Ομάδα των Δώδεκα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Ομάδα των Δώδεκα ήταν μία ομάδα 12 Ελλήνων λογοτεχνών που ιδρύθηκε με στόχο την βράβευση πεζού έργου νέου λογοτέχνη, ενώ αργότερα τα έπαθλα που απένειμε επεκτάθηκαν και σε άλλα είδη του λόγου.
Η Ομάδα των Δώδεκα ιδρύθηκε το 1951. Ιδρυτικά μέλη ήταν οι:
- Άλκης Θρύλος
- Κώστας Ουράνης
- Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος
- Μιχαήλ Στασινόπουλος
- Στέλιος Ξεφλούδας
- Γιάννης Χατζίνης
- Πέτρος Χάρης
- Ηλίας Βενέζης
- Γιώργος Θεοτοκάς
- Άγγελος Τερζάκης
- Μ. Καραγάτσης
- Τάσος Αθανασιάδης
Το 1954 αποχώρησαν από την ομάδα οι Μ. Καραγάτσης και Άγγελος Τερζάκης και πέθανε ο Κώστας Ουράνης, στην μνήμη του οποίου το έπαθλο της Ομάδας ονομάστηκε έκτοτε «Έπαθλο Κώστα Ουράνη». Η ομάδα παρέμεινε με 9 μέλη έως το 1956, όταν έγινε μέλος ο Κλέων Παράσχος, ενώ το 1957 αποχώρησε ο Γιάννης Χατζίνης και έγιναν μέλη οι Οδυσσέας Ελύτης, Ε. Π. Παπανούτσος, Τάκης Παπατσώνης. Από εκείνη την χρονιά η ομάδα έδινε και νέο βραβείο, το «Έπαθλο Λ. Γουλανδρή», για τα είδη μελέτη, δοκίμιο, κριτική και ταξιδιωτικό κείμενο. Το 1958 προστέθηκε και το «Έπαθλο Κ. Χατζηπατέρα» για ποιητικές συλλογές και το 1959 το «Βραβείο Πουρφίνα», ενώ την ίδια χρονιά αποχώρησε ο Οδυσσέας Ελύτης και πιθανότατα ο Άγγελος Τερζάκης, οι οποίοι αντικαταστάθηκαν από τους Αντρέα Καραντώνη και Κ. Θ. Δημαρά. Το 1963 θεσμοθετήθηκε από την Ελένη Ουράνη (Άλκης Θρύλος) νέο βραβείο, το «Έπαθλο Μαρία Νεγρεπόντη», στην μνήμη της μητέρας της.
«Οι συνεδριάσεις γίνονταν στον τελευταίο όροφο του ιδιόκτητου πολυώροφου κτιρίου της Ελένης Νεγρεπόντη (Άλκης Θρύλος) επί της οδού Όθωνος (Πλατεία Συντάγματος). Η Ομάδα των Δώδεκα, διασαφηνίζω, αρχικά συνεστήθη για να βραβεύσει έργο πεζογραφίας, γραμμένο από συγγραφέα νεότερο των σαράντα χρόνων, ο οποίος, έπειτα από τρεις διαδοχικές ψηφοφορίες, θα συγκέντρωνε τουλάχιστον οκτώ ψήφους», σημειώνει ο Αλέξανδρος Αργυρίου στην «Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας» (εκδ. Καστανιώτης).
Τα βραβεία των Δώδεκα ξεκίνησαν το 1951 και συνέχισαν μέχρι και το 1966. Στη συνέχεια διακόπηκαν από τη δικτατορία. Η Ομάδα των Δώδεκα διαλύθηκε το 1967.
Βραβεία
Επεξεργασία– 1951
ΕπεξεργασίαΣτην πρώτη συνεδρίαση συζητήθηκαν τα εξής βιβλία: «Ο άλλος Αλέξανδρος» της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, «Χωριάτες» του Αστέρη Κοββατζή και το «Contre-temps» της Μιμίκας Κρανάκη. Δεν δόθηκε βραβείο γιατί κανένα βιβλίο δεν συγκέντρωσε τις απαιτούμενες οκτώ ψήφους.
– 1952
ΕπεξεργασίαΣυζητήθηκαν τα βιβλία: «Πασχαλιές» της Γαλάτειας Σαράντη, «Ο Σκελετόβραχος» της Εύας Βλάμη, «Πικρή εποχή» του Τάκη Δόξα, «Η δεσποινίς Μποβαρύ» της Ιωάννας Μπέκου, «Ψηλά στην άσπρη πέτρα» του Κώστα Παπαπάνου, «Μεθυσμένη πολιτεία» του Σωτήρη Πατατζή και «Κλήρος του κάμπου» του Γ. Θωμαϊδη. Προκρίνεται «Ο Σκελετόβραχος» (1949) της Εύας Βλάμη με εννέα ψήφους.
– 1953
ΕπεξεργασίαΠροκρίθηκε η συλλογή διηγημάτων «Ο Σταυρός του Νότου» (1952) του Μάρκου Λαζαρίδη με οκτώ ψήφους.
– 1954
ΕπεξεργασίαΑποχωρούν δύο μέλη της Επιτροπής (Μ. Καραγάτσης και Άγγελος Τερζάκης) χωρίς να αντικατασταθούν.
Μετά το θάνατο του Κώστα Ουράνη το βραβείο ονομάζεται «Έπαθλο Ουράνη», και αποφασίζεται να δίδεται σε βιβλίο που συγκεντρώνει 5 ψήφους. Συζητούνται τα βιβλία: «Ταξίδι χωρίς ήλιο» του Τάκη Δόξα, «Κοντραμπατζήδες του Αιγαίου» του Γιάννη Μαγκλή, «Δανάη Βράιλα» της Δέσποινας Πατρινού, «Επιστροφή» της Γαλάτειας Σαράντη, «Ανθρωποι των χαμένων παραδείσων» του Νέστορα Μάτσα, «Ο αμαρτωλός (Κ. Π. Καβάφης)» του Μιχάλη Περάνθη, «Μονοπάτια» της Αλεξάνδρας Μαντζουλίδου, «Κίτρινο και γαλάζιο» του Αρκάδιου Λευκού, «Διήγηση του Ιάσονα» του Βασίλη Βασιλικού, «Ο κόκκινος γλάρος» του Γ. Θ. Θωμαΐδη. Προκρίνεται η «Επιστροφή» (1953) της Γαλάτειας Σαράντη με πέντε ψήφους.
– 1955
ΕπεξεργασίαΗ επιλογή γίνεται ανάμεσα στα βιβλία: «Ζητείται ελπίς» του Αντώνη Σαμαράκη, «Μελωδία των ανέμων» του Δημήτρη Σιατόπουλου, «Καμπάνες» του Τάκη Χατζηαναγνώστου, «Η ρίζα του μύθου» του Ρόδη Ρούφου, «Ο κύριός μου Αλκιβιάδης» του Άγγελου Σ. Βλάχου. Προκρίνεται «Ο κύριός μου Αλκιβιάδης» (1953) με έξι ψήφους.
– 1956
ΕπεξεργασίαΤα μέλη της ομάδας γίνονται δέκα, καθώς συμμετέχει πλέον και ο Κλέων Παράσχος. Υποψήφια βιβλία: «Διψασμένοι» του Κώστα Ασημακόπουλου, «Το χαμένο αύριο» του Γιώργου Θράβαλου, «Τρία πρόσωπα» του Ιουλίας Ιατρίδη, «Τα δόντια της μυλόπετρας» του Νίκου Κάσδαγλη, «Κλειστός ουρανός» του Νέστορα Μάτσα, «Ξεκίνημα» της Καίτης Πικούλη, «Η θύελλα και το φανάρι» του Σπύρου Πλασκοβίτη, «Πορεία στο σκοτάδι» του Ρόδη Ρούφου, «Άνθρωποι και σπίτια» του Αντρέα Φραγκιά και «Τειχομαχία» του Θ. Δ. Φραγκόπουλου. Το έπαθλο παίρνει το βιβλίο του Ρόδη Ρούφου «Πορεία στο σκοτάδι» (1955) με έξι ψήφους.
– 1957
ΕπεξεργασίαΗ επιτροπή ανανεώνεται με την είσοδο των Ε. Π. Παπανούτσου, Οδυσσέα Ελύτη και Τ. Κ. Παπατσώνη και αποφασίζεται να απονέμουν και το Έπαθλο Λ. Γουλανδρή για μελέτη, δοκίμιο, κριτική και ταξιδιωτικό βιβλίο, χωρίς περιορισμό ηλικίας.
- Έπαθλο Ουράνη στον Τάκη Χατζηαναγνώστου για το βιβλίο του «Ζωή» (1956).
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Θεμιστοκλή Αθανασιάδη - Νόβα για το βιβλίο του «Αθηναϊκή δραματουργία».
– 1958
ΕπεξεργασίαΑποφασίζεται να απονέμεται και το Έπαθλο Κ. Χατζηπατέρα για συλλογές ποιημάτων και παύει να ισχύει το όριο ηλικίας για τα πεζογραφικά βραβεία.
- Έπαθλο Ουράνη στον Νίκο Αθανασιάδη για το βιβλίο του «Πέρα από το ανθρώπινο» (1956).
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Εμμανουήλ Κριαρά για τη μελέτη του «Σολωμός»
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Νίκο Καρύδη για τη συλλογή του «Ποιήματα».
– 1959
ΕπεξεργασίαΤα βραβεία των Δώδεκα εμπλουτίζονται με το έπαθλο Πουρφίνα για έργα νεοελληνικού πολιτισμού. Τη χρονιά αυτή οι Κ. Θ. Δημαράς και ο Ανδρέας Καραντώνης (που ήταν ταυτόχρονα και μέλη της επιτροπής κρατικών βραβείων) αντικαθιστούν δύο ακόμη μέλη που αποχώρησαν.
- Έπαθλο Ουράνη στην Ιουλία Ιατρίδη για το βιβλίο της «Καβαλάρης στον άνεμο» (1958)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα δεν απονέμεται. Υποψήφιοι για το έπαθλο ήταν οι Μίλτος Σαχτούρης με τη συλλογή «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο» και ο Νάνος Βαλαωρίτης με τη συλλογή «Κεντρική στοά».
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Παντελή Πρεβελάκη για τη μελέτη του «Καζαντζάκης, ο ποιητής και το ποίημα της "Οδύσσειας"».
-Έπαθλο Πουρφίνα στην Αγγελική Χατζημιχάλη για το λαογραφικό της έργο «Σαρακατσάνοι».
– 1960
Επεξεργασία- Έπαθλο Ουράνη στην Ιουλία Δαβάρα για το μυθιστόρημά της «Πάνω στο μεγάλο δρόμο» (1959)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Τάκη Βαρβιτσιώτη για τη συλλογή ποιημάτων «Η γέννηση των πηγών»
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Αιμίλιο Χουρμούζιο για τη μελέτη του «Ο Παλαμάς και η εποχή του: κριτική πορεία (τόμος β')»
- Έπαθλο Πουρφίνα στον Ανδρέα Καραντώνη (αν και ήταν μέλος της επιτροπής) για το βιβλίο του «Φυσιογνωμίες».
– 1961
Επεξεργασία- Έπαθλο Ουράνη στον Σπύρο Πλασκοβίτη για το βιβλίο του «Το φράγμα» (1960)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Τάσο Παππά για τα ποιήματα «Μεσημβρινός»
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Ντίμη Αποστολόπουλο για τη μελέτη του «Δοκίμια του 21ου έτους»
- Έπαθλο Πουρφίνα στον αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό για το έργο του «Πολεοδομική εξέλιξις των Αθηνών».
– 1962
Επεξεργασία- Έπαθλο Ουράνη στον Βασίλη Βασιλικό για το βιβλίο του «Το φύλλο / Το πηγάδι / Τ' αγγέλιασμα» (1961)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Γιώργο Γεραλή για τη συλλογή «Τα μάτια της Κίρκης»
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Κ. Ι. Δεδόπουλο για τη μελέτη του «Η ζωή και το πνεύμα»
- Έπαθλο Πουρφίνα στον Βασίλειο Ν. Τατάκη για τη μελέτη του «Η συμβολή της Καππαδοκίας στη χριστιανική σκέψη».
– 1963
ΕπεξεργασίαΈπειτα από το θάνατο της μητέρας της, η Ελένη Ουράνη (Αλκης Θρύλος) θεσπίζει το Έπαθλο Μαρίας Νεγρεπόντη για κριτική μελέτη. Επίσης ο εγγονός του παλαιού εκδότη Γ. Φέξη θέσπισε βραβείο με τον τίτλο «Χορηγία Φέξη» για νεότερο συγγραφέα του οποίου το σύνολο τού ως τώρα έργου του κρίνεται αξιόλογο.
- Έπαθλο Ουράνη στην Κωστούλα Μητροπούλου για το βιβλίο της «Πρόσωπα και φιγούρες» (1962)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Νίκο Καρούζο για τη συλλογή ποιημάτων «Η έλαφος των άστρων».
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Δημήτρη Νικολαρεΐζη για τη μελέτη του «Δοκίμια κριτικής»
- Έπαθλο Πουρφίνα στους Νίκο Μ. Παπαδόπουλο και Δημ. Π. Μάνο για τα βιβλία τους «Ναυμαχία της Σαλαμίνος» και «Το λυκόφως των αρχαίων. Τρεις τελευταίοι Έλληνες: Πολύβιος / Επίκτητος / Λουκιανός» αντίστοιχα.
- Έπαθλο Μ. Νεγρεπόντη στον Κώστα Στεργιόπουλο για το έργο του «Ο Τέλλος Άγρας και το πνεύμα της παρακμής».
- Έπαθλο Γ. Φέξη στον Ματθαίο Μουντέ για την ποιητική συλλογή «Ισόπεδος διάβασις».
– 1964
Επεξεργασία- Έπαθλο Ουράνη στην Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ για το βιβλίο της «...και ιδού ίππος χλωρός...» (1963)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Κρίτωνα Αθανασούλη για τη συλλογή «Αγριόχοιροι»
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Άγγελο Τερζάκη για τη μελέτη του «Προσανατολισμός στον αιώνα»
- Έπαθλο Μ. Νεγρεπόντη στον Πάνο Καραβία για το βιβλίο του «Θέσεις»
- Έπαθλο Γ. Φέξη στον Κώστα Ε. Τσιρόπουλο για το βιβλίο του «Λόγος περί των παθών: τέσσερα δοκίμια»
- Έπαθλο Πουρφίνα δεν δόθηκε.
– 1965
Επεξεργασία- Έπαθλο Ουράνη στον Αλέξανδρο Κοτζιά για το βιβλίο του «Η απόπειρα» (1964)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Γιωργή Κότσιρα για τη συλλογή ποιημάτων «Ανατομία εγκλήματος»
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Αλέξη Σολομό για το έργο του «Ο άγιος Βάκχος ή Τα άγνωστα χρόνια του ελληνικού θεάτρου, 300 π.Χ. - 1600 μ.Χ.»
- Έπαθλο Μ. Νεγρεπόντη στον Απόστολο Σαχίνη για το βιβλίο του «Συμβολή στην ιστορία της "Πανδώρας" και των παλιών περιοδικών»
- Έπαθλο Πουρφίνα, παμψηφεί, στην Αθηνά Ταρσούλη για το βιβλίο της «Κύπρος»
- Έπαθλο Γ. Φέξη στον Μιχ. Γ. Μερακλή για το δοκίμιο «Περί σιωπής».
– 1966
Επεξεργασία- Έπαθλο Ουράνη στον Αντώνη Σαμαράκη για «Το λάθος» (1965)
- Έπαθλο Χατζηπατέρα στον Θεόδωρου Ξύδη για τη συλλογή «Ποιήματα»
- Έπαθλο Γουλανδρή στον Τ. Κ. Παπατσώνη για το βιβλίο του «Μολδοβαλαχικά του μύθου. Ite, missa est»
- Έπαθλο Μ. Νεγρεπόντη δεν απονεμήθηκε.
- Έπαθλο Πουρφίνα δεν απονεμήθηκε
- Έπαθλο Γ. Φέξη στην Μαρία Λαμπαδαρίδου για το αφήγημα «Μικρό κλουβί».
Πηγές
ΕπεξεργασίαΕθνικό Κέντρο Βιβλίου, Βραβεία των «Δώδεκα» (1951-1966) Αρχειοθετήθηκε 2015-09-23 στο Wayback Machine.