Ποιοτική μεταβλητή
Οι ποιοτικές μεταβλητές, (qualitatives), καλούμενες και κατηγορικές μεταβλητές, (catégoriques), είναι μία από τις δύο βασικές κατηγορίες των μεταβλητών στο επιστημονικό πεδίο της έρευνας, της παρατήρησης και βασικότερα του πειράματος.
Σε αντίθεση των μεταβλητών της έτερης κατηγορίας των "ποσοτικών μεταβλητών", οι κατηγορικές μεταβλητές είναι αυτές που δείχνουν ότι οι διάφοροι παράγοντες μεταβάλλονται κατά είδος[1], ειδικότερα σε παρατηρήσεις ενδιαφέροντος των Συμπεριφορικών επιστημών.
Στις κατηγορικές μεταβλητές περιλαμβάνονται για παράδειγμα: το "φύλο", το "χρώμα των ματιών", η "κοινωνική κατάσταση" (παντρεμένος, ανύπαντρος, χήρος κ.λπ.), η "επαγγελματική κατάσταση" (αγρότης, κτηνοτρόφος, έμπορος, διευθυντής, υπάλληλος, τεχνίτης κ.λπ.). Οι τιμές των ποιοτικών μεταβλητών δεν δίδονται με αριθμούς αλλά με διακριτικό είδος, για παράδειγμα το "φύλο" παίρνει τιμές άρρεν θήλυ, η ομάδα αίματος παίρνει τιμές Α, Β, ΑΒ και Ο, οι ψηφοφόροι με τα ονόματα των κομμάτων και πιθανές άλλες πολιτικές διαθέσεις, ή οι μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις τάξεις (Α, Β, Γ, Δ, Ε, Στ τάξης) κ.λπ.. Οι ποιοτικές μεταβλητές συμβολίζονται συνηθέστερα με κεφαλαία γράμματα π.χ. Χ, Υ, Ζ κ.λπ.
Διάκριση
ΕπεξεργασίαΕνώ πολλοί θεωρούν τις κατηγορικές μεταβλητές συνώνυμες των ποιοτικών μεταβλητών άλλοι[2] θεωρούν τις πρώτες υποκατηγορία των ποιοτικών τις οποίες και διακρίνουν σε
- Διατάξιμες μεταβλητές οι οποίες λαμβάνουν ως τιμές - έννοιες που ιεραρχούνται (π.χ. διαγωγή μαθητή σε καλή, κοσμία, κοσμιωτάτη, ή η βαθμίδα αξιωματικού: κατώτερος, ανώτερος, ανώτατος, ή δικαστικού: πρωτοδίκης, εφέτης, αρεοπαγίτης, ή η κατάσταση υγείας: καλή, πολύ καλή άριστη κ.λπ. και σε
- Μη-διατάξιμες ή κατηγορικές μεταβλητές, οι οποίες λαμβάνουν τιμές - έννοιες που δεν ιεραρχούνται όπως το επάγγελμα, το φύλο, η υπηκοότητα, το θρήσκευμα κ.λπ.
Με την στενή έννοια του οποιουδήποτε πειραματισμού και οι παράγοντες αυτοί αποτελούν στην ουσία πειραματικές μεταβλητές, εφόσον κάποιες εξ αυτών διαστάσεις τους μπορούν να ποσοποιηθούν ή να ληφθούν όλες αθροιστικά.
Παραπομπές
ΕπεξεργασίαΠηγές
Επεξεργασία- UNESCO "Λεξικό Κοινωνικών Όρων" (Ελληνική Έκδοση) 3 τόμοι, Εκδ. Ελληνική Παιδεία Αθήναι 1972, τομ.2ος, σελ.551-553.
- Θρασ. Μπέλλας "Η Έρευνα στις Επιστήμες της Συμπεριφοράς" - Αθήνα 1977. τομ.1ος, σελ.71.
- Π. Κικιλίας, Δ. Παλαμούρδας, Α. Πετράκης, Δ. Τσουκαλάς "Στατιστική - Πιθανότητες" Εκδ. Δηρος - Αθήνα 2001, ISBN 960-8271-07-X