣυντεταγμένες: 52°47′18″N 17°44′40″E / 52.78833°N 17.74444°E
Είδος	Οικισμός
Ιστορία
Υλικό	Ξύλο
Ίδρυση	π.747–748 π.Χ.
Σημειώσεις
Κατάσταση	Ερείπια, μερικώς ανακατασκευασμένο

Το Μπισκούπιν (πολωνικά: Biskupin) είναι αρχαιολογικός χώρος και ένα αληθινού μεγέθους μοντέλο ενός οχυρωμένου οικισμού από τα τέλη της Εποχής του Χαλκού στη βορειοκεντρική Πολωνία, που λειτουργεί επίσης ως αρχαιολογικό υπαίθριο μουσείο. Όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά, θεωρήθηκε ότι ήταν πρώιμη απόδειξη ενός Δυτικού Σλαβικού οικισμού, αλλά οι αρχαιολόγοι επιβεβαίωσαν αργότερα ότι ανήκε στην ομάδα Μπισκούπιν του λουσάτιου πολιτισμού από τον 8ο αιώνα π.Χ.. Η ανασκαφή και η ανοικοδόμηση του προϊστορικού οικισμού έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορική συνείδηση της Πολωνίας.

Άποψη του τοίχου του ανακατασκευασμένου οχυρώματος στο Μπισκούπιν

Το Μουσείο βρίσκεται σε μια ελώδη χερσόνησο στη λίμη Μπισκούπιν, περίπου 90 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Πόζναν και 8 χιλιόμετρα νότια της μικρής πόλης Ζνιν. Είναι ένα παράρτημα του Εθνικού Μουσείου Αρχαιολογίας της Βαρσοβίας.

Η τοποθεσία είναι ένα από τα επίσημα εθνικά ιστορικά μνημεία της Πολωνίας (Pomnik historii), όπως ορίστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1994 και παρακολουθείται από το Συμβούλιο Εθνικής Κληρονομιάς της Πολωνίας.

Ιστορία των ανασκαφών Επεξεργασία

Το 1933, Πολωνοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ερείπια οχυρού/οικισμού της Εποχής του Χαλκού στη Μείζων Πολωνία. Η ανακάλυψη έγινε διάσημη σε μία μέρα. Ο χώρος ανασκάφηκε από την ομάδα του Πανεπιστημίου του Πόζναν από το 1934 και μετά, με επικεφαλής τους αρχαιολόγους Γιούζεφ Κοστσέφσκι (1885-1969) και Ζντζίσουαφ Ραγέφσκι (1907–1974). Η πρώτη έκθεση δημοσιεύθηκε το 1936. Στις αρχές του 1939, περίπου 2.500 μ² είχαν ανασκαφεί. Το Μπισκούπιν έγινε σύντομα διάσημο, προσελκύοντας πολλούς διακεκριμένους καλεσμένους, συμπεριλαμβανομένων αξιωματούχων της κυβέρνησης του Γιούζεφ Πιουσούτσκι, μέλη του στρατού και υψηλόβαθμους κληρικούς, όπως ο Αρχιεπίσκοπος της Πολωνίας. Ο τόπος σύντομα έγινε μέρος της πολωνικής εθνικής συνείδησης και το σύμβολο των επιτευγμάτων των σλαβικών προγόνων στους προϊστορικούς χρόνους. Ονομάστηκε «Πολωνική Πομπηία» ή «Πολωνικό Ερκολάνο». Η ύπαρξη ενός προϊστορικού φρουρίου 70 χιλιόμετρα από τα γερμανικά σύνορα, χρησιμοποιήθηκε για να δείξει ότι οι προϊστορικοί «Πολωνοί» είχαν δώσει τις δικές τους μάχες εναντίον ξένων εισβολέων και λαφυραγωγών ήδη από την ύστερη Εποχή του Χαλκού. Το Μπισκούπιν εμφανίστηκε σε πίνακες ζωγραφικής και δημοφιλή μυθιστορήματα.

Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Πολωνία το φθινόπωρο του 1939, το Μπισκούπιν μετονομάστηκε σε Ούρστεντ (Urstädt). Το 1940, οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από την SS-Ahnenerbe μέχρι το 1942. Όταν οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν πλημμύρισαν τον χώρο ελπίζοντας να τον καταστρέψουν, αλλά - ειρωνικά - οδήγησε σε πολύ καλή συντήρηση της αρχαίας ξυλείας. Οι ανασκαφές επαναλήφθηκαν από Πολωνούς αρχαιολόγους μετά τον πόλεμο και συνεχίστηκαν μέχρι το 1974.

Ο τόπος Επεξεργασία

Μια άλλη άποψη του οχυρωμένου τείχους

Ανακατασκευασμένη πύλη και τοίχος

Υπάρχουν δύο περίοδοι οικισμών στο Μπισκούπιν, το οποίο βρισκόταν στη μέση μιας λίμνης, αλλά τώρα βρίσκεται σε μια χερσόνησο, που ακολουθούν η μία την άλλη χωρίς διακοπή. Και οι δύο οικισμοί σχεδιάστηκαν σε ορθογώνιο πλέγμα με έντεκα δρόμους με πλάτος 3 μέτρων. Ο παλαιότερος οικισμός από την ύστερη Εποχή του Χαλκού ιδρύθηκε σε ένα ελαφρώς υγρό νησί πάνω από 2 εκτάρια σε μέγεθος^[2] και αποτελείται από περίπου 100 ξύλινα σπίτια από βελανιδιές και πεύκα που είχαν παρόμοια διάταξη, με μέγεθος περίπου 8 επί 10 μέτρα το καθένα. Αποτελούνταν από δύο θαλάμους και έναν ανοιχτό χώρο εισόδου. Αυτά τα σπίτια σχεδιάστηκαν για να φιλοξενήσουν 10-12 άτομα. Μια ανοιχτή εστία υπήρχε στο κέντρο του μεγαλύτερου δωματίου. Δεν υπάρχουν μεγαλύτερα σπίτια που να δείχνουν κοινωνική διαστρωμάτωση. Λόγω του υγρού, ελώδους εδάφους, οι δρόμοι ήταν καλυμμένοι με ξύλινες σανίδες.

Ο οικισμός περιβαλλόταν από ψηλό ξύλινο τείχος, ή περίφραγμα, τοποθετημένο σε προμαχώνα που αποτελούταν από ξύλο και χώμα. Ο προμαχώνας κατασκευάστηκε από κορμούς βελανιδιάς που σχηματίζουν κουτιά γεμισμένα με χώμα. Το τείχος έχει μήκος πάνω από 450 μέτρα και συνοδεύεται από έναν ξύλινο κυματοθραύστη στη λίμνη. 6.000 με 8.000 κυβικά μέτρα ξύλου χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του προμαχώνα.

Χρονολόγηση Επεξεργασία

Ο οικισμός στο Μπισκούπιν ανήκει στις περιόδους Γ και Δ του πολιτισμού Χάλστατ (ύστερη Εποχή του Χαλκού/πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, 800–650 π.Χ. και 650–475 π.Χ.). Υπάρχουν τέσσερις ραδιοανθρακικές ημερομηνίες από το Μπισκούπιν (όλες π.Χ.):

Πρώτος οικισμός: 720±150
Μεταγενέστερος διακανονισμός: 560±150
Προμαχώνας: 620±150
A2 4C, VII: 620±150

Ωστόσο, η δενδροχρονολογική ανάλυση παρείχε ακριβέστερη χρονολόγηση. Αποδείχθηκε ότι το ξύλο βελανιδιάς που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του οικισμού κόπηκε μεταξύ 747-722 π.Χ.. Πάνω από το ήμισυ του ξύλου που χρησιμοποιήθηκε κόπηκε κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 748/747 π.Χ..^[3]^[4]

Μοντέλο Επεξεργασία

Εσωτερικό του Αρχαιολογικού Μουσείου δίπλα στον ανακατασκευασμένο οικισμό

Το 1936, το πρώτο μοντέλο αληθινού μεγέθους (υπαίθριο μουσείο) χτίστηκε στη χερσόνησο, αλλά καταστράφηκε σκόπιμα κατά την υποχώρηση των Γερμανών κοντά στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο ξαναχτίστηκε και προστέθηκαν οι προμαχώνες και ένας πλήρης δρόμος με σπίτια και στις δύο πλευρές.

Στη δεκαετία του 2000, κατασκευάστηκε ένα σκηνικό «μεσαιωνικού» κάστρου από ξύλο σε ένα μέρος του αρχικού χώρου.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Ντανούτα Πιοτρόφσκα, Biskupin 1933-1996: αρχαιολογία, πολιτική και εθνικισμός. Archaeologia Polona 35–36, 1997/98, 255–285, ISSN 0066-5924
Γιούζεφ Κοστζέφσκι «Osada bagienna w Biskupinie w pow. żnińskim», Πόζναν 1936
«Gród prasłowiański w Biskupinie», Πόζναν 1938,
Z. Ραγέφσκι «Biskupin - osiedle obronne sprzed 2500 lat», Αρκάντι, Βαρσοβία 1970,
Z. Ραγέφσκι «Osadnictwo ludności z kulturą łużycką we wczesnym okresie epoki żelaznej w Biskupinie i okolicy» Αρχαιολογία Πολωνίας, t. ΙΙ 1958,
Z. Ραγέφσκι «10 000 lat Biskupina i jego okolic», Βαρσοβία 1965

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ «Biskupin 'postarzał się' o 200 lat. 85. rocznica odkrycia osady i 25-lecie ustalenia daty jej założenia». poznan.wyborcza.pl.
↑ Ζ. Ραγέφσκι "Biskupin – osiedl obronne sprzed 2500 lat", Αρκάντι, Βαρσοβία 1970
↑ «- From the history of Biskupin research – Muzeum Archeologiczne w Biskupinie». biskupin.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2016.
↑ «- Z dziejów badań Biskupina – Muzeum Archeologiczne w Biskupinie». biskupin.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2015.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Μπισκούπιν

[1] «Biskupin 'postarzał się' o 200 lat. 85. rocznica odkrycia osady i 25-lecie ustalenia daty jej założenia». poznan.wyborcza.pl.

[2] Ζ. Ραγέφσκι "Biskupin – osiedl obronne sprzed 2500 lat", Αρκάντι, Βαρσοβία 1970

[3] «- From the history of Biskupin research – Muzeum Archeologiczne w Biskupinie». biskupin.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2016.

[4] «- Z dziejów badań Biskupina – Muzeum Archeologiczne w Biskupinie». biskupin.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]