Πάπας Ευγένιος Α΄

Ο Πάπας Ευγένιος Α΄ (Papa Eugenio I, ... - 2 Ιουνίου 657) διετέλεσε Πάπας Ρώμης από τις 10 Αυγούστου του 654 έως την 2 Ιουνίου του 657. Ήταν Ρωμαίος και ο πατέρας του ονομαζόταν Ρουφινιανός. Εξελέγη Πάπας στις 10 Αυγούστου του 654, ενθρονίστηκε το 655, και πέθανε την πρώτη Ιουνίου του 657 από φυσικά αίτια.

Πάπας και Άγιος Ευγένιος Α΄
Από	10 Αυγούστου 654
Έως	2 Ιουνίου 657
Προκάτοχος	Μαρτίνος Α΄
Διάδοχος	Βιταλιανός
Αγιοποίηση
Εορτασμός	2 Ιουνίου
Τιμάται από	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία

Πρώτα χρόνια

Λιγοστές είναι οι πληροφορίες για τη ζωή του Ευγένιου πριν την ιεροσύνη, πέρα από το ότι ήταν Ρωμαίος, καταγόταν από την Αβεντίνη και ήταν γνωστός για την αγιότητα, την ευγένεια και την φιλανθρωπία του. Χειροτονήθηκε ιερέας σε μικρή ηλικία και κατέλαβε διάφορες θέσεις στην Εκκλησία της Ρώμης.

Εκλογή κάτω από περίεργες συνθήκες

Εκλέχθηκε από τον κλήρο της Ρώμης πριν τον θάνατο του προκατόχου του και τούτο λόγω της εξορίας του προκατόχου του, Μαρτίνου Α΄, στην Κριμαία, από το βυζαντινό αυτοκράτορα Κώνστα Β'. Γενικά έδειξε μεγαλύτερη υποχωρητικότητα απέναντι στον αυτοκράτορα, και δεν εκφράστηκε δημόσια για την προσχώρηση στο Μονοθελητισμό των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως.

Ο Πάπας Μαρτίνος εξορίστηκε από τη Ρώμη στη Κριμαία στις 18 Ιουνίου του 653, και παρέμεινε στην εξορία μέχρι το Σεπτέμβριο του 655. Δεν είναι γνωστά πολλά πράγματα σχετικά με την κατάσταση στη Ρώμη μετά την αποχώρηση του Μαρτίνου, ωστόσο την περίοδο αυτή συνηθιζόταν ο αρχιερέας και ο αρχιδιάκονος να ενεργούν ως τοποτηρητές της Αγίας Έδρας. Ο Πάπας Μαρτίνος Α΄ είχε την ελπίδα ότι δεν θα εκλεγόταν νέος Πάπας και θα επέστρεφε ο ίδιος αλλά μετά την παρέλευση ενός έτους και δύο μηνών ο διάδοχος βρέθηκε στο πρόσωπο του Ευγένιου. Η αυτοκρατορική κυβέρνηση αναγνώριζε ότι θα συνεργαστεί αρμονικά μαζί της και επικύρωσε την εκλογή του.

Παποσύνη

Μόλις μετά την εκλογή του, ο Ευγένιος αναγκάστηκε να ασχοληθεί με την αίρεση του Μονοθελητισμού, η οποία υποστήριζε ότι ο Χριστός είχε μόνο μία φύση.

Υπόθεση της επιστολής από την Κωνσταντινούπολη

Ο Ευγένιος έδειξε μεγαλύτερο σεβασμό απέναντι στον αυτοκράτορα σε σχέση με τον προκάτοχο του και δεν καταδίκασε δημόσια τον Μονοθελητισμό. Μία από τις πρώτες ενέργειες του Ευγένιου ήταν να στείλει απεσταλμένους στη Ρώμη με επιστολές προς τον αυτοκράτορα Κώνστα, στις οποίες τον ενημέρωνε για την εκλογή του και διακήρυσσε ην πίστη του. Οι αντιπρόσωποι ωστόσο ξεγελάστηκαν ή δωροδοκήθηκαν και επέστρεψαν με επιστολή του νέου Πατριάρχη Πέτρου (656-666), ενώ ο αντιπρόσωπος του αυτοκράτορα που τους συνόδευε, έφερε δώρα για τον άγιο Πέτρο και μία παράκληση προς τον Πάπα να έλθει σε επαφή με τον Πατριάρχη. Το γράμμα του Πατριάρχη ήταν γραμμένο με δυσνόητη γραφή και απόφευγε σε αυτό να κάνει αναφορές σε συγκεκριμένα θέματα, όπως για παράδειγμα στον αριθμό των φύσεων του Χριστού. Όταν η αποστολή αναγνώστηκε ενώπιον κλήρου και λαού στη Βασιλική της Αγίας Μαρίας, οι τελευταίοι, όχι μόνο την απέρριψαν με αγανάκτηση, αλλά και δεν άφησαν τον Πάπα να εγκαταλείψει τη βασιλική προτού τους υποσχεθεί ότι δε θα δεχόταν σε καμία περίπτωση αυτά που αναγράφονταν σε αυτή (656).

Η άρνηση των επιθυμιών του αυτοκράτορα και του Πατριάρχη έκανε έξαλλους του βυζαντινούς αξιωματούχους, ώστε απείλησαν ότι μόλις οι καταστάσεις το επέτρεπαν θα εξουδετέρωναν τον Ευγένιο και όσους συμφωνούσαν με αυτόν, όπως είχαν κάνει και με το Μαρτίνο. Ο Ευγένιος απέφυγε την τύχη του προκατόχου του εξαιτίας; της προέλασης των Μουσουλμάνων, οι οποίο κατέλαβαν τη Ρόδο το 654, και νίκησαν τον Κώνστα στη ναυμαχία του Φοίνικα (655).

Κατοπινά χρόνια

Υπήρξε με βεβαιότητα ο Πάπας, ο οποίος συναντήθηκε με το νεαρό τότε άγιο Γουίλφρεντ κατά την πρώτη του επίσκεψη στη Ρώμη (περ. 654). Στη Ρώμη κέρδισε την εύνοια του αρχιδιακόνου Βονιφάτιου, συμβούλου του Πάπα, ο οποίος τον παρουσίασε σε αυτόν. Ο Ευγένιος "τοποθέτησε το αγιασμένο χέρι του στο κεφάλι του νεαρού υπηρέτη του Θεού, προσευχήθηκε για αυτόν, και τον ευλόγησε." Τίποτε περισσότερο δεν είναι γνωστό για τον Ευγένιο πέρα από το ότι χειροτόνησε εικοσιένα επισκόπους από διάφορα μέρη του κόσμου και ότι τάφηκε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Πέθανε το 657, ανακηρύχθηκε άγιος από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και εορτάζεται στις 2 Ιουνίου, αν και σύμφωνα με τον Ανααστάσιο το βιβλιοθηκάριο, πέθανε την πρώτη του μηνός.

Πηγές

• Το βιβλίο των Αγίων (The Book of Saints), από τους μοναχούς του Ραμσγκέιτ (Αγγλικά)
• Στο άρθρο αυτό περιλαμβάνεται κείμενο από την 9η έκδοση της Encyclopædia Britannica (1879).
• Στο άρθρο αυτό περιλαμβάνεται κείμενο από την Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, που αποτελεί κοινό κτήμα.