Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος
Ο Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος (1891 - 16 Αυγούστου 1962) ήταν Έλληνας στρατιωτικός. Έφθασε μέχρι τον βαθμό του αντιστράτηγου και διατέλεσε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, υπουργός σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις και γενικός γραμματέας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
| Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1891[1] |
| Θάνατος | 1962[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | στρατηγός/Ελληνικός Στρατός |
| Πόλεμοι/μάχες | Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας |
Τον Ιούλιο του 1944 ορίστηκε αντιπρόσωπος στην κατεχόμενη Ελλάδα της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης και του Συμμαχικού Στρατηγείου, έπειτα διατέλεσε στρατιωτικός διοικητής Αθηνών κατά τα Δεκεμβριανά με προσωπική επιλογή του Γεωργίου Παπανδρέου.
Βίος Επεξεργασία
Ο Π. Σπηλιωτόπουλος γεννήθηκε το 1891 στο χωριό Μαζαίικα της επαρχίας Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας.[2] Το 1910 κατατάχθηκε εθελοντικά στο Πεζικό και πολέμησε ως υπαξιωματικός στους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ τον Απρίλιο του 1914 ονομάσθηκε ανθυπολοχαγός Πεζικού, αφού πρώτα είχε αποφοιτήσει από την Σχολή Υπαξιωματικών. Εν συνεχεία, πολέμησε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1917-18) και στην Μικρασιατική εκστρατεία (1919-22).[2]
Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, συμπλήρωσε τις σπουδές του αποφοιτώντας από την τότε Ανωτέρα Σχολή Πολέμου ενώ φοίτησε και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως τελικά να λάβει πτυχίο.[2] Το 1934 προήχθη σε συνταγματάρχη και για τρία χρόνια, από το 1937 έως το 1940, διατέλεσε διοικητής της Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού (ΣΕΑΠ).[3][2]
Στο Αλβανικό Μέτωπο πολέμησε αρχικά ως διοικητής Πεζικού της Ι Μεραρχίας και στην συνέχεια ως διοικητής της XV Μεραρχίας.[2] Μετά την γερμανική εισβολή και την συνθηκολόγηση, ορίστηκε από την κυβέρνηση Τσολάκογλου αρχηγός της Χωροφυλακής αλλά ταυτόχρονα ίδρυσε την αντιστασιακή οργάνωση «Θέρος» της οποίας και ηγήθηκε. Ανάμεσα στα μέλη της οργάνωσης ήταν και ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος.
Τον Ιούλιο του 1944 ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου διόρισε τον Σπηλιωτόπουλο αντιπρόσωπο στην κατεχόμενη Ελλάδα της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης και του Συμμαχικού Στρατηγείου, προκαλώντας πολλές αντιδράσεις, όχι μόνο από το ΕΑΜ, αλλά και από τον ΕΔΕΣ. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1944, ενόψει της επικείμενης αποχώρησης των Γερμανών, ο Παπανδρέου τον όρισε «στρατιωτικό διοικητή Αττικής». Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο Σπηλιωτόπουλος προχώρησε στην μετονομασία και μετατροπή των ενόπλων αντιΕΑΜικών οργανώσεων σε επίσημες μονάδες του Στρατού. Χαρακτηριστικά, δημιούργησε το 1ο Σύνταγμα από την Οργάνωση «Χ» του Γεωργίου Γρίβα και την «Εθνική Δράση» του Χρήστου Ζαλοκώστα, το 20ό Σύνταγμα από τις οργανώσεις «ΡΑΝ», «Εθνικό Κομιτάτο» και άλλες μικρότερες Δεξιές ένοπλες ομάδες, και το 35ο Σύνταγμα από τον «προδοτικό» ΕΔΕΣ Αθηνών (τον οποίο είχε αποκηρύξει επίσημα ο ίδιος ο Ναπολέων Ζέρβας επειδή είχε συνεργαστεί με τους Γερμανούς) αγνοώντας πλήρως τον ΕΛΑΣ.[4]
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο Γεώργιος Παπανδρέου έστειλε στον Σπηλιωτόπουλο διαταγή με τηλεγράφημα, όπου τον ενημέρωνε για ποσότητα όπλων που εξασφάλισε από τους Βρετανούς, προς εξοπλισμό των έμπιστων στην εξόριστη κυβέρνηση δυνάμεων, εναντίον πιθανής απόπειρας του ΕΑΜ να φέρει την κυβέρνηση προ τετελεσμένων αμέσως μετά την επικείμενη αναχώρηση των Γερμανών:[5]
«Με ταχύπλοον σκάφος αποστέλλομεν οπλισμόν διά εκτέλεσιν της αποστολής σας. Υποδείξατε χώρον προσεγγίσεως πλοίου και οργανώσατε υποδοχήν πλοίου, εκφόρτωσιν πλοίου, παραλαβήν οπλισμού και μεταφορά του εις Αθήνας προς εξοπλισμόν Σωμάτων Ασφαλείας κατά την κρίσιν σας. Αναφέρατε τάχιστα σχέδιόν σας.»[5]
Ο Σπηλιωτόπουλος επέλεξε να αναθέσει την παραλαβή και μεταφορά του οπλισμού στον Γρίβα και την Χ, η οποία πραγματοποιήθηκε επιτυχώς την νύχτα της 21ης Σεπτεμβρίου και τα ξημερώματα της 22ης σε ακτή στο Πόρτο Ράφτη. Η επιλογή του Γρίβα προκάλεσε πολλές αντιδράσεις.
Πολέμησε στην συνέχεια στα Δεκεμβριανά και τον Μάιο του 1946 ανέλαβε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Τον Μάρτιο του 1947 αντικαταστάθηκε από τον στρατηγό Κωνσταντίνο Βεντήρη και ανέλαβε γενικός επιθεωρητής Στρατού, έως την αποστρατεία του τον Φεβρουάριο του 1948.[2]
Μετά την αποστρατεία του, διατέλεσε υπηρεσιακός υπουργός Εθνικής Αμύνης (1951) και Βορείου Ελλάδος (1958) ενώ για πολλά χρόνια ήταν γενικός γραμματέας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Ο Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος πέθανε στις 16 Αυγούστου 1962, σε ηλικία 71 ετών. Ήταν έγγαμος και είχε τρία παιδιά, τον Γεώργιο, αξιωματικό του Πεζικού, τον Επαμεινώνδα, Ομότιμο καθηγητή Διοικητικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, και την Αθηνά. Ο λοχαγός Γεώργιος Σπηλιωτόπουλος σκοτώθηκε τον Αύγουστο του 1948 στον εμφύλιο, σε μάχη με μαχητές του ΔΣΕ στην Θεοτόκο Ιωαννίνων.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 data
.nlg .gr /resource /authority /record34975. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Συνοπτική Ιστορία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, σελ. 167, Ειδική Έκδοση Γενικού Επιτελείου Στρατού, Αθήνα 2001
- ↑ «Διατελέσαντες Δκτες Σ.Ε.Α.Π». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ Τάσος Κωστόπουλος, Μια ακόμη αυτολογοκριμένη μνήμη
- ↑ 5,0 5,1 Σπύρος Παπαγεωργίου, Ο Γρίβας και «Χ»: το χαμένο αρχείο, σελίδες 351-352, Εκδόσεις Νέα Θέσις, Αθήνα Ιούνιος 2004