Περιβαλλοντικά ζητήματα στην Ελλάδα

Αυτή η σελίδα καλύπτει τα περιβαλλοντικά ζητήματα στην Ελλάδα.

Όξινη βροχή

Η όξινη βροχή προκαλεί μεγάλες ζημιές σε αρχαιολογικά μνημεία.

Ρύπανση των υδάτων

Η διαχείριση και επεξεργασία των αστικών λυμάτων γίνεται με την Οδηγία 91/271 της ΕΕ και έχει ενσωματωθεί στο Περιβαλλοντικό Δίκαιο της χώρας μας. Η Οδηγία για τους βιολογικούς καθαρισμούς λυμάτων ορίζει την ελάχιστη αναγκαία τεχνική υποδομή σε δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων που πρέπει να διαθέτουν οι πόλεις και οι οικισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάλογα με τον ισοδύναμο πληθυσμό και τον αποδέκτη των επεξεργασμένων λυμάτων και διακρίνοντας τους υδάτινους αποδέκτες στους οποίους καταλήγουν τα αστικά λύματα σε τρεις κατηγορίες: σε κανονικούς, ευαίσθητους και λιγότερο ευαίσθητους. Επίσης καθορίζει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια των ποιοτικών χαρακτηριστικών των επεξεργασμένων λυμάτων που πρέπει να επιτυγχάνονται στις εκροές των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων. Παράλληλα προβλέπει συγκεκριμένα χρονικά όρια μέσα στα οποία οι οικισμοί, που εμπίπτουν στις διατάξεις της, οφείλουν να ολοκληρώσουν την απαιτούμενη σε κάθε περίπτωση υποδομή συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης των αστικών τους λυμάτων.

Προβλέπει την κατασκευή και λειτουργία αποχετευτικών δικτύων και εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων σε πόλεις και οικισμούς, ανάλογα με τον πληθυσμό τους και τον τελικό αποδέκτη. Έμφαση δίνεται σε θέματα που σχετίζονται με την επαναχρησιμοποίηση των εκροών, τη διαχείριση της ιλύος, αλλά και την ενεργειακή αξιοποίησή της. Ενδείκνυται η ανάπτυξη ενός ειδικού λογισμικού πρόβλεψης και έγκαιρης ειδοποίησης για κινδύνους ρύπανσης του εδάφους με βαρέα μέταλλα, βέλτιστης δόσης θρεπτικών συστατικών και σωστής εφαρμογής λιπασμάτων, ανάλογα με την καλλιέργεια.

Εθνική Βάση Δεδομένων Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων των οικισμών της χώρας που εμπίπτουν στις διατάξεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ

Στο πλαίσιο των απαιτήσεων της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ και για την άμεση παρακολούθηση της πορείας εφαρμογής της στην Ελλάδα, ολοκληρώθηκε και λειτουργεί η Εθνική Βάση Δεδομένων των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων των οικισμών της χώρας που εμπίπτουν στις διατάξεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ της χώρας. Η καταχώρηση όλων των στοιχείων και λειτουργικών δεδομένων των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων πραγματοποιείται μέσω διαδικτύου απευθείας από τους αρμόδιους φορείς λειτουργίας τους. Η καταχώρηση δεδομένων έχει ήδη ξεκινήσει και τα στοιχεία είναι διαθέσιμα για την άμεση πληροφόρηση φορέων και πολιτών, σε σχέση με τη συλλογή, επεξεργασία και διάθεση των αστικών λυμάτων.

Η παρουσία των μικροπλαστικών απορριμμάτων (διαμέτρου <5mm) στους βιολογικούς καθαρισμούς και τη θάλασσα αποτελεί μια σύγχρονη σχετικά ανακάλυψη, με απροσδιόριστους ακόμα τους κινδύνους για τα έμβια όντα. Οι Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) απομακρύνουν μεν ένα μεγάλο ποσοστό μικροπλαστικών σωματιδίων, όμως επιτρέπουν τη διαφυγή μεγάλων ποσοτήτων μικροπλαστικών στους υδάτινους αποδέκτες. Απαραίτητη επομένως είναι η αποτροπή της απελευθέρωσης των μικροπλαστικών στα λύματα. Η εφαρμογή φυσικών συστημάτων για την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων είναι κατάλληλη για μικρά χωριά και οικισμούς. Απαραίτητος είναι ο σωστός σχεδιασμός τους, οι κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες και η διαθεσιμότητα φθηνής γης. Σχετικά χρησιμοποιούνται διάφορα φυτά που είτε έχουν το ριζικό τους σύστημα στο έδαφος-πυθμένα του υγροβιότοπου ή επιπλέουν στηριζόμενα σε ένα δίκτυο υφασμένων ινών.

Ο έλεγχος της ρύπανσης των υδάτων απαιτεί κατάλληλη υποδομή και σχέδια διαχείρισης. Η υποδομή μπορεί να περιλαμβάνει εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Οι μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας βιομηχανικών λυμάτων είναι συνήθως απαραίτητες για την προστασία των υδάτινων σωμάτων από τα μη επεξεργασμένα λύματα. Η επεξεργασία των αγροτικών αποβλήτων για τα αγροκτήματα και ο έλεγχος διάβρωσης από εργοτάξια μπορούν επίσης να συμβάλουν στην πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων. Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση είναι μια άλλη προσέγγιση της πρόληψης της ρύπανσης των υδάτων. Ο αποτελεσματικός έλεγχος της αστικής απορροής περιλαμβάνει τη μείωση της ταχύτητας και της ποσότητας ροής. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης για τη ρύπανση των υδάτων περιλαμβάνουν προσεγγίσεις για τη μείωση της ποσότητας νερού και τη βελτίωση της ποιότητας του νερού.

Τρέχουσες πολιτικές

Η Ελλάδα έχει υπογράψει και επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο, ωστόσο η κυβέρνηση έχει επικριθεί για την αποτυχία της στο να επιτύχει αυτούς τους στόχους. Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι πολιτικές δεν είναι όσο σκληρές θα έπρεπε λόγω των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, αν και η κυβέρνηση αρνείται τους ισχυρισμούς. Η κυβέρνηση και ο δήμαρχος της Αθήνας έχουν επικριθεί έντονα για τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων.

Ωστόσο, υπάρχει σχέδιο για την δημιουργία εγκαταστάσεων που θα χειρίζονται το πλεόνασμα των σκουπιδιών της Αθήνας. Επίσης, ο χωροταξικός σχεδιασμός που προωθεί την προστασία των φυσικών πόρων από την εξάντληση, την καταστροφή και τη ρύπανση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κυβερνητικό σχέδιο για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων. Πολλά περιβαλλοντικά ζητήματα στην Ελλάδα λύνονται με τη βοήθεια της κυβέρνησης.

Το Αττικό Μετρό έχει παρέχει μερική ανακούφιση από την ρύπανση των αυτοκινήτων στην Αθήνα. Επίσης, το υπό κατασκευή Μετρό Θεσσαλονίκης θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας από αυτοκίνητα. Ο δήμος Αθηναίων ανακοίνωσε σχέδιο για την αντιμετώπιση της ρύπανσης στην πόλη, αν και οι ακριβείς λεπτομέρειες είναι ακόμα άγνωστες.

Περαιτέρω ανάγνωση

• Terizakis, Georgios (2006). Zivilgesellschaft in Griechenland : eine Untersuchung am Beispiel der Umweltgruppen. Baden-Baden: Nomos. ISBN 978-3-8329-2217-7.