Ορεινή Ηλείας

Η Ορεινή είναι χωριό του νομού Ηλείας που βρίσκεται 76 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Πύργου, στις νοτιοανατολικές πλαγιές του όρους Λάμπεια και σε υψόμετρο 800 μέτρων. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας ενώ παλιότερα ανήκε στον Καποδιστριακό Δήμο Λάμπειας του οποίου αποτελούσε και δημοτικό διαμέρισμα (μαζί με τον μικρό οικισμό της Παλιοφυτιάς).

Ορεινή
Ορεινή Ορεινή
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Δήμος	Αρχαίας Ολυμπίας
Δημοτική Ενότητα	Λάμπειας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Ηλείας
Υψόμετρο	808
Πληθυσμός
Μόνιμος	86
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Μοστενίτσα, Μποστενίτσα
Σχετικά πολυμέσα

Η Ορεινή

Παλιότερα στο χωριό λειτουργούσε Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο. Κατά την απογραφή του 2011 καταγράφηκαν 194 μόνιμοι κάτοικοι ενώ η ομώνυμη Τοπική Κοινότητα είχε 206. Οι μόνιμοι κάτοικοι ωστόσο είναι περίπου 70 που ασχολούνται με την κτηνοτροφία.

Οι ναοί του χωριού

Στην Ορεινή υπάρχουν πολλοί ναοί, με κεντρικό τους Αγίους Θεοδώρους, την Κοίμηση της Θεοτόκου, τους Αγίους Αναργύρους, τον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου βρίσκεται στην κορυφή ενός βουνού σε υψόμετρο 1400 μέτρων. Αρχικά το παλαιότερο ναΰδριο κτίστηκε από Σλάβους κατά τον 11ο με 15ο αιώνα το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα. Στις 18 Αυγούστου του 2008 εγκαινιάστηκε ένα καινούριος ναός προς τιμήν του Αγίου από τους πιστούς Μοστενιτσάνους από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ηλείας κ.κ. Γερμανό Β' και με την παρουσία πολλών αρχών της περιοχής και του Νομού. Ο Άγιος εορτάζεται πανηγυρικά στις 8 Μαΐου στις 26 Σεπτεμβρίου αλλά και στις 18 Αυγούστου ημέρα μνήμης των εγκαινίων του καινούργιου ναού. Η θέα από την κορυφή του βουνού είναι μαγευτική ενώ πολλοί γάμοι και βαπτίσεις γίνονται εκεί. Επίσης το χωριό διαθέτει πολλές κρήνες με καθαρό νερό ενώ το διασχίζει ένα ποτάμι, το οποίο είναι γεμάτο από πλατάνια και χαρίζει μοναδικές στιγμές χαλάρωσης.

Τέλος στην Ορεινή υπάρχει και ένα εγκαταλελειμμένο ερημοκκλησι του Αγίου Βασιλείου και υπήρχε ένα εκκλησάκι προς τιμήν της Αγίας Βαρβάρας το οποίο καταστράφηκε.

Ονομασία και ιστορικά στοιχεία.

Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν Μοστενίτσα ή Μποστενίτσα και μάλλον έχει σλάβικη ρίζα. Με το ΦΕΚ 156Α της 08/08/1928 μετονομάστηκε σε Ορεινή.

Ο ακριβής χρόνος ίδρυσης της Μοστενίτσας δεν είναι γνωστός. Ωστόσο, σύμφωνα με ευρήματα που ήρθαν στην επιφάνεια το 1927 (κατά τη διάνοιξη του δρόμου προς το χωριό), η περιοχή, κατά την αρχαιότητα, φαίνεται να ανήκε στην πόλη-κράτος της αρχαίας Ψωφίδας. Στον Αϊ Γιάννη, που βρίσκεται πάνω από το χωριό και νοτιοανατολικά του βουνού, έχουν εντοπιστεί αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων και ένας λαξευτός τάφος σχήματος γάμα (Γ). Φήμες αναφέρουν πως εδώ ήταν ο τάφος των βασιλιάδων της αρχαίας Ψωφίδας και του Αζάνα, από τον οποίο πήρε το όνομα της η χώρα των Αζάνων. Ο Πολύβιος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι : «Η Ψωφίς έστι μεν ομολογούμενον και παλαιόν Aρκάδων κτίσμα της Αζανίδος».

Ως γνωστόν, το ορεινό συγκρότημα της Ηλείας, από το 746 έως και το 783 μ.Χ., είχε καταληφθεί από Σλάβικα φύλα και συγκεκριμένα τους Εζερίτες, οι οποίοι ήταν ένας ποιμενικός και νομαδικός λαός. Οι Σλάβοι στην περιοχή της Μοστενίτσας, φαίνεται ότι είχαν χτίσει το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Θεολόγου.

Στο  Μεσαίωνα, κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου (1204 έως 1460), η Ηλεία είναι υποταγμένη σε δύο ανταγωνιστικά κρατίδια. Σε αυτό του Φράγκικου Πριγκιπάτου και σε αυτό του Βυζαντινού Δεσποτάτου. Η δεύτερη φάση αρχίζει με την Οθωμανική κυριαρχία, το 1460, που ονομάζεται πρώτη Τουρκοκρατία και τελειώνει το 1685.

Στην περίοδο της Ενετοκρατίας (σύμφωνα με τα έγγραφα του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας, 1669[7]) η Μοστενίτσα υπαγόταν στην επαρχία της Καρύταινας (territorio di Caritena). Στην τριακονταετή κατοχή από τους Ενετούς (1685-1715) και συγκεκριμένα στην απογραφή Grimani [8] (1700 μ.Χ.) αναφέρεται λατινικά ως «Mostenizza» με πληθυσμό τους 206 κατοίκους (48 οικογένειες). Εκείνη την εποχή, φαίνεται να είναι υποχρεωμένη (Αrchivio Grimani, 1699), μαζί  με τα χωριά Νεμούτα και Μοναστηράκι, να  συντηρεί τρεις Δραγόνους (βενετοί στρατιώτες).

Την περίοδο της δεύτερης Τουρκοκρατίας η Μοστενίτσα αποτελούσε την έδρα του Λιμάζ και Ελμάζ αγά, δύο Τουρκαλβανών από το Λάλα, με μεγάλη κτηματική περιουσία. Συγκεκριμένα, κατείχαν ανάκτορα με ισχυρά περιτοιχίσματα και μεγάλες αποθήκες τροφίμων και πολεμοφοδίων στο κέντρο του χωριού καθώς και στα Τριπόταμα, τα ερείπια των οποίων σώζονταν μέχρι πρόσφατα. Αυτοί οι δύο αγάδες πληροφορήθηκαν πρώτοι την κήρυξη της επανάστασης και τη μετέδωσαν  στους Λαλαίους, με αφορμή την επίθεση κατά του Σεϊδή Λαλιώτη και του Ταμπακόπουλου.

Η συνεισφορά των Μοστενιτσάνων στην ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν πολύ σημαντική. Στην περιοχή «το κλέφτικο» είχε φουντώσει και οι κάτοικοι, με ζωσμένα τα άρματα, έβγαιναν στα βουνά και τις  χαράδρες.

Έλαβαν μέρος σε μεγάλες μάχες και πολύ σημαντικές πολιορκίες, υπό την αρχηγία των: Ν. Σταματελόπουλου, Κ. Δεληγιάννη, Δ. Πλαπούτα, Χατζηχρίστου , Ι. Θ. Κολοκοτρώνη, Ν. και Β. Πετιμεζά, Δ. Καραμέρου, Γ. Λεχουρίτη, Μιχ. Σισίνη  και Χρ. Σισίνη.

Οι περιοχές όπου έλαβαν μέρος οι μάχες και οι πολιορκίες ήταν οι: Πούσι, Γράνα, Καλάβρυτα, Τριπολιτζά, Ναύπλιο, Ακράτα, Τρίκορφα, Πάτρα, Κόρινθος και Αθήνα. Επιπλέον, συμμετείχαν στις μάχες κατά του Ιμπραήμ στα Δερβενάκια στα Μαύρα Λιθάρια στο Ντερβένι και στο Μεσολόγγι (1826).

Από τη Μοστενίτσα κατάγονταν οι αδελφοί Ασημακόπουλοι (Νικόλαος, Ασημάκης και Ιωάννης), οι οποίοι αργότερα ονομάστηκαν Παπασημακόπουλοι. Πολλά χρόνια πριν την επανάσταση εγκαταστάθηκαν στο Δούκα. Είχαν επιδοθεί στο εμπόριο και, παρόλο που απέκτησαν μεγάλη περιουσία, το μεγαλύτερο μέρος της το διέθεσαν για την προμήθεια των αγωνιστών με τρόφιμα αλλά και για την τροφοδοσία των φτωχών οικογενειών των πολεμιστών. Συγγένεψαν με την οικογένεια των Αυγερινών και ανέλαβαν τον εφοδιασμό των πολιορκητών της Πάτρας. Όταν οι Τουρκολαλαίοι ετοιμάζονταν για την εκστρατεία κατά του Πύργου, οι αδελφοί Ιωάννης και Ασημάκης ενώθηκαν με τον συγγενή τους Ασημακόπουλο (ή Βέλεχον) από τη Μοστενίτσα και έσπευσαν στο στρατόπεδο του Πετμεζά, που είχε στρατοπεδεύσει στα Τριπόταμα. Όταν, για άγνωστους λόγους, ο Πετμεζάς μετέφερε το στρατόπεδό του στα Καλάβρυτα, οι Ασημακόπουλοι έσπευσαν στον Πύργο και έλαβαν μέρος στη μεγάλη μάχη που επακολούθησε. Έλαβαν επίσης μέρος στη μάχη της Αγουλινίτσας και σε όλες τις μάχες στο Πούσι. Οι αδελφοί Ασημακόπουλοι ονομάστηκαν μετέπειτα Ψαρόπουλοι και η πολιτεία αποκατέστησε την περιουσία που είχαν ξοδέψει για λογαριασμό του αγώνα και ως ανταμοιβή των πολυτίμων υπηρεσιών τους, τους απένειμε «χαλκούν αριστείο» με το αντίστοιχο βασιλικό διάταγμα.

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήμος Λάμπειας. erymanthos.eu. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Ορεινής Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Ορεινής Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.
• Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Λαμπείας. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
• Ιστοσελίδα με πληροφορίες για την Ορεινή Ηλείας. antroni.gr. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.
• Ορεινή ή Μοστενίτσα: Η «νεράιδα» της ορεινής Ηλείας, άρθρο της Πηγής Γιακουμέλου, εφημερίδα Πατρίς, 03/04/2016. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.
• Πανδέκτης: Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας - Μποστενίτσα-Ορεινή, pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.