Η Αρχαία Ροδιακή νομισματοκοπία αναφέρεται στην νομίσματα, που κόπηκαν από την ανεξάρτητη Ροδιακή πολιτεία, κατά τη διάρκεια της Κλασικής και Ελληνιστικής εποχής. Οι Ρόδιοι έλεγχαν επίσης το έδαφος στη γειτονική Καρία, που ήταν γνωστή ως Ροδιακή Περαία και ήταν υπό την εξουσία των νησιωτών. Ωστόσο, πολλά άλλα ανατολικά κράτη και πολιτείες της Μεσογείου υιοθέτησαν το Ροδιακό (Χιακό) νομισματικό πρότυπο, ακολουθώντας τη Ρόδο. Η νομισματική χρήση του προτύπου επέτυχε ευρεία κυκλοφορία στην περιοχή. Ακόμη και το Πτολεμαϊκό βασίλειο, ένα σημαντικό ελληνιστικό κράτος στην ανατολική Μεσόγειο, υιοθέτησε για λίγο το Ροδιακό νομισματικό πρότυπο.

Τετράδραχμο της Ρόδου, π. 316-305 π.Χ. Εμπρός όψη: κεφάλι του Ήλιου, στραμμένο 3/4 δεξιά. Πίσω: ρόδο, μπουμπούκι και Ε δεξιά, σταφυλή αριστερά, επιγρ.: ΡΟΔΙΟΝ, όλα μέσα σε έγκοιλο τετράγωνο. 15,13 γραμ., 24 χλστ.

Το πρότυπο βαρών της Ρόδου

Επεξεργασία
 
Ο Κολοσσός της Ρόδου, εικονογραφία του Lucien Augé de Lassus στο French book Voyage Aux Sept Merveilles Du Monde, 1880.

Η κυριαρχία της Αθήνας έφερε προσωρινά το Αττικό πρότυπο στα ροδιακά νομισματοκοπεία. Ωστόσο, όταν η επιρροή της Αθηναϊκής Συμμαχίας μειώθηκε, το πρότυπο της Χίου εξαπλώθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι γνωστό πόσο η Ρόδος επηρέασε την εξάπλωση του Χιακού προτύπου. Η Ρόδος είχε αυξανόμενη οικονομική σημασία, κατά την περίοδο που ήρθε μετά την ενοποίησή της. Αυτό το πρότυπο βάρους αργότερα έγινε γνωστό ως Ροδιακό πρότυπο, δίνοντας έτσι μια περαιτέρω εντύπωση για τον ηγετικό ρόλο της Ρόδου.[1]

Μέχρι το τέλος του 4ου αι. π.Χ. η περιοχή του Αιγαίου είχε κυριαρχηθεί από τη νομισματοποίηση με χρήση των προτύπων της Αττικής και της Ρόδου.[2] Το αρχικό Ροδιακό πρότυπο είχε αντικαταστήσει το πρότυπο της Αίγινας στα αργυρά νομίσματα για τα περισσότερα νομισματοκοπεία των Κυκλάδων κατά τον 3ο αι. π.Χ. [2] Μέχρι την εποχή του Αλεξάνδρου του Μεγάλου, το πρότυπο της Ρόδου έγινε αποδεκτό από το μεγαλύτερο μέρος της Ιωνίας, της Καρίας και από πολλές πολιτείες των Κυκλάδων και της Προποντίδας. Η υιοθέτηση από τον Αλέξανδρο του Αττικού προτύπου βαρών, επέφερε την κατάργηση όλων των άλλων προτύπων βάρους, εκτός από τα πρότυπα της Αττικής και της Ρόδου.[1]

Το πρότυπο της Ρόδου χρησιμοποιήθηκε αργότερα ως ενδιάμεσο πρότυπο, κατά τη μετάβαση στο φοινικικό πρότυπο. από το Πτολεμαϊκό βασίλειο, καθώς αυτό εγκατέλειψε το βαρύ Αττικό υπέρ του δικού του ελαφρύτερου νομισματικού προτύπου. [3] [4] Η χρήση του Ροδικού προτύπου από τους Πτολεμαίους περιορίστηκε την περίοδο π. 310 - π. 298 π.Χ.. [5]

Το αρχικό Χιακό, ή μετά το Ροδιακό πρότυπο περιλάμβανε τετράδραχμα και βαρύτερα νομίσματα. Ωστόσο, αργότερα, η νομισματική χρήση με τα Ροδιακά βάρη εξελίχθηκε με τα τετράδραχμα να εγκαταλείπονται υπέρ των μικρότερων διδράχμων. Τα νομίσματα έχασαν βάρος πριν και μετά την εγκατάλειψη των τετραδράχμων. Τα πρώτα τετράδραχμα και τα δίδραχμα είχαν κατά αντίστοιχα βάρη 15,6 και 7,8 γραμ. Και τα δύο αντικαταστάθηκαν σε χρήση από μεταγενέστερα δίδραχμα με ελάχιστο βάρος 6,7 γραμ. [5] 

Υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι τα λεγόμενα πλινθοφόρα νομίσματα του Κοινού των Ροδίων και των Λυκίων κυκλοφορούσαν, τουλάχιστον ανεπίσημα, ισοδύναμα στην αγορά, και βρέθηκαν μαζί σε θησαυρούς νομισμάτων. Ωστόσο, το πρότυπο βαρών των νομισμάτων της Λυκίας ήταν λίγο ελαφρύτερο από το πρότυπο της Ρόδου.[6]

Νομισματοκοπεία

Επεξεργασία

Η ίδια η Ρόδος είχε τα πιο σημαντικά νομισματοκοπεία.[7] Η Έφεσος είναι αξιοσημείωτη για τη διατήρηση του σημαντικότερου νομισματοκοπείου για το Ροδιακό νομισματικό πρότυπο, έξω από την επικράτεια της Ρόδου.[7]

Η Νάξος έφτιαξε τετρόβολα (που ζύγιζαν όσο μία Ροδιακή δραχμή) καθώς χρησιμοποιούσε το Αιγινητικό πρότυπο για τα νομίσματα. Η Ίος ήταν ένα άλλο νησί, που είδε περιορισμένη χρήση του Ροδιακού προτύπου. Το νησί ήταν γνωστό κυρίως για το ότι εκεί ήταν ο τάφος του Ομήρου: μια πολύ μικρή σειρά από δίδραχμα κόπηκαν μεταξύ 350 - 320 π.Χ., και περιλάμβαναν τη μορφή και το όνομα του Ομήρου στην εμπρός όψη των νομισμάτων.[2]

Ιστορία της Ροδιακής νομισματοκοπίας

Επεξεργασία
 
Η επικράτεια που ήλεγχε η Ρόδος. Το έδαφος της Ρόδου πριν τη Συνθήκη της Απαμείας το 188 π.Χ. είναι με σκούρο πράσινο, ενώ με ανοικτό πράσινο είναι το έδαφος μετά τη Συνθήκη. Mε σκούρο μπλε το έδαφος της Περγάμου πριν, και με ανοικτό μπλε μετά τη Συνθήκη. Mε ανοικτά χρώματα τα εδάφη που παραχώρησαν οι Σελευκίδες, με κόκκινο τα εδάφη όπου περιορίστηκαν.

Η Ρόδος ήταν μια σημαντική θαλάσσια και εμπορική δύναμη. Για παράδειγμα, τα συριακά εμπορεύματα που κατευθύνονταν προς την Αίγυπτο έκαναν στροφή μέσω της νήσου Ρόδου.[8] Οι Ρόδιοι έκαναν επίσης μεγάλες συνεισφορές για την καταπολέμηση της πειρατείας στην περιοχή. [9] Η Ρόδος ήταν σύμμαχος του βασιλείου των Πτολεμαίων.[10]

Η λύση της πολιορκίας της Ρόδου (305 - 304 π.Χ.) από τον Δημήτριο Α΄ της Μακεδονίας, οδήγησε στους Ρόδιους να αποκτήσουν ευρύτερη ελευθερία δράσης, και οι δεσμοί με την Πτολεμαϊκή Αίγυπτο ενισχύθηκαν. [5] Η πολιορκία ήταν μια προσπάθεια να σπάσει η Ροδιο-Αιγυπτιακή συμμαχία.[10] Ωστόσο, τα τετράδραχμα και τα χρυσά νομίσματα που προέρχονταν από τη Ρόδο εξαφανίστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα δίδραχμα της Ρόδου (βάρους 6,7 γραμ.) απέκτησαν σταθερή θέση -με τη μεγάλη κυκλοφορία τους- στο εμπόριο της Ανατολικής Μεσογείου. Το μη σταθερό βάρος του δεν επέτρεψε στο ροδιακό δίδραχμο να λειτουργήσει ως πραγματικό διεθνές μέσο ανταλλαγής. Επίσης πολλά αργυρά νομίσματα της Ρόδου λειώνονταν στην Αίγυπτο, όταν δαπανώνταν εκεί, και στη συνέχεια κόβονταν ως Πτολεμαϊκά νομίσματα. [5]

Αποδεικνύεται ότι οι απομιμήσεις των Ροδιακών νομισμάτων κυκλοφορούσαν μεταξύ 188 - 167 π.Χ. στη Λυκία (στην ηπειρωτική Μ. Ασία). Αυτά τα πλαστά νομίσματα αντέγραφαν μια παλαιότερη παραλλαγή των Ροδιακών νομισμάτων. [11]

Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Ρόδου από τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Πόντου το 88 π.Χ., μια πιθανή σειρά έκτακτης ανάγκης μεγάλων χάλκινων νομισμάτων κόπηκε, ως αποτέλεσμα του πολέμου. [12] 

Το τέλος του τοπικού νομίσματος

Επεξεργασία

Η τελική καταστροφή της νομισματοκοπίας της Ρόδου προήλθε από τους τελευταίους Ρωμαϊκούς Εμφυλίους πολέμους που ξεκίνησαν από τον Εμφύλιο Πόλεμο του Καίσαρα. Πολλά μικρά ελληνιστικά αργυρά νομίσματα έπαψαν να υπάρχουν. Μέχρι το 30 π.Χ. το ρωμαϊκό νομισματικό σύστημα και τα δηνάρια ήταν σαφώς κυρίαρχα στα ανατολικά τμήματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.[13]

Η Ρόδος περιήρθε κάτω από την άμεση ρωμαϊκή κυριαρχία το 31 μ.Χ., και συγχωνεύτηκε στην επαρχία της Ασίας το 44 μ.Χ.

Εικονογραφία

Επεξεργασία
 
Αργυρό τετράδραχμο της Ρόδου. Εμπρός όψη: κεφαλή τπυ θεου Ήλιου στραμμένο 3/4 δεξιά. Πίσω: ρόδο, μπουμπούκι δξεξιά, κεραυνός αριστερά, επιγρ. ΡΟΔΙΩΝ, ΕΥΚΡΑ ΤΗΣ (αξιωματούχος) π.230-205 π.Χ. 12,35 γραμ., 24 χλστ.[14]

Ο θεός του ήλιου, Ήλιος, ήταν ο σημαντικός θεός των Ροδίων. Πολλές αρχαίες πόλεις ισχυρίστηκαν ότι προέρχονταν από τον θεό. Ο Ήλιος θα εμφανιζόταν στην εμπρόσθια πλευρά των νομισμάτων της Ρόδου για τέσσερις αιώνες.[15][16] Τα σχέδια της Ροδιακής νομισματοκοποίας δεν επηρεάστηκαν από τις εκστρατείες του Αλεξάνδρου του Μεγάλου.[15]

Ο Ρόδος χρησιμοποιούσε το κεφάλι του Ήλιου ή ένα ρόδον (τριαντάφυλλο) ως σύμβολό της. Αυτά τα σύμβολα χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε άλλες μορφές τέχνης, εκτός από την νομίσματα, [17] όπως σε σφραγίδες αμφορέων. [18] Αυτά τα σύμβολα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους ερευνητές για να προσδιοριστεί η προέλευση ενός αντικειμένου, και σε ορισμένες περιπτώσεις το σύμβολο αναφέρεται στο όνομα του τόπου. Το ρόδο αναφέρεται στη Ρόδο ως λαλούν σύμβολο (ρόδον - Ρόδος).[19] Ένας τύπος Ροδιακών τετραδράχμων (βλ. εικόνα 1) χρησιμοποίησε την πλώρη ενός πλοίου ως σύμβολο της ναυτικής δύναμης της Ρόδου. Η πλώρη είναι πιο εμφανής από ένα πιο πλήρες δείγμα του νομίσματος, και είναι στην αριστερή πλευρά του ρόδου, στην πίσω όψη του νομίσματος. Στη δεξιά πλευρά του ρόδου είναι ένα μπουμπούκι. Κάτω από το ρόδο είναι το όνομα του αξιωματούχου, και μία επιγραφή επάνω από το ρόδο αναφέρεται στη Ρόδο. Η εμπρός όψη του νομίσματος απεικονίζει τον θεό Ήλιο. [14]

Τα Ροδιακά αργυρά νομίσματα μπορεί να δώσουν πληροφορίες για την εμφάνιση του Κολοσσού της Ρόδου . [20]

Βλέπε επίσης

Επεξεργασία

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Richard M. Berthold (2009). Rhodes in the Hellenistic Age. Cornell University Press. σελίδες 48–49. ISBN 0-8014-7597-X. 
  2. 2,0 2,1 2,2 William E. Metcalf (5 Ιανουαρίου 2016). The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford University Press. σελ. 114. ISBN 978-0-19-937218-8. 
  3. George Hill (23 Σεπτεμβρίου 2010). A History of Cyprus. Cambridge University Press. σελ. 180. ISBN 978-1-108-02062-6. 
  4. John Pentland Mahaffy (6 Νοεμβρίου 2014). The Empire of the Ptolemies. Cambridge University Press. σελ. 488. ISBN 978-1-108-07865-8. 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Mørkholm 1991.
  6. Peter Thonemann (18 Απριλίου 2013). Attalid Asia Minor: Money, International Relations, and the State. OUP Oxford. σελ. 260. ISBN 978-0-19-163010-1. 
  7. 7,0 7,1 Leonard Whibley (2 Απριλίου 2015). A Companion to Greek Studies. Cambridge University Press. σελ. 542. ISBN 978-1-107-49754-2. 
  8. Christian Habicht (2006). The Hellenistic Monarchies: Selected Papers. University of Michigan Press. σελ. 47. ISBN 0-472-11109-4. 
  9. Vit Bubenik (1 Ιανουαρίου 1989). Hellenistic and Roman Greece as a Sociolinguistic Area. John Benjamins Publishing Company. σελ. 52. ISBN 978-90-272-7854-8. 
  10. 10,0 10,1 Dr. John Rich· Graham Shipley (12 Οκτωβρίου 2012). War and Society in the Greek World. Routledge. σελ. 235. ISBN 978-1-134-80783-3. 
  11. Vincent Gabrielsen (1999). Hellenistic Rhodes: Politics, Culture, and Society. Aarhus University Press. σελ. 112. ISBN 978-87-7288-676-3. 
  12. ASHTON, R.H.J. (20 February 2018). «Rhodian Bronze Coinage and the Siege of Mithradates VI». The Numismatic Chronicle 161: 53–66. 
  13. Kenneth W. Harl (19 Ιουνίου 1996). Coinage in the Roman Economy, 300 B.C. to A.D. 700. JHU Press. σελ. 417. ISBN 978-0-8018-5291-6. 
  14. 14,0 14,1 Roger Ling (1984). The Cambridge Ancient History: Plates to. Cambridge University Press. σελ. 38. ISBN 978-0-521-24354-4. 
  15. 15,0 15,1 «Ancient coinage of Caria». snible.org. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2018. 
  16. «Rhodian Plinthophoroi». www.cngcoins.com. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2018. 
  17. Peter Thonemann (14 Ιανουαρίου 2016). The Hellenistic World: Using Coins as Sources. Cambridge University Press. σελ. 26. ISBN 978-1-316-43229-7. 
  18. William David Davies· William Horbury (1984). The Cambridge History of Judaism: Volume 2, The Hellenistic Age. Cambridge University Press. σελ. 32. ISBN 978-0-521-21929-7. 
  19. Otto Mørkholm (31 Μαΐου 1991). Early Hellenistic Coinage from the Accession of Alexander to the Peace of Apamaea (336-188 BC). Cambridge University Press. σελ. 31. ISBN 978-0-521-39504-5. 
  20. Ashton, Richard H.J. (20 February 1988). «Rhodian coinage and the Colossus». Revue numismatique 6 (30): 75–90. doi:10.3406/numi.1988.1920. http://www.persee.fr/doc/numi_0484-8942_1988_num_6_30_1920. Ανακτήθηκε στις 20 February 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Mørkholm, Otto (31 Μαΐου 1991). Early Hellenistic Coinage from the Accession of Alexander to the Peace of Apamaea (336-188 BC). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-39504-5. 

Εξωτερικές συνδέσεις

Επεξεργασία