Μύλοι Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°20′16.0″N 24°30′9.4″E / 35.337778°N 24.502611°E
Οι Μύλοι είναι οικισμός της Κοινότητας Χρομοναστηρίου του Δήμου Ρεθύμνης[1] στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Οι Άνω και Κάτω Μύλοι έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακοί οικισμοί μέσης πολιτιστικής αξίας (κατηγορία ΙΙ) (ΦΕΚΔ 728/1995) [2] [3].
| Μύλοι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Ρεθύμνης |
| Δημοτική Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 270 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 74100 |
| Τηλ. κωδικός | +30 28310 |
Ιστορία και γεωγραφία περιοχής Επεξεργασία
Οι Μύλοι Ρεθύμνου ήταν παλαιότερα οικισμός κτισμένος μέσα στο Μυλωνιανό φαράγγι σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από το Ρέθυμνο, αριστερά του αυτοκινητόδρομου προς Χρωμοναστήρι. Αποτελούνταν από δύο γειτονιές των Απάνω και Κάτω Μύλων.
Από το 1972 οι Απάνω-Κάτω Μύλοι εγκαταλείφθηκαν και οι κάτοικοί τους εγκαταστάθηκαν στο νέο οικισμό των Μύλων που βρίσκεται δυτικά, εκτός φαραγγιού, σε υψόμετρο 270 μέτρων. Οι παλαιοί οικισμοί των Μύλων μέσα στο φαράγγι αποτελούν πλέον τουριστική περιοχή. Η νότια από τους παλιούς οικισμούς των Μύλων περιοχή του Μυλωνιανού φαραγγιού είναι πλούσια σε πηγαία νερά, γι' αυτό κατασκευάστηκαν και λειτούργησαν νερόμυλοι-αλευρόμυλοι από την εποχή που άρχισε να γίνεται χρήση των υδατοπτώσεων για παραγωγή ενέργειας.
Το φαράγγι φιλοξενεί πολλά σπάνια είδη της κρητικής χλωρίδας και είναι πολύ εύκολο στην πρόσβαση[4].
Το φαράγγι κατά τη Βενετική Κυριαρχία συναντάται με το όνομα Κοιλάδα Καμηλάρη (Valle Cammilari). [5]
Οι νερόμυλοι Επεξεργασία
Κατά μήκος της κοίτης του ποταμού[6], που διασχίζει το φαράγγι, υπάρχουν χαλάσματα παλιών νερόμυλων από τους οποίους πήραν τα ονόματά τους οι προβιομηχανικοί οικισμοί Πάνω και Κάτω Μύλοι.
Η ιστορία τους, καθώς και η ιστορία των νερόμυλων, ξεκινά πιθανότατα από το Μεσαίωνα. Η παλιότερη χρονολογία ύπαρξης νερόμυλων στους Μύλους έρχεται στο φως μέσα από ένα νοταριακό (συμβολαιογραφικό) έγγραφο που αφορά μια διαρκή ενοικίαση μύλου στις 31 Μαίου του 1643. Η παραγωγή και κυρίως οι αλεστικές υπηρεσίες τους ήταν ιδιαίτερα σημαντικές κατά τους περασμένους αιώνες, γιατί τροφοδοτούσαν αδιάκοπα την πόλη του Ρεθύμνου και τις γύρω περιοχές με αλεύρι για αρτοσκευάσματα. Ουσιαστική αιτία της δημιουργίας των μύλων στάθηκε η γεωργική πολιτική και συγκεκριμένα η πολιτική για το σιτάρι, την παραγωγή και τη μεταποίησή του, που εφάρμοσαν οι Ενετοί μετά από χρόνιες παραινέσεις προς τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας. Η πολιτική αυτή της σιτάρκειας που εφαρμόστηκε από τους κατακτητές Βενετούς, ήταν έργο μεγίστης στρατηγικής σημασίας για την ανεξαρτησία, σε περίοδο αποκλεισμών του νησιού από εχθρικούς στόλους.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι περισσότεροι Τούρκοι κατοικούσαν στους Κάτω Μύλους καθώς και σε διάσπαρτες μυλοκατοικίες και αγροικίες κατά μήκος του ποταμού και βορειότερα, μέχρι τον Άγιο Μάρκο. Τα εδάφη στην περιοχή αυτή τα διάλεξαν οι Τούρκοι γιατί ήταν πιο παραγωγικά, τα νερά περισσότερα, τα πηγάδια ψηλότερα για μεγαλύτερη ενέργεια στους νερόμυλους και η αγορά του Ρεθύμνου πιο κοντά. Οι Τούρκοι αποκαλούσαν τον οικισμό Δεϊμενλού ή Δεϊμενλίκ, που σημαίνει μύλοι-μυλότοπος. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής επαναλειτούργησαν εντονότερα 10 νερόμυλοι, γιατί οι ντιζελοκίνητοι αλευρόμυλοι της πόλης σταμάτησαν να λειτουργούν από έλλειψη καυσίμων.
Το 1963 το Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών μετά από έκθεση γεωλόγου αποφάσισε τη μεταφορά του οικισμού. Για το σκοπό αυτό απαλλοτριώθηκε η περιοχή "Φραχτό" και παραχωρήθηκαν 20 οικόπεδα σε ισάριθμες οικογένειες και διατέθηκαν πιστώσεις για έργα υποδομής. Το 1972 παραδόθηκαν οι νέες οικίες, ενώ εγκαταλείφθηκαν υποχρεωτικά και οριστικά οι δύο οικισμοί, Πάνω και Κάτω Μύλοι. Υπάρχουν ακόμα απομεινάρια του υδροδικτύου καθώς και αποσαθρωμένα εξαρτήματα του μηχανισμού των νερόμυλων, που άρχισαν να φθίνουν στο τέλος του 19ου αιώνα και εγκαταλείφθηκαν σταδιακά από τις αρχές του 20ου αιώνα.
Το φαράγγι Επεξεργασία
Αυτό το καταπράσινο φαράγγι φιλοξενεί πολλά σπάνια είδη της κρητικής χλωρίδας. Η είσοδός του είναι στα νότια του χωριού Χρωμοναστήρι και η έξοδός του κοντά στο Ξηρό Χωριό.[7].
Η περιήγηση του φαραγγιού είναι δυνατή μόνο με τα πόδια, με δίωρη διαδρομή που αποζημιώνει τους περιηγητές της με μοναδικές δροσιστικές εικόνες αναψυχής, ιδιαίτερα την άνοιξη και τον καλοκαίρι.[8] Το φαράγγι είναι κυριολεκτικά πνιγμένο μέσα στο πράσινο και ξεχωρίζει κανείς τα ερείπια των πετρόκτιστων κατοικιών των δύο οικισμών και τα απομεινάρια από τους τριάντα περίπου νερόμυλους που υπήρχαν. Οι περισσότεροι νερόμυλοι βρίσκονται κατανεμημένοι κατά μήκος του Μυλωνιανού ρυακιού, η δε πρόσβαση σε αυτούς δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη λόγω της απότομης γεωμορφίας και του ανάγλυφου της περιοχής. Τα νερά από το Χρωμοναστηριανό και Καπεδιανό ρυάκι ενώνονται και δημιουργούν το Μυλωνιανό ρυάκι που ενισχυμένο από τις γύρω πηγές, του Αγίου Αντωνίου, των Πέντε Παρθένων και άλλων μικρότερων μετάφερε μεγάλη ποσότητα νερού για όλο το χρόνο και έδινε κίνηση σε όλους τους μύλους συγχρόνως, τα νερά δε αυτά κατέληγαν βορειότερα στον ποταμό Πλατανέ.
Αναρίθμητα είναι τα σπήλαια στα ανατολικά και δυτικά πρανή του φαραγγιού. Γύρω γύρω υπάρχουν γραφικότατα εκκλησάκια που διατηρούνται ακόμα: Άγιος Αντώνιος, Τίμιος Σταυρός, Άγιος Ιωάννης (σε σπηλιά), Αγίες Πέντε Παρθένες, Αγία Παρασκευή, Άγιος Νικόλαος και βορειότερα η Παναγιά του Χαλεβή[9].
Άλλες πληροφορίες Επεξεργασία
Οι παλαιοί Απάνω και Κάτω Μύλοι έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία[10].
Η περιοχή έχει ενταχθεί στο Κτηματολογικό Γραφείο Ρεθύμνου, ήδη από τις 7 Ιουλίου 2005 (Χρωμοναστήρι).[11]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Τοπική Κοινότητα Χρωμοναστηρίου | Χρωμοναστηρίου | Δήμος». www.rethymno.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2022.
- ↑ Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων Αρχειοθετήθηκε 2012-04-05 στο Wayback Machine. ανακτήθηκε 10-4-2012
- ↑ Μιχάλης Εμμ. Αντωνογιαννάκης, Ο Βρύσινας, Το βουνό του Ρεθέμνους, τοπογραφική, γεωγραφική, ιστορική, κοινωνική και λαογραφική θεώρηση, Αθήνα 2010, σελ. 391
- ↑ «Τα φαράγγια του Ρεθύμνου (το φαράγγι των Μύλων) στην ιστοσελίδα τουριστικής προβολής του Νομού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2012.
- ↑ Μιχάλης Εμμ. Αντωνογιαννάκης, ο.π., σελ. 365-366
- ↑ "Οι νερόμυλοι του Ρεθύμνου, Μια ιστορική προσέγγιση της ακμής και παρακμής του προβιομηχανικού οικισμού" του Μανούσου Μαραγκάκη
- ↑ Οδηγός αγροτουρισμού και εναλλακτικών δραστηριοτήτων, έντυπο που κυκλοφορεί η Επιτροπή Τουριστικής Προβολής του Νομού, σελ.30
- ↑ To φαράγγι προτείνει και ο Δήμος Ρεθύμνου, στην ιστοσελίδα του, ως μια "περιπατητική διαδρομή" : http://www.rethymno.gr/city/walk-around/mylon-gorge.html , http://www.rethymno.gr/city/George/gorges.html
- ↑ «Μονή Χαλεβή | Θρησκευτικά Μνημεία | Πόλη». www.rethymno.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ ΦΕΚ Δ' 728/21-9-1995
- ↑ «Αναζήτηση Κτηματολογικών Γραφείων». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2012.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Πληροφορίες στην ιστοσελίδα της (πρώην) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ρεθύμνου (διαδρομή Ρέθυμνο - Αγία Ειρήνη - Ρουσσοσπίτι - Χρωμοναστήρι - Μύλοι - Ρέθυμνο)
- Οι οικισμοί της τοπικής κοινότητας Χρωμοναστηρίου
- Οδηγός: Ποδηλατικές διαδρομές (σε μορφή pdf και έντυπο) Επιτροπή τουριστικής προβολής νομού, ανακτήθηκε 7-4-2012
- http://mili-crete.weebly.com/