Οίκος των Σασσανιδών

Ο Οίκος των Σασσανιδών είναι μία δυναστεία, που μέλη της έγιναν βασιλείς (shah-an-shah, βασιλείς βασιλέων ή αυτοκράτορες) της Περσίας. Διαδέχθηκαν τους Πάρθους Αρσακίδες το 224 και ήταν η τελευταία Περσική δυναστεία, αφού το 651 τη χώρα κατέλαβαν οι Άραβες.

Ιστορία

Πρώτος ηγεμόνας του Οίκου είναι ο Αρδασίρ Α΄, εγγονός εκ μητρός του Σασσάν, από τον οποίο πήρε το όνομά του ο Οίκος. Τελευταίος ήταν ο Ισδιγέρδης Γ΄ που πολέμησε τους Άραβες, αλλά ηττήθηκε στις μάχες της Καδεσίας (637), της Κτησιφώντος και του Νιχαβάντ (642) και οι εισβολείς κατέλαβαν τη χώρα του. Αποσύρθηκε στο Εστακίρ όπου δολοφονήθηκε. Ο γιος του Περόζης Γ΄ πήγε στο Αφγανιστάν, που ήταν μέρος της Κινεζικής αυτοκρατορίας των Τανγκ, οργάνωσε εξόριστη Αυλή και χρίστηκε βασιλιάς, όπως και ο γιος του Ναρσής Β΄.

Διαδέχθηκαν τη Δυναστεία των Αρσακιδών της Παρθίας (247 π.Χ.-228 μ.Χ.), όταν ο Αρδασίρ Α΄ νίκησε τον Αρτάβανο Δ΄ των Πάρθων. Το 651 ο Ισδιγέρδης Δ΄, έπειτα από αγώνα 19 ετών με το Αραβικό χαλιφάτο, νικήθηκε και η Περσία ενσωματώθηκε στην Ισλαμική αυτοκρατορία. Εν τω μεταξύ ιδρύθηκε το βασίλειο των Δαβουγιδών (642-760) στο βορρά. Ακολούθησε το χαλιφάτο, πρώτα των Ρασιντούν (Δικαίων, δηλ. των πρώτων τεσσάρων χαλιφών) και μετά των Ομεϋαδών (661-750) και των Αββασιδών (750-946).

Η εξελληνισμένοι Αρσακίδες έφεραν τον τίτλο τού βασιλέως των βασιλέων, δικαίου, επιφανούς, φιλέλληνος. Οι Σασσανίδες απεκαλούντο σαχανσάχ, ενώ οι μετά από αυτούς είχαν τον τίτλο τού χαλίφη, ηγέτη των πιστών (αμίρ αλ-Μου'μινίν)

Πιστεύεται, ότι οι ακόλουθες δυναστείες και ευγενείς οικογένειες είναι απόγονοι Σασσανιδών ηγεμόνων:

Η δυναστεία των Δαβουγιδών (6422-760), απόγονοι τού Ζαμάσπ (βασ. 496-498).
Οι Παδουσπανίδες (665-1598) τού Μαζαννταράν, επίσης απόγονοι τού Ζαμάσπ.
Οι σάχες τού Σιρβάν (1100-1382) από τον κλάδο τού Ορμίσδα Δ΄.
Τα παιδιά (μπανού) τού Μουναζζίμ (9ος-10ος αι.), από τον Μιχρ Γκουσνάσπ πρίγκιπα των Σασσανιδών.
Η οικογένεια Καμκαριάν (9ος-10ος αι.), γαιοκτημόνων (ντεκάν) απογόνων τού Ισδιγέρδη Γ΄.
Οι Μικαλίδες (9ος-11ος αι.), οικογένεια που κατάγεται από τον Ντιβαστίχ ηγέτη της Σογδιανής, απόγονο τού Βαράμη Ε΄.

Χρονολογικός κατάλογος Σασσανιδών Αυτοκρατόρων

Αρδασίρ Α΄, (Arashir Ι) 224 - 242
Σαπώρης Α΄, (Shabur Ι) 240 - 270
Ορμίσδας Α΄ (Hurmuz I) 270 - 271
Βαράμης Α΄ (Bahram I) 271 - 274
Βαράμης Β΄ (Bahram II) 274 - 293
Βαράμης Γ΄ (Bahram III) 293
Ναρσής (Narseh) 293 - 303
Ορμίσδας Β΄ (Hurmazd II) 303 - 309
Σαπώρης Β΄ (Shabur II) 309 - 379 (στην ελληνική ιστοριογραφία εμφανίζεται και ως Πακούριος, Σαράβαρος, Σαββουραρσάκης, Σαβώρης)
Αρντασίρ Β΄ (Ardashir II) 379 - 383
Σαπώρης Γ΄ (Shabur III) 383 - 388
Βαράμης Δ΄ (Bahram IV) 388 - 399 (ομοίως, εμφανίζεται και ως Γουαράθαν, Ουαραράνης)
Ισδιγέρδης Α΄ (Yazdajird I) 399 - 420
Βαράμης Ε΄ (Bahram V (Gur)) 420 - 438 (ομοίως, Γοροράνης)
Ισδιγέρδης Β΄ (Yazdegerd II) 439 - 457
Ορμίσδας Γ΄ (Hurmazd III) 457 - 459
Περόζης Α΄ ( Fayruz I) 459 - 484
Βάλας (Balash) 484 - 488
Καβάδης Α΄ (Qubadh I) 488 - 496
Ζαμάσπης (Zamasp) 496 - 498
Καβάδης Α΄ (Qubadh I) 499 - 531 (δεύτερη βασιλεία)
Χοσρόης Α΄ της Περσίας (Kisra I (Anusharwan)) 531 - 579
Ορμίσδας Δ΄ της Περσίας (Hurmazd IV) 579 - 590
Βάραμ (Bahram VI Chobin) 590 - 591
Χοσρόης Β΄ της Περσίας (Kisra II (Abarwiz)) 591 - 628
Καβάδης Β΄ της Περσίας (Qubadh II Shiruyah) 628 (ομοίως, Καβάδης Σειρόης, Σείροιος)
Αρδασίρ Γ΄ (Ardashir III) 628 - 629
Σαρβαραζάς της Περσίας 630
Βοράνη (Borandukht) (629 - 630)
Ορμίσδας Ε΄ της Περσίας (Hurmazd V) (630 - 632)
Αζαρμιντόχη (Αzarmigdukht) 630 - 631
Ισδιγέρδης Γ΄ (Yazdajird III) 633 - 651