Οι ποσοτικές μεταβλητές είναι μία από τις δύο βασικές κατηγορίες των μεταβλητών στο επιστημονικό πεδίο της έρευνας, της παρατήρησης και βασικότερα του πειράματος.

Σε αντίθεση των μεταβλητών της έτερης κατηγορίας των "ποιοτικών μεταβλητών", οι ποσοτικές μεταβλητές είναι άμεσα μετρήσιμες καθώς είναι αυτές που δείχνουν ότι οι διάφοροι παράγοντες μεταβάλλονται κατά αριθμητική ποσότητα, αφού πρόκειται πάντα για ποσοτικά μεγέθη, (π.χ. μάζα, χρόνος, ταχύτητα κ.λπ.). Οι ποσοτικές μεταβλητές λαμβάνονται υπόψη σε παρατηρήσεις και πειράματα τόσο των Θετικών επιστημών όσο και των Συμπεριφορικών επιστημών[1], χαρακτηριζόμενες έτσι γενικότερα πειραματικές μεταβλητές.

Διάκριση Επεξεργασία

Οι ποσοτικές μεταβλητές διακρίνονται επιμέρους σε συνεχείς και σε ασυνεχείς (ποσοτικές) μεταβλητές.

  1. Συνεχείς μεταβλητές χαρακτηρίζονται εκείνες οι μεταβλητές που η παρατηρούμενη μετρήσιμη αλλαγή τους είναι προοδευτική, με απροσδιόριστες ενδιάμεσες διαφορές π.χ. η χρονομέτρηση ενός παρατηρήματος ανά δευτερόλεπτο, μη λαμβάνοντας υπόψη δέκατα του δευτερολέπτου, λαμβάνοντας έτσι τιμές 1, 2, 3, 4, 5, 6. κ.λπ. δευτερόλεπτα. Αντίθετα
  2. Ασυνεχείς μεταβλητές, καλούμενες και διακριτές μεταβλητές, ή απαριθμητικές μεταβλητές, χαρακτηρίζονται εκείνες οι μεταβλητές που λαμβάνουν αριθμητικές τιμές(*) από ενδιάμεσες διακοπές που έχουν προηγουμένως σαφώς καθοριστεί, όπως π.χ. οικογένεια με ένα παιδί, οικογένεια με δύο παιδιά, οικογένεια με τρία παιδιά, κ.λπ.

Γενικά οι ποσοτικές μεταβλητές αποτελούν στοιχεία μέσα σε υποθέσεις. Στην ουσία όταν αναλυθούν οι υποθέσεις δεν είναι τίποτε άλλο από λογικές προτάσεις, που θέτουν σε συσχετισμό συγκεκριμένες μεταβλητές. Ο δε πειραματισμός στοχεύει αφενός στην αποκάλυψη αυτών των σχέσεων (που περιέχει η υπόθεση) και αφετέρου σε θετική περίπτωση το μέτρο αυτών των σχέσεων.

(*) Οι τιμές που λαμβάνει μία μεταβλητή καλούνται "τιμές της μεταβλητής".

Παραδείγματα Επεξεργασία

Α. Συνεχών μεταβλητών: η διάρκεια ζωής ενός λαμπτήρα, ο λογαριασμός ύδρευσης, ηλεκτροδότησης κλπ, ο χρόνος προϋπηρεσίας, ο μισθός, κλπ.
Β. Ασυνεχών, ή διακριτών μεταβλητών: σύνολο βιβλίων μιας βιβλιοθήκης, σύνολο εκθεμάτων ενός μουσείου, σύνολο σελίδων ενός συγγράμματος, αριθμός αιθουσών ενός σχολείου, αριθμός κλινών ενός πλοίου κλπ.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ι. Ν. Παρασκευόπουλος "Στατιστική εφαρμοσμένη εις τας επιστήμας της συμπεριφοράς" τομ.Α΄, Θεσσαλονίκη 1972, σελ.19.

Πηγές Επεξεργασία

  • UNESCO "Λεξικό Κοινωνικών Όρων" (Ελληνική Έκδοση) 3 τόμοι, Εκδ. Ελληνική Παιδεία Αθήναι 1972, τομ.2ος, σελ.551-553.
  • Θρασ. Μπέλλας "Η Έρευνα στις Επιστήμες της Συμπεριφοράς" - Αθήνα 1977. τομ.1ος, σελ.71-72.
  • Συλλογ. έργο των Π. Κικιλίας, Δ. Παλαμούρδας, Α. Πετράκης, Δ. Τσουκαλάς "Στατιστική - Πιθανότητες" Εκδ. Δηρος - Αθήνα 2001, ISBN 960-8271-07-X, σελ.15-16.