Παλαιός Πάος Αχαΐας
Συντεταγμένες: 37°50′32″N 21°58′26″E / 37.84222°N 21.97389°E
Η Πάος[2] (επίσημα: Παλαιός Πάος, πρώην: Νέος Πάος) είναι ένας σχετικά καινούριος οικισμός. Αποτελεί έδρα της Τοπικής Κοινότητας Πάου της Δημοτικής Ενότητας Παΐων του Δήμου Καλαβρύτων στο Νομό Αχαΐας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Προγράμματος Καλλικράτης που ισχύει στην Ελλάδα από το 2011[3]. Τμήμα της ίδιας Τοπικής Κοινότητας αποτελούν επίσης οι οικισμοί Βεσίνι, Δεχουναίικα και Πάος (πρώην Σκούπι). Προ της εφαρμογής της διοικητικής μεταρρύθμισης «Καποδίστριας», ήταν οικισμός της Κοινότητας Πάου ενώ στη συνέχεια αποτέλεσε οικισμό του Δημοτικού διαμερίσματος Πάου του «Καποδιστριακού» Δήμου Παΐων[3][4].
| Πάος (επίσημα: Παλαιός Πάος) | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Καλαβρύτων |
| Δημοτική Ενότητα | Παΐων |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 625 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 11 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Νέος Πάος |
Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στη θέση "Χαλιάδες"[5], με την μετακίνηση στην εκεί πιο πεδινή περιοχή των κατοίκων των γειτονικών χωριών Βεσίνι, Δεχούνι και Σκούπι, τα οποία (σχεδόν) εγκαταλείφθηκαν[6][7]. Είναι ρυμοτομημένο[8] και βασίζεται σε 3-4 τυποποιημένα σχέδια πολεοδόμησης[9].
Τοποθεσία
ΕπεξεργασίαΕίναι χτισμένος σε υψόμετρο 625 μέτρων περίπου, στον "Σκουπέικο Κάμπο" πάνω στην Εθνική Οδό Πατρών - Τριπόλεως, την επονομαζόμενη και «111»[6], και σε σημείο δυτικότερα της τοποθεσίας όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη της Πάου και η ακρόπολή της[10]. Eγγύς του βρίσκονται οι οικισμοί της Δημοτικής Κοινότητας Σειρών στην Δημοτική Ενότητα Αροανίας, οι παραδοσιακοί οικισμοί Βεσίνι και Δεχούνι (εγκαταλελειμμένο), τα χαλάσματα του χωριού Σκούπι, οι μικροί οικισμοί: Δεχουναίικα, Μπάφι και Βεσιναίικα (Ποταμιά), το κεφαλοχώρι της Δάφνης (Στρέζοβα), τα Νάσια και οι οικισμοί της Χόβολης.
Ονομασία
ΕπεξεργασίαΟ νέος οικισμός πήρε την ονομασία από την αρχαία πόλη της Πάου[7]. Την 14/03/1971 αναγνωρίστηκε ως οικισμός με την ονομασία "Νέος Πάος" ενώ την 18/03/2001 μετονομάστηκε σε "Παλαιός Πάος"[3][11], ονομασία που δεν έχει επικρατήσει.
Δημογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΣυγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[12][13] είναι η εξής:
| 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|
| 75[14] | 462[14] | 415[14][15] | 367[14][15][16] | 253[17][18] |
Ναοί
ΕπεξεργασίαΣτο νέο χωριό κατασκευάστηκε ενοριακός ναός αφιερωμένος στην μνήμη των Αγίων Θεοδώρων ενώ κοιμητηριακός είναι αυτός της Αγίας Τριάδας[7].
Στην περιφέρεια της παλαιάς και νέας κοινότητας Πάου, και στη θέση "Κάμπος", κοντά στο καινούριο χωριό, υπήρχε βυζαντινή μονή αφιερωμένη στον Πρωτόκλητο Άγιο Ανδρέα. Το παμπάλαιο αυτό μοναστήρι, προφανώς λόγω εγκατάλειψης, γκρεμίστηκε. Το 1862 πάνω στα θεμέλια της παλαιάς Μονής κτίστηκε καινούρια εκκλησία, η οποία το καλοκαίρι του 1875 εγκαινιάστηκε από τον Επίσκοπο Καλαβρύτων Ευθύμιο.
Στην ανατολική πλευρά του βουνού "Άγιος Αθανάσιος" Πάου υπάρχει ο αρχαιότατος μικρός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Σύμφωνα με την παράδοση, στην θέση εκείνη και μέσα σε μικρή κρύπτη (σπηλιά), βρέθηκε εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Ο χρόνος ανεύρεσης είναι άγνωστος. Πιστεύεται ότι ίσως βρέθηκε τον 8ο ή 9ο αιώνα. Το 1882 οι Σκουπιώτες γκρέμισαν το παλαιό εκκλησάκι και έφτιαξαν καινούριο, μεγαλύτερο, στο οποίο χωρούν 15-20 άτομα. Εγκαινιάστηκε στις 23/10/1908 από τον Επίσκοπο Καλαβρύτων Χαρίτωνα. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου με την συμμετοχή πολλών προσκυνητών από τα γύρω χωριά.
Λοιπά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΟι κάτοικοι του οικισμού ασχολούνται ως επί το πλείστον με τον πρωτογενή τομέα[7][19], αν και στον οικισμό υπάρχουν καταστήματα εστίασης, ξενώνες κ.λπ.[8]
Φωτοθήκη
Επεξεργασία-
Άποψη της κεντρικής πλατείας του νέου χωριού της Πάου. -
Άποψη της Ε.Ο. Πατρών-Τριπόλεως, διερχόμενη από το νέο χωριό της Πάου. -
Τα ερείπια του εγκαταλελειμμένου χωριού Πάος Αχαΐας (πρώην Σκούπι). -
Προτομή του Γεωργίου Α. Παπανδρέου ευρισκόμενη στην πλατεία του νέου χωριού της Πάου.
Δείτε επίσης
Επεξεργασία- Βεσίνι
- Δεχούνι (εγκαταλελειμμένο)
- Πάος (πρώην: Σκούπι) (εγκαταλελειμμένο)
- Πάος (αρχαία πόλη)
- Πάος ποταμός
Παραπομπές και υποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Πρόκειται για τοπωνύμιο θηλυκού γένους, αν και στις απογραφές αναφέρεται ως τοπωνύμιο αρσενικού γένους, δηλ. ο Πάος.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Παλαιού Πάου Αχαΐας (πρόκειται για τον σύγχρονο οικισμό), eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/09/2016.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Πάου Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/09/2016.
- ↑ Χριστόπουλος 1984, σελ. 13
- ↑ 6,0 6,1 Λουλούδης 2010, σελ. 661
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Λουλούδης 2010, σελ. 662
- ↑ 8,0 8,1 Τουριστικός οδηγός Νομού Αχαΐας - Διαδρομή 8: Τριπόταμα - Άγιος Βασίλειος - Ν. Πάος - Πάος - Δεχούνι - Βεσίνι - Βεσιναίικα - Δάφνη, nea.gr. Ανακτήθηκε από το αρχειοθετημένο πρωτότυπο: 04/09/2016.
- ↑ Βλ. λήμμα Βεσίνι.
- ↑ Κάτω Πάος, exploring-greece.gr. Ανακτήθηκε: 18/09/2016.
- ↑ Αυτή η νέα ονομασία δεν είναι σε χρήση στην καθημερινότητα γιατί ανάγει στο παλιό χωριό Σκούπι απ' όπου προέρχεται ένα μέρος των κατοίκων του σύγχρονου χωριού.
- ↑ Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ., dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Λουλούδης 2010, σελ. 660
- ↑ 15,0 15,1 Οι κάτοικοι του νέου οικισμού έχουν καταχωρηθεί ως κάτοικοι του εγκαταλελειμένου παλιού χωριού Σκούπι. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 660, υποσημείωση 16.
- ↑ Μόνιμος Πληθυσμός: 307 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ Όπως έγινε και σε προηγούμενες απογραφές, λογικά οι κάτοικοι του νέου οικισμού έχουν καταχωρηθεί ως κάτοικοι του εγκαταλελειμένου παλιού χωριού Σκούπι (και το αντίστροφο).
- ↑ Νέο Πάος Αρχειοθετήθηκε 2016-03-09 στο Wayback Machine., arcadia.ceid.upatras.gr. Ανακτήθηκε: 22/09/2016.
Πηγές
Επεξεργασία- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Μεγακλής Δ. Γεωργακόπουλος, Αναμνήσεις από το Δεχούνι Καλαβρύτων, Αθήνα 1993.
- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Βασίλης Χριστόπουλος, Αχαΐα, σειρά: "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική", εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 1984.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Νέο Πάος, arcadia.ceid.upatras.gr. Ανακτήθηκε: 22/09/2016.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Παλαιού Πάου Αχαΐας (πρόκειται για τον σύγχρονο οικισμό), eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/09/2016.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Πάου Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/09/2016.
- "Η συγχώνευση της κοινότητας". Ανάρτηση σε ιστολόγιο για το Βεσίνι Αχαΐας. Ιούλιος 2008. Ανακτήθηκε: 18/09/2016.
- Τουριστικός οδηγός Νομού Αχαΐας - Διαδρομή 8: Τριπόταμα - Άγιος Βασίλειος - Ν. Πάος - Πάος - Δεχούνι - Βεσίνι - Βεσιναίικα - Δάφνη, nea.gr. Ανακτήθηκε από το αρχειοθετημένο πρωτότυπο: 04/09/2016.
- Η εκτέλεση των αστυνομικών στο Σουληνάρι Δεχουνίου Καλαβρύτων, gerbesi.wordpress.com. Ανακτήθηκε: 09/03/2021.