Νικηφόρος Κομνηνός (αδελφός Αλεξίου Α΄)

αδελφός Αλέξιου Α΄

Ο Νικηφόρος (π. 1062 – μετά το 1136) από τη Δυναστεία των Κομνηνών ήταν αριστοκράτης και ανώτερος αξιωματούχος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ήταν ο νεότερος αδελφός του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού και διορίστηκε μέγας δρουγγάριος του στόλου.

Νικηφόρος Κομνηνός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1062 (περίπου)
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός ηγέτης
Οικογένεια
ΤέκναΑλέξιος Κομνηνός
ΓονείςΙωάννης Κομνηνός και Άννα Δαλασσηνή
ΑδέλφιαΑλέξιος Α΄ Κομνηνός
Αδριανός Κομνηνός
Ισαάκιος Κομνηνός
Μανουήλ Κομνηνός
Θεοδώρα Κομνηνή
Μαρία Κομνηνή
Ευδοκία Κομνηνή
ΟικογένειαΔυναστεία Κομνηνών
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςναύαρχος

Βιογραφία

Επεξεργασία

Ήταν ο πέμπτος γιος του Ιωάννη και της Άννας Δαλασσηνής. Μεγαλύτερα αδέλφια του ήταν ο Μανουήλ, ο Ισαάκιος, ο Αλέξιος Α΄ και ο Αδριανός.[1][2]

Σύμφωνα με τον ιστορικό Νικηφόρο Βρυέννιο τον νεότερο, όταν ο Αλέξιος Α΄ και οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί του εισήλθαν στο στρατό, οι δύο μικρότεροι έλαβαν ενδελεχή, εγκύκλια παιδεία, μένοντας με τη μητέρα τους.[2]

Όταν ο Αλέξιος ανήλθε στον θρόνο, τίμησε τους συγγενείς του με τίτλους, που δημιούργησε ο ίδιος: ο Νικηφόρος έγινε σεβαστός και μέγας δρουγγάριος (υποναύαρχος) του στόλου της Ρωμανίας.[3][2] Δεν έχει καταγραφεί να ανήλθε στο βαθμό του μεγάλου δουκός (ναυάρχου), ούτε το αν ανέλαβε ενεργό δράση με τον στόλο.[4] Στην πραγματικότητα τον στόλο διοικούσε ο Ευστάθιος Κυμινειανός από το 1087 περίπου, ο οποίος προήχθη περί το 1101/02 σε μέγα δρουγγάριο.[4][5] Ο Νικηφόρος, είτε έχασε το αξίωμά του, είτε για ένα διάστημα συνυπήρχαν περισσότεροι του ενός μεγάλοι δρουγγάριοι ταυτόχρονα.[6] Φαίνεται πως το αξίωμά του ήταν καθαρά τιμητικό.[4]

Η πληροφορίες για τη ζωή του είναι ασαφείς και ο ιστορικός Βασίλειος Σκουλάτος τον αναφέρει ως "το λιγότερο γνωστό μέλος του Οίκου των Κομνηνών".[2] Αναφέρεται μόνο μία φορά στην Αλεξιάδα[2] και δεν πρέπει να έπαιξε κάποιο ρόλο κατά τη βασιλεία του Αλεξίου ή του διαδόχου του Ιωάννη Β΄. Ο "μέγας δρουγγάριος Νικηφόρος" αναφέρεται μόνο ως ένας από τους μάρτυρες στο Τυπικόν της Μονής Παντοκράτορος, που συντάχθηκε το 1136.[3] Δεν γνωρίζουμε γιατί σιωπούν οι πηγές· ο ιστορικός Κωνσταντίνος Βαρζός προτείνει το να έπεσε ο Νικηφόρος σε δυσμένεια ως μία πιθανή εξήγηση.[7] Αλλά και στο Τυπικόν δεν αναφέρεται το επώνυμό του· ίσως να μην είναι ο Κομνηνός, αλλά κάποιος συνονόματος μέγας δρουγγάριος της βίγλας.[8]

Βιογραφία

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε μία αγνώστου ονόματος γυναίκα και είχε τουλάχιστον δύο τέκνα:[9]

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. Βαρζός 1984, σελίδες 52, 118.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Skoulatos 1980, σελ. 233.
  3. 3,0 3,1 Βαρζός 1984, σελ. 118.
  4. 4,0 4,1 4,2 Guilland 1967, σελ. 540.
  5. Skoulatos 1980, σελίδες 85–87.
  6. Βαρζός 1984, σελ. 119 (note 7).
  7. Βαρζός 1984, σελ. 119.
  8. Βαρζός 1984, σελίδες 119–120.
  9. Βαρζός 1984, σελ. 120.
  10. Βαρζός 1984, σελίδες 268–272.
  11. Βαρζός 1984, σελ. 272.
  • Βαρζός, Κωνσταντίνος (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών (PDF). A. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών. OCLC 834784634. 
  • Guilland, Rodolphe (1967). «Le Drongaire de la flotte, le Grand drongaire de la flotte, le Duc de la flotte, le Mégaduc». Recherches sur les institutions byzantines, Tome I (στα Γαλλικά). Berlin: Akademie-Verlag. σελίδες 535–562. 
  • Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse (στα Γαλλικά). Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts.