Βικιπαίδεια

Πετρελαιοκηλίδα στον κόλπο του Σαρωνικού (2017)

Η πετρελαιοκηλίδα στον Σαρωνικό κόλπο οφείλεται στη βύθιση ενός μικρού δεξαμενόπλοιου στις 10 Σεπτεμβρίου 2017. Το Αγία Ζώνη ΙΙ βρισκόταν στα νοτιοδυτικά της νησίδας Αταλάντης, όταν βυθίστηκε ενώ σε αυτό επέβαιναν δύο άτομα που διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν προληπτικά σε νοσοκομείο.[1] Από το πλοίο διέρρευσαν περίπου 500 τόνοι πετρελαιοειδών, οι οποίοι ρύπαναν τις ακτές της Αττικής από τη Σαλαμίνα μέχρι τη Γλυφάδα. Ακολούθησε επιχείρηση καθαρισμού, η οποία ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2017.[2]

Πετρελαιοκηλίδα στον Σαρωνικό κόλπο
Δορυφορική εικόνα του Σαρωνικού κόλπου
Τοποθεσία Σαρωνικός Κόλπος
ΑίτιαΒύθιση του δεξαμενόπλοιου Αγία Ζώνη ΙΙ.

Το δεξαμενόπλοιο Αγία Ζώνη ΙΙ Επεξεργασία

Το Αγία Ζώνη ΙΙ κατασκευάστηκε το 1972 στα ναυπηγεία του Κίελου στη Γερμανία με αριθμό ΙΜΟ 7126152. Το μήκος του ήταν 91,3 μέτρα, το πλάτος του 13,7 μέτρα και το βύθισμα 6 μέτρα, με νεκρό φορτίο 3.200 μετρικών τόνων. Το πλοίο κινούσε μια μηχανή ντίζελ 9 MU 452 AK-1692 KW επιτυγχάνοντας ταχύτητα μέχρι 13,5 κόμβους. Το πλοίο ήταν νηολογημένο στον Πειραιά και είχε ελληνική σημαία.[3] Είχε χωρητικότητα πάνω από 3.000 τόνους.

Σύμφωνα με καταγγελία της Πανελλήνιας Ένωσης Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού, η κατασκευή είχε πολλά προβλήματα στο μηχανοστάσιο και οι επιδιορθώσεις τους ήταν πρόχειρες. Επιπλέον κατηγόρησε τους αρμόδιους που έδωσαν την πιστοποίηση στο πλοίο, χαρακτηρίζοντας πως την αναφορά τους «βεβιασμένη».[4] Η εταιρεία του δεξαμενόπλοιου χαρακτήρισε την καταγγελία για ακαταλληλότητα του πλεούμενου ψευδή και συκοφαντική αφού, όπως υποστηρίζει η ίδια δόθηκε η πιστοποίηση αφού είχε περάσει από τις απαραίτητες διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου.[5]

Βύθιση Επεξεργασία

Το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ανέφερε την ίδια ημέρα ότι το δεξαμενόπλοιο μετέφερε από τα διυλιστήρια του Ασπρόπυργου, από όπου είχε αποπλεύσει το πρωί της προηγούμενης ημέρας, με 2.200 τόνους πετρελαίου εξωτερικής καύσης και 370 τόνους καυσίμου για ναυτιλιακές χρήσεις.[6] Το πλοίο βρισκόταν αγκυροβολημένο αρόδο έξω από τον Πειραιά, νοτιοδυτικά της νησίδας Αταλάντης, και σε αυτό βρίσκονταν δύο από τα συνολικά 11 μέλη του πληρώματος. Οι καιρικές συνθήκες ήταν καλές, με ανέμους έντασης 3 μποφόρ. Ο μηχανοδηγός άκουσε ένα τρίξιμο τα ξημερώματα της Κυριακής 10 Σεπτεμβρίου 2017, περί τη 1:05 και μετά από 15 λεπτά το πλοίο πήρε κλίση και άρχισε να βυθίζεται μετά από μία ώρα. Τα δύο μέλη του πληρώματος έπεσαν στη θάλασσα. Το λιμενικό σώμα ενημερώθηκε στις 2:10 από παραπλέον πλοίο. Μέχρι να φτάσουν τα ρυμουλκά του λιμενικού, περί τις 2:30, το πλοίο είχε αρχίσει να βυθίζεται.[7] Στις 3:00 έφτασε στην περιοχή του ναυαγίου περιπολικό σκάφος μαζί με μία λάντσα ώστε να περισυλλέξουν τους δύο ναύτες.[8] Το πλοίο βούλιαξε σε βάθος 35 μέτρων, με 15 μέτρα κενό ανάμεσα στο ναυάγιο και την επιφάνεια της θάλασσας.[2]

Απάντληση φορτίου και ανέλκυση Επεξεργασία

 
Το Αγία Ζώνη ΙΙ μετά την ανέλκυσή του

Το πλοίο σφραγίστηκε στις 13 Σεπτεμβρίου και ξεκίνησε η διαδικασία της απάντλησης των καυσίμων.[9] Τα καύσιμα αντλήθηκαν αρχικά στο δεξαμενόπλοιο Lassea, όμως η απάντληση σταμάτησε καθώς εντοπίστηκαν σε αυτό μίγματα πετρελαιοειδών χωρίς νόμιμα παραστατικά.[10] Η απάντληση συνεχίστηκε στις 23 Σεπτεμβρίου και τα καύσιμα μεταφέρθηκαν στο δεξαμενόπλοιο Sirοs, αν και είχε οριστεί αρχικά από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά άλλο πλοίο.[11] Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου, με την απάντληση συνολικά 1.002 κυβικών μέτρων του φορτίου στο Σύρος και 1.533 στο Lassea.[12]

Η ανέλκυση του ναυαγίου ξεκίνησε 2,5 μήνες μετά τη βύθιση και η διαδικασία ολοκληρώθηκε σε πέντε ημέρες. Η ανέλκυση έγινε από πλωτό γερανό. Σύμφωνα με τον υπουργό ναυτιλίας Παναγιώτη Κουρουμπλή έγινε χωρίς έξοδα του δημοσίου, καθώς το πλοίο χαρακτηρίστηκε περιβαλλοντικό απόβλητο και σύμφωνα με την αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει το κόστος επωμίστηκε η ασφαλιστική εταιρεία. Το πλοίο στη συνέχεια μεταφέρθηκε στα Αμπελάκια Σαλαμίνας.[13][14]

Διερεύνηση Επεξεργασία

Σύμφωνα με την έκθεση του Γ΄ Ανακριτικού Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων, η οποία ολοκληρώθηκε το 2018, το ναυάγιο προκλήθηκε από «εκ προθέσεως πράξεις και παραλείψεις και εξ αμελείας αντίστοιχα» και ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι «συγκεκριμένες ενέργειες συντελέστηκαν βάσει σχεδίου προκειμένου να αποκομιστεί οικονομικό όφελος». Αυτές οι ενέργειες σύμφωνα με την έκθεση ήταν το άνοιγμα των επιστομίων για το έρμα, η καθυστέρηση ενημέρωσης των αρχών, η ανάθεση της απορρύπανσης από την πλοιοκτήτρια σε εταιρεία, η οποία με τη σειρά την ανέθεσε σε άλλη, εξειδικευμένη εταιρεία.[15] Επίσης αναφέρεται ότι κάποια από τα επιστόμια των δεξαμενών καυσίμων ήταν ανοικτά, με αποτέλεσμα να διαρρεύσει από αυτά το καύσιμο και να προκληθεί ρύπανση πολύ μεγαλύτερη απ'ότι αν ήταν κλειστά.[7]

Το Τμήμα Ναυπηγικής και Τεχνολογίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου συνέταξε και αυτό με τη σειρά του πόρισμα, σύμφωνα με το οποίο η εισροή υδάτων δεν οφειλόταν σε φθορά του πλοίου ή σε λειτουργία των αντλιών νερού, αλλά από «εκρηκτική φόρτιση» των ελασμάτων του πλοίου, η οποία δημιούργησε μια ρωγμή από την οποία εισήλθαν νερά στις πλευρικές δεξαμενές 3 και 4 στη δεξιά πλευρά του πλοίου, με αποτέλεσμα το πλοίο να πάρει κλίση και νερό να εισέλθει στο μηχανοστάσιο από το οπίσθιο φινιστρίνι. Στη συνέχεια το πλοίο έγινε ασταθές και βυθίστηκε. Τα στοιχεία σύμφωνα με το πόρισμα συνηγορούν στην παρουσία δολιοφθοράς.[16]

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις και αντιδράσεις Επεξεργασία

Από το πλοίο διέρρευσε τμήμα του φορτίου του, περίπου 500 τόνοι πετρελαιοειδών.[2] Αν και το αντιρρυπαντικό σκάφος έφτασε στην περιοχή του ναυαγίου περί τις 5:30[8], η πετρελαιοκηλίδα επεκτάθηκε αρχικά στη Σαλαμίνα, στις περιοχές Σελήνια και Κυνοσούρα, και στην Πειραϊκή χερσόνησο.[17] Τα πετρελαιοειδή από το πλοίο στη συνέχεια παρασύρθηκαν και ξεβράστηκαν και σε άλλες ακτές της Αττικής, όπως στο Παλαιό Φάληρο και στον Άλιμο. Κομμάτια πίσσας ξεβράστηκαν στις παραλίες του δήμου Σαρωνικού.[18] Στις 15 Σεπτεμβρίου, με επείγουσα τροποποίηση της σχετικής υπουργικής απόφασης, απαγορεύτηκε η κολύμβηση μεταξύ της σχολής Ναυτικών Δοκίμων και την παραλία της Φρεατίδας, στην παραλία Βοτσαλάκια, στις παραλίες των δήμων Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου, Ελληνικού-Αργυρούπουλης και Γλυφάδας και στον όρμο Λιμνιώνα και στην περιοχή Σελήνια στη Σαλαμίνα.[19]

Σύμφωνα με την έκθεση του ΕΛΚΕΘΕ οι περιοχές που επηρεάστηκαν περισσότερο από την πετρελαιοκηλίδα ήταν οι παράλιες περιοχές της Σαλαμίνας, της Γλυφάδας και του Ελληνικού, όπου καταγράφηκαν αυξημένες τιμές πετρελαιοειδών για τρεις μήνες· μετά τον Δεκέμβριο του 2017 τα επίπεδα πετρελαιοειδών είχαν πέσει στα πρότερα επίπεδα ή χαμηλότερα.[20] Οι μέγιστες συγκεντρώσεις ήταν αντίστοιχες με τις ψηλότερες τιμές που έχουν καταγραφεί σε πετρελαιοκηλίδες διεθνώς. Στη μείωση των συγκεντρώσεων έπαιξε ρόλο η πτητικοποίηση, η βιοαποικοδόμηση και η φωτοαποικοδόμηση,[21] καθώς και η γρήγορη έναρξη του καθαρισμού και η ανέλκυση του ναυαγίου.[22] Παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση των βακτηρίων που μπορούν να αποικοδομήσουν το πετρέλαιο το πρώτο μήνα μετά την πετρελαιοκηλίδα, όπως τα Alcanivorax, Cycloclasticus, Oleibacter, Oleiphilus και Thalassolituus.[23] Η μελέτη θαλάσσιων οργανισμών όπως μύδια, έδειξε ότι δεν υπήρχε βιοσυσσώρευση πετρελαιοειδών από το ναυάγιο. Επίσης, δεν παρατηρήθηκα πετρελαιοειδή κατάλοιπα σε δείγματα που συλλέχθηκαν από ιζήματα στο βυθό του κόλπου.[20]

Οι παραλίες καθαρίστηκαν και ένα χρόνο μετά ήταν κατάλληλες ξανά για κολύμβηση, λαμβάνοντας και Γαλάζια Σημαία.[18] Σύμφωνα με την εταιρεία που ανέλαβε τον καθαρισμό και με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, αφαιρέθηκαν 142 τόνοι μαζούτ από την επιφάνεια της θάλασσας 3.554 κυβικά υγρών πετρελαιοειδών αποβλήτων και 2.240 τόνοι ρυπασμένων χωμάτων από τις ακτές.[15] Οι απαγορεύσεις στην κολύμβηση λόγω της πετρελαιοκηλίδας άρθηκαν στις 16 Απριλίου 2018.[24]

Το WWF επισήμανε τους κινδύνους τέτοιου είδους σε «μία χώρα με μεγάλη θαλάσσια κυκλοφορία – διελεύσεις δεξαμενόπλοιων και άλλων σκαφών» και το ότι η πολιτεία «παρουσιάζεται ανέτοιμη να αντιδράσει έγκαιρα, προστατεύοντας τον θαλάσσιο πλούτο και τις ακτές της».[25]

Το Διεθνές Ταμείο για Αποζημιώσεις από Ρύπανση Πετρελαίου (IOPC) έλαβε 373 αιτήματα αποζημίωσης, από τα οποία ενέκρινε τα 300, καταβάλλοντας αποζημιώσεις ύψους 11,27 εκατομμυρίων ευρώ.[2]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Βυθίστηκε δεξαμενόπλοιο στον Σαρωνικό-μεγάλες πετρελαιοκηλίδες στο σημείο». iEfimerida. 10 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2017. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Incident Report: Agia Zoni II., International Oil Pollution Compensation Funds, 2019-10-04, https://documentservices.iopcfunds.org/wp-content/uploads/sites/2/2019/10/IOPC-OCT19-3-11_e.pdf, ανακτήθηκε στις 2022-07-07 
  3. ↑ «ΣΤΟΛΟΣ - FOS PETROLEUM». FOS PETROLEUM. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2017. 
  4. ↑ «Πετρελαιοκηλίδα: Ολιγωρία και ανευθυνότητα «μαύρισαν» τον Σαρωνικό». NewsBomb. 14 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2017. 
  5. ↑ «Ανεξέλεγκτη η πετρελαιοκηλίδα, μολύνει τον Σαρωνικό». Newsbeast. 14 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017. 
  6. ↑ «Βύθιση Δ/Ξ πλοίου στη θαλάσσια περιοχή νότια-νοτιοδυτικά ν. Αταλάντης και πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης». Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. 10 Σεπτεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2017. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Παπασταθοπούλου, Χριστίνα (9 Φεβρουαρίου 2019). «Δολιοφθορά το ναυάγιο του «Αγία Ζώνη ΙΙ»». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «Ρύπανση στον Σαρωνικό» (PDF). WWF. 2017. 
  9. ↑ «Νέο σχέδιο αντιμετώπισης της πετρελαιοκηλίδας στον Σαρωνικό». naftemporiki.gr. 14 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  10. ↑ «Άρχισε η απάντληση των καυσίμων από το «Αγ. Ζώνη ΙΙ»». m.naftemporiki.gr. 23 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  11. ↑ «Από το δεξαμενόπλοιο «Siros» η απάντληση των πετρελαιοειδών του «ΑΓ ΖΩΝΗ ΙΙ»». www.kathimerini.gr. 23 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  12. ↑ «Απαντλήθηκε το φορτίο από το «Αγία Ζώνη ΙΙ»». www.naftemporiki.gr. 29 Σεπτεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  13. ↑ «Ολοκληρώθηκε η ανέλκυση του «Αγία Ζώνη ΙΙ»». Η Εφημερίδα των Συντακτών. 29 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  14. ↑ «Η ανέλκυση του «Αγία Ζώνη ΙΙ»». www.ertnews.gr. 25 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Μπέλλος, Ηλίας (25 Αυγούστου 2019). «Η ώρα της αλήθειας για το ναυάγιο του «Αγία Ζώνη»». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  16. ↑ «ΕΜΠ: Βούλιαξαν το «Αγία Ζώνη ΙΙ» με εκρηκτικά - Το πόρισμα των ερευνητών». www.lifo.gr. 12 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  17. ↑ «Διαστάσεις προσλαμβάνει η πετρελαιοκηλίδα στον Σαρωνικό». ΣΚΑΙ. 12 Σεπτεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2017. 
  18. ↑ 18,0 18,1 «Πετρελαιοκηλίδα Σαρωνικού: Τι συμβαίνει σχεδόν ένα χρόνο μετά;». www.kathimerini.gr. 23 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022. 
  19. ↑ «Eπείγουσα απόφαση του υπ. Υγείας: Πού απαγορεύεται το κολύμπι λόγω ρύπανσης». www.lifo.gr. 15 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022. 
  20. ↑ 20,0 20,1 «Μελέτη του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. για τις επιπτώσεις της ρύπανσης που προκλήθηκε από το ναυάγιο του Δ/Ξ "ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ" στο Σαρωνικό Κόλπο» (PDF). ΕΛΚΕΘΕ. Απρίλιος 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2022. 
  21. ↑ Parinos, C.; Hatzianestis, I.; Chourdaki, S.; Plakidi, E.; Gogou, A. (2019-11). «Imprint and short-term fate of the Agia Zoni II tanker oil spill on the marine ecosystem of Saronikos Gulf» (στα αγγλικά). Science of The Total Environment 693: 133568. doi:10.1016/j.scitotenv.2019.07.374. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0048969719334886. 
  22. ↑ Kapsalis, Konstantinos; Kavvalou, Maria; Damikouka, Ioanna; Cavoura, Olga (2021-01-08). «Investigation of petroleum hydrocarbon pollution along the coastline of South Attica, Greece, after the sinking of the Agia Zoni ΙΙ oil tanker» (στα αγγλικά). SN Applied Sciences 3 (1): 48. doi:10.1007/s42452-020-04114-x. ISSN 2523-3971. https://doi.org/10.1007/s42452-020-04114-x. 
  23. ↑ Thomas, Gareth E.; Cameron, Tom C.; Campo, Pablo; Clark, Dave R.; Coulon, Frederic; Gregson, Benjamin H.; Hepburn, Leanne J.; McGenity, Terry J. και άλλοι. (2020). «Bacterial Community Legacy Effects Following the Agia Zoni II Oil-Spill, Greece». Frontiers in Microbiology 11. doi:10.3389/fmicb.2020.01706/full. ISSN 1664-302X. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmicb.2020.01706. 
  24. ↑ «Κολυμπάτε ελεύθερα στον Σαρωνικό». Η Εφημερίδα των Συντακτών. 16 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022. 
  25. ↑ «Το WWF για την πετρελαιοκηλίδα στη Σαλαμίνα». ΕΡΤ. 13 Σεπτεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2017. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πετρελαιοκηλίδα_στον_κόλπο_του_Σαρωνικού_(2017)&oldid=10036100"