Ο θρόνος του αίματος

Ο Θρόνος του Αίματος (Ιαπωνικά: 蜘蛛 巣 城, Kumonosu-jō,) είναι μια ιστορική δραματική ταινία Ιαπωνικής παραγωγής του 1957 σε παραγωγή και σκηνοθεσία του Ακίρα Κουροσάβα, και σενάριο των Σινόμπου Χασιμότο, Ριούζο Κικουσίμα, Ακίρα Κουροσάβα και Χίντεο Ογκούνι, βασισμένο στο θεατρικό έργο Μάκβεθ του Γουίλιαμ Σέξπιρ.

Ο Θρόνος του Αίματος 蜘蛛 巣 城, Kumonosu-jō
Η πρωτότυπη κινηματογραφική αφίσα της ταινίας
Σκηνοθεσία	Ακίρα Κουροσάβα
Παραγωγή	Σοτζίρο Μοτόκι
Σενάριο	Ακίρα Κουροσάβα, Σινόμπου Χασιμότο, Χιντέο Ογκούνι και Ριολυόζο Κικουσίμα
Βασισμένο σε	Μάκβεθ
Πρωταγωνιστές	Τοσίρο Μιφούνε, Ισουζού Γιαμάντα, Τακάσι Σιμούρα, Μινόρου Χιάκι, Ακίρα Κούμπο, Σέιτζι Μιγιαγκούτσι, Γιόσιο Ινάμπα, Χιρόσι Τατσικάβα, Takamaru Sasaki, Chieko Naniwa, Κουνινόρι Κοντο, Sachio Sakai, Γιου Φουτζίκι, Kichijirō Ueda, Τακέσι Κάτο, Shōbun Inoue, Asao Koike, Έικο Μιγιόσι και Ισάο Κιμούρα
Μουσική	Μασάρου Σάτο
Φωτογραφία	Ασακάζου Νακάι
Μοντάζ	Ακίρα Κουροσάβα
Εταιρεία παραγωγής	Toho
Διανομή	Toho και Netflix
Πρώτη προβολή	1957 και 15  Ιανουαρίου 1957 (Ιαπωνία)
Διάρκεια	105 λεπτά
Προέλευση	Ιαπωνία
Γλώσσα	Ιαπωνικά
δεδομένα ()

Η ταινία μεταφέρει την πλοκή του Μάκβεθ από τη μεσαιωνική Σκωτία στην φεουδαρχική Ιαπωνία, με στιλιστικά στοιχεία που προέρχονται από το δραματικό θέατρο Νο. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Τοσίρο Μιφούνε, Ισούζου Γιαμάντα και ο Τακάσι Σιμούρα.

Όπως και με το έργο, η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός πολεμιστή που δολοφονεί τον άρχοντα του με την παρότρυνση της φιλόδοξης συζύγου του. Ο Κουροσάβα ήταν οπαδός του Σαίξπιρ και σκέφτονταν να κάνει τις δικές του προσαρμογές του για πολλά χρόνια, ωστόσο αυτό καθυστέρησε εξαιτίας της προσαρμογής του Μάκβεθ από τον Όρσον Γουέλς το 1948. Μεταξύ των αλλαγών του ήταν το τέλος, το οποίο απαιτούσε από τους τοξοβόλους να ρίξουν τα βέλη τους γύρω από τον Μιφούνε. Η ταινία γυρίστηκε γύρω από το Όρος Φούτζι και τη χερσόνησο Ίζου.

Παρά την αλλαγή στα σκηνικά και τη γλώσσα και πολλές αλλές δημιουργικές ελευθερίες, η ταινία θεωρείται συχνά μία από τις καλύτερες κινηματογραφικές προσαρμογές του έργου. Κέρδισε δύο κινηματογραφικά βραβεία Μαϊνίτσι, συμπεριλαμβανομένου του Ά Ανδρικού Ρόλου για τον Μιφούνε.

Πλοκή

Οι στρατηγοί Μίκι και Βασίζου είναι σαμουράι και διοικητές υπό τον Άρχοντα Τσουζούκι, έναν τοπικό άρχοντα, ο οποίος βασιλεύει στο κάστρο του «Δάσους του Ιστού της Αράχνης». Αφού νικήσουν τους εχθρούς του Άρχοντα στη μάχη, επιστρέφουν στο κάστρο του Τσουζούκι. Κατά την επιστροφή τους μέσα από το πυκνό δάσος που περιβάλλει το κάστρο, συναντούν ένα κακό πνεύμα, το οποίο προφητεύει το μέλλον τους. Το πνεύμα τους λέει ότι ο Βασίζου θα ονομαστεί Άρχοντας των Βόρειων Ανακτόρων και ο Μίκι θα γίνει διοικητής του Οχυρού Ένα. Το πνεύμα προβλέπει τότε ότι ο Βασίζου θα γίνει τελικά ο Άρχοντας του κάστρου του Δάσους του Ιστού της Αράχνης και ότι ο γιος του Μίκι θα γίνει άρχοντας του κάστρου στη συνέχεια. Όταν οι δύο επιστρέφουν στο κάστρο του Τσουζούκι, τους ανταμείβει με αυτό που είχε προβλέψει το πνεύμα. Καθώς ο Βασίζου το συζητά αργότερα με την Ασάζι, τη σύζυγό του, αυτήν τον προτρέπει να υλοποιήσει το πρώτο μέρος της προφητείας για να γίνει πραγματικότητα δολοφονώντας τον Τσουζούκι όταν αυτός επισκέπτεται τον Βασίζου.

Ο Βασίζου σκοτώνει τον Άρχοντα Τσουζούκι με τη βοήθεια της συζύγου του, η οποία δίνει ναρκωτικά στους φρουρούς του Άρχοντα, αναγκάζοντάς τους να κοιμηθούν. Όταν ο Βασίζου επιστρέφει στη κατοικία του σοκαρισμένος στην πράξη του, η Ασάζι αρπάζει το ματωμένο δόρυ του και το βάζει στα χέρια ενός από τους τρεις ναρκωμένους φρουρούς. Στη συνέχεια ο Βασίζου φωνάζει «φονικό» μέσα από την αυλή και σκοτώνει τον φρουρό του Τσουζούκι πριν εκείνος βρει την ευκαιρία να επικαλεστεί την αθωότητά του.

Οι δύο γιοι του Τσουζούκι, ο Κουνιμάρου και ο Νοριγιάσου, αμφότεροι υποψιάζονται τον Βασίζου ως προδότη και προσπαθούν να προειδοποιήσουν τον Μίκι, ο οποίος αρνείται να πιστέψει τι λένε για τον φίλο του. Υπό την επιρροή της Ασάζι, ο Βασίζου αμφιβάλει για την πίστη του Μίκι, αλλά επιλέγει τον γιο του Μίκι ως κληρονόμο του, επειδή αυτός και η Ασάζι δεν έχουν δικό τους παιδί. Ο Βασίζου σκοπεύει να ενημερώσει τον Μίκι και τον γιο του για την απόφασή του αυτή σε ένα μεγάλο συμπόσιο, ωστόσο, η Ασάζι εκμηστηρεύεται στον Βασίζου ότι είναι έγκυος, γεγονός που του προκαλεί δίλημμα σχετικά με τον κληρονόμο του. Τώρα ο Μίκι και ο γιος του πρέπει να θανατωθούν.

Κατά τη διάρκεια του συμποσίου, ο Βασίζου αναστατώνεται επειδή ο Μίκι και ο γιος του δεν έχουν εμφανιστεί. Τότε ο Βασίζου αρχίζει να πίνει άφθονα και τελικά χάνει τον αυτοέλεγχό του όταν ξαφνικά εμφανίζεται το φάντασμα του Μίκι. Σε έναν παραληρηματικό πανικό, αποκαλύπτει τι έχει συμβεί στον Μίκι, αναφέροντας ότι είναι πρόθυμος να σκοτώσει τον Μίκι για δεύτερη φορά, προχωρώντας τόσο μακριά όσο φτάνει το σπαθί του και χτυπά τον αέρα πάνω από το χαλί του Μίκι. Η Ασάζι, προσπαθώντας να συνεφέρει τον Βασίζου, λέει στους επισκέπτες ότι είναι μόνο μεθυσμένος και ότι πρέπει να αποσυρθούν για το βράδυ. Ένας από τους άντρες του Βασίζου εμφανίζεται και μεταφέρει ένα δέμα (πιθανώς το κομμένο κεφάλι του Μίκι) και λέει στον Βασίζου και την Ασάζι ότι ο γιος του Μίκι δραπέτευσε.

Αργότερα, ο Βασίζου απογοητεύεται όταν μαθαίνει ότι ο κληρονόμος του είναι νεκρός. Για να εξακριβώσει το αποτέλεσμα της επικείμενης μάχης με τους εχθρούς του, ο Βασίζου επιστρέφει στο δάσος για να καλέσει το κακό πνεύμα. Το πνεύμα εμφανίζεται και του λέει ότι δεν θα ηττηθεί στη μάχη έως ότου «τα δέντρα του Δάσους του Ιστού της Αράχνης ξεσηκωθούν ενάντια στο κάστρο». Ο Βασίζου πιστεύει ότι αυτό είναι αδύνατο να γίνει και νιώθει ότι θα είναι ο νικητής της μάχης. Ο Βασίζου αναφέρει στα στρατεύματά του για την προφητεία του κακού πνεύματος και μοιράζονται την πίστη του για τη νίκη. Το επόμενο πρωί, ο Βασίζου ξύπνα από τις κραυγές των συνοδών της Ασάζι. Περπατώντας στην γειτονιά της συζύγου του, βρίσκει την Ασάζι σε ημι-λιπόθυμη κατάσταση, προσπαθώντας να πλύνει ένα φανταστικό λεκέ απο αίμα από τα χέρια της. Ξεφεύγοντας από τα στρατευμάτα του, ο Βασίζου απομακρύνεται για να ερευνήσει το περιστατικό της Ασάζι. Ο Βασίζου μαθαίνει από έναν πανικοβλημένο στρατιώτη ότι τα δέντρα του Δάσους του Ιστού της Αράχνης «έχουν σηκωθεί για να μας επιτεθούν».

Ο Βασίζου προσπαθεί να συγκεντρώσει τους στρατιώτες του, αλλά αυτοί αγνοούν τις εντολές του και αρχίζουν να ρίχνουν βέλη εναντίον του, και όταν τους λέει ότι η δολοφονία του Άρχοντα Τσουζούκι είναι προδοσία, αυτοί κατηγορούν τον Βασίζου για τη δολοφονία του προκατόχου του. Ο Βασίζου τελικά υποκύπτει στις πληγές του, όπως οι εχθροί του πλησιάζουν τις πύλες του κάστρου. Αποκαλύπτεται ότι οι εχθροί του είχαν χρησιμοποιήσει δέντρα, κομμένα από το δάσος κατά τη διάρκεια της νύχτας, για να προστατευθούν από την επίθεση του Βασίζου στο κάστρο.

Διανομή ρόλων

Ο Τοσίρο Μιφούνε ως στρατηγός Βασίζου

• Τοσίρο Μιφούνε ως Στρατηγός Βασίζου
• Ισούζου Γιαμάντα ως Ασάζι, σύζυγος του Βασίζου
• Ακίρα Κούμπο ως Στρατηγός Μίκι
• Τακαμάρου Σασάκι ως Άρχοντας Τσουζούκι
• Τακάσι Σιμούρα ως Νοριγιάσου, γιος του Άρχοντα Τσουζούκι
• Χιρόσι Τατσικάβα ως Κονιμάρου, γιος του Άρχοντα Τσουζούκι
• Μινόρου Τσιάκι ως γιος του Στρατηγού Μίκι
• Τσιέκο Νανίβα ως Κακό πνεύμα του δάσους

Παραγωγή

Ανάπτυξη

Το θέατρο Νο είχε μεγάλη επιρροή στην ταινία.

Τα έργα του Γουίλιαμ Σέξπηρ είχαν διαβαστεί στην Ιαπωνία από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1868, αν και απαγορεύτηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου επειδή δεν ήταν Ιαπωνικά. Ο σκηνοθέτης Ακίρα Κουροσάβα δήλωσε ότι θαύμαζε τον Μάκβεθ του Σαίξπηρ για μεγάλο χρονικό διάστημα, και ότι οραματίστηκε να κάνει μια κινηματογραφική προσαρμογή μετά την ολοκλήρωση της ταινίας Ρασομόν του 1950. Ωστόσο όταν έμαθε ότι ο Όρσον Γουέλς κυκλοφόρησε τη δική του προσαρμογή του Μάκβεθ το 1948, ο Κουροσάβα αποφάσισε να αναβάλει την ταινία του για αρκετά χρόνια. Ο Κουροσάβα πίστευε ότι η Σκωτία και η Ιαπωνία κατά την περίοδο του Μεσαίωνα μοιράστηκαν κοινωνικά προβλήματα και ότι αυτά αποτέλουσαν μαθήματα μέχρι σήμερα. Επιπλέον, ο Μάκβεθ θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια προειδοποιητική ιστορία που συμπληρώνει την ταινία του Ικίρου το 1952.

Κινηματογράφηση

Ο Κουροσάβα, ηθοποιοί και μέλη του συνεργείου.

Τα εξωτερικά του κάστρου χτίστηκαν και κινηματογραφήθηκαν στο όρος Φούτζι. Η αυλή του κάστρου κατασκευάστηκε στο στούντιο Ταμαγκάβα του Τόχο, με ηφαιστειακό έδαφος από το Φούτζι έτσι ώστε το έδαφος να ταιριάζει. Οι εσωτερικές σκηνές γυρίστηκαν σε μικρότερο στούντιο στο Τόκιο. Οι σκηνές του δάσους ήταν ένας συνδυασμός πραγματικών σκηνικών στο Φούτζι και σε στούντιο στο Τόκιο. Το αρχοντικό του Βασίζου τοποθετήθηκε στη χερσόνησο Ίζου.

Σύμφωνα με τον Κουροσάβα:

«Ήταν μια πολύ δύσκολη ταινία για να γίνει. Αποφασίσαμε ότι τα κύρια σκηνικά του κάστρου έπρεπε να χτιστούν στην πλαγιά του όρους Φούτζι, όχι επειδή ήθελα να δείξω αυτό το βουνό, αλλά επειδή έχει ακριβώς το εκπληκτικό τοπίο που ήθελα. Και είναι συνήθως ομιχλώδες. Είχα αποφασίσει ότι ήθελα πολλή ομίχλη σε αυτήν την ταινία ... Η δημιουργία των σκηνικών ήταν πολύ δύσκολη γιατί δεν είχαμε αρκετούς ανθρώπους και η τοποθεσία ήταν τόσο μακριά από το Τόκιο. Ευτυχώς, υπήρχε μια βάση αμερικανικού ναυτικού κοντά, και βοήθησαν πολύ. Επίσης, ένα ολόκληρο στρατιωτικό τάγμα μας βοήθησε. Όλοι δουλέψαμε πολύ σκληρά, καθαρίζοντας το έδαφος και χτίζοντας τα σκηνικά. Η δουλειά μας σε αυτήν την απότομη πλαγιά με ομίχλη, θυμάμαι, μας εξάντλησε απολύτως και σχεδόν αρρωστήσαμε.

Ο σχεδιαστής παραγωγής Γιοσίρο Μουράκι ανέφερε ότι το πλήρωμα επέλεξε να χρησιμοποιήσει το μαύρο χρώμα στους σκηνικούς τοίχους και πολλές πανοπλίες, για να συμπληρώσει τα εφέ της ομίχλης. Αυτό το σχέδιο βασίστηκε σε αρχαίους κυλίνδρους που απεικονίζαν ιαπωνικά κάστρα.

Κυκλοφορία

Στην Ιαπωνία, η ταινία κυκλοφόρησε από την Τόχο στις 15 Ιανουαρίου 1957 και είχε διάρκεια 110 λεπτά και απέφερε περισσότερα έσοδα από οποιαδήποτε άλλη ταινία της Τόχο εκείνο το έτος.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ταινία διανεμήθηκε από την Brandon Films με διάρκεια 105 λεπτά και έκανε πρεμιέρα στις 22 Νοεμβρίου 1961. Η Criterion Collection κυκλοφόρησε την ταινία σε Blu-ray το 2014, έχοντας κυκλοφορήσει μια έκδοση σε DVD 10 χρόνια νωρίτερα.

Στην Ελλάδα η ταινία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 7 Δεκεμβρίου 1964 στον κινηματογράφο Ρετζίνα στην Αθήνα.

Βιβλιογραφία

• Barnet, Sylvan (1998). «Macbeth on Stage and Screen». Macbeth. A Signet Classic. 
• Bloom, Harold (1999). Shakespeare: The Invention of the Human. New York. ISBN 1-57322-751-X. 
• Buchanan, Judith R. (2014). Shakespeare on Film. Routledge. ISBN 978-1317874966. 
• Burnett, Mark Thornton (2014). «Akira Kurosawa». Great Shakespeareans Set IV. 14-18. London, New Delhi, New York and Sydney: Bloomsbury. ISBN 978-1441145284. 
• Cavallaro, Dani (2009). Anime and Memory: Aesthetic, Cultural and Thematic Perspectives. Jefferson, North Carolina and London: McFarland & Company Publishers. ISBN 978-0786453474. 
• Davies, Anthony (1994). Filming Shakespeare's Plays: The Adaptations of Laurence Olivier, Orson Welles, Peter Brook, Akira Kurosawa. Cambridge University Press. ISBN 0521399130. 
• Galbraith, Stuart IV (2008). The Toho Studios Story: A History and Complete Filmography. Lanham, Maryland, Toronto and Plymouth: The Scarecrow Press. ISBN 978-1461673743. 
• Hatchuel, Sarah· Vienne-Guerrin, Nathalie· Bladen, Victoria, επιμ. (2013). «The Power of Prophecy in Global Adaptations of Macbeth». Shakespeare on Screen: Macbeth. Publication Univ Rouen Havre. ISBN 9791024000404. 
• Jin, Lei (2009). «Silence and Sound in Kurosawa's Throne of Blood». Shakespeare in Hollywood, Asia, and Cyberspace. West Lafayette, Indiana: Purdue University Press. ISBN 978-1557535290. 
• Kliman, Bernice W. (2004). Macbeth (Second έκδοση). Manchester and New York: Manchester University Press. ISBN 0719062292. 
• Maltin, Leonard (Σεπτεμβρίου 2014). Leonard Maltin's 2015 Movie Guide. Penguin Group. 
• McDonald, Keiko I. (1994). Japanese Classical Theater in Films. London and Toronto: Associated University Presses. ISBN 0838635024. 
• McDougal, Stuart Y. (1985). Made into Movies: From Literature to Film. Holt, Rinehart, and Winston. 
• Phillips, Chelsea (2013). «I Have Given Suck». Shakespeare Expressed: Page, Stage, and Classroom in Shakespeare and His Contemporaries. Rowman & Littlefield. ISBN 978-1611475616. 
• Prince, Stephen (1991). The Warrior's Camera: The Cinema of Akira Kurosawa. Princeton University Press. 
• Richie, Donald (1998). The Films of Akira Kurosawa. Berkeley, Los Angeles and London: University of California Press. ISBN 0520220374. 
• Yoshimoto, Mitsuhiro (2000). Kurosawa: Film Studies and Japanese Cinema. Duke University Press. ISBN 0822325195. 
• Zinoman, Jason (2011). «He Likes to Watch». Shock Value: How a Few Eccentric Outsiders Gave Us Nightmares, Conquered Hollywood, and Invented Modern Horror. New York: The Penguin Press. ISBN 978-1101516966. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο θρόνος του αίματος  στην IMDb
• Ο θρόνος του αίματος στο AllMovie
• Program note from the 1957 San Francisco International Film Festival
• Throne of Blood (Ιαπωνικά) στην Japanese Movie Database
• Throne of Blood: Shakespeare Transposed an essay by Stephen Prince στην Criterion Collection