Μετάφραση πολυμέσων

(Ανακατεύθυνση από Πολυμεσική μετάφραση)

Η  Μετάφραση Πολυμέσων, ή αλλιώς Οπτικοακουστική μετάφραση, είναι ένας εξειδικευμένος κλάδος της μετάφρασης, ο οποίος ασχολείται με τη μεταφορά των πολυτροπικών και πολυμεσικών κειμένων σε άλλη γλώσσα και/ή πολιτισμό,[1] και η οποία συνεπάγεται την χρήση πολυμέσων στη μετάφραση ή στη διαδικασία μετάδοσης.

Εφαρμογή Επεξεργασία

 Η μετάφραση πολυμέσων μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων του κινηματογράφου, της  τηλεόρασης, του θεάτρου, της διαφήμισης,  των οπτικοακουστικών και κινητών μέσων επικοινωνίας.

 Ένα οπτικοακουστικό κείμενο μπορεί να χαρακτηριστεί ως πολυτροπικό  όταν κατά την παραγωγή και ερμηνεία του εφαρμόζονται/χρησιμοποιούνται διάφοροι σημειωτικοί πόροι ή "μέσα".[2] Όταν διάφορα μέσα, όπως η γλώσσα,  η εικόνα, η μουσική, το χρώμα και η προοπτική συνδυάζονται μαζί σε διάφορα  μέσα ενημέρωσης, με κυρίαρχη την οθόνη, τότε ένα οπτικοακουστικό κείμενο μπορεί να χαρακτηριστεί ως πολυμεσικό.[3]

Ένα τέτοιο παράδειγμα , η πολυτροπική μεταγραφή, χρησιμοποιείται στον κινηματογράφο.[4] Μια ταινία κατανέμεται σε πλαίσια, πλάνα ή φάσεις.[4] Κάθε πλαίσιο, πλάνο ή φάση αναλύεται, προκειμένου να βρεθούν όλες οι σημειωτικές διαδικασίες που λειτουργούν εντός του καθενός .[4]

Η ακαδημαϊκή μελέτη της μετάφρασης πολυμέσων Επεξεργασία

Η μετάφραση πολυμέσων δημιουργικών έργων αποτελεί θέμα ακαδημαϊκής έρευνας, ένα υπο-θέμα των μεταφραστικών σπουδών.[5] Αυτό το διεπιστημονικό πεδίο αντλεί από ένα ευρύ φάσμα θεωριών, όπως θεωρίες παγκοσμιοποίησης και μετα-παγκοσμιοποίησης, μελέτες υποδοχής, τη θεωρία της συνάφειας, τις κοινωνικές επιστήμες, τις πολιτισμικές σπουδές, την κοινωνική ψυχολογία και την αγωγή κωφών.[6]

Τρόποι μετάφρασης Επεξεργασία

Η μετάφραση πολυμέσων επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό, τόσο στη μορφή όσο και στην ουσία της δημιουργικής διαδικασίας της, από τη διαδικασία και το είδος της συσκευής που χρησιμοποιείται. Ειδικά όρια επιβάλλονται από ψηφιακά γραφικά, και από τον συγχρονισμό και τον τρόπο χρήσης.

Μεταγλώττιση Επεξεργασία

Η μεταγλώττιση, γνωστή και ως "συγχρονισμός χειλιών", περιλαμβάνει τόσο τη μετάφραση και τον συγχρονισμό της, όσο και τη μεταγλώττιση των ερμηνειών των ηθοποιών.[7] Η μεταγλώττιση θεωρείται η πιο περιεκτική μορφή μετάφρασης και ακολουθεί « τον συγχρονισμό, τη διατύπωση και την κίνηση των χειλιών του πρωτότυπου διαλόγου» όσο το δυνατόν περισσότερο.[8] Παρά το γεγονός ότι αυτός ο τρόπος μετάφρασης είναι συνήθως διαγλωσσικός, υπάρχουν ακόμα ορισμένες περιπτώσεις ενδογλωσσικής μεταγλώττισης, αν και δεν είναι πολύ συχνές.[7]

Υποτιτλισμός Επεξεργασία

Ο υποτιτλισμός είναι ο πιο εκτεταμένα μελετημένος τρόπος της πολυμεσικής μετάφρασης. Είναι η γλωσσική πρακτική κατά την οποία στην οθόνη παρουσιάζεται γραπτό κείμενο μέσω του οποίου γίνεται η μεταφορά "μιας εκδοχής γλώσσας-στόχου από τη γλώσσα-πηγή". Αποτελείται από πολλά υπο-είδη, με συχνότερο τον [8]Διαγλωσσικό Υποτιτλισμό, κατά τον οποίο συνήθως  χρησιμοποιούνται ανοιχτοί υπότιτλοι. [7] Σε μέρη όπου μιλούνται πολλές γλώσσες, χρησιμοποιούνται υπότιτλοι σε δύο γλώσσες, προκειμένου να δοθούν δύο διαφορετικές γλωσσικές αποδόσεις του κειμένου πηγής ταυτόχρονα.[8]

Σπικάζ (Voice over) Επεξεργασία

Στο σπικάζ, η πρωτότυπη μουσική επένδυση και η μετάφραση μεταδίδονται ταυτόχρονα. [7]Στην αρχή μπορεί να ακουστεί μόνο το πρωτότυπο, αλλά ο ήχος μειώνεται, ενώ μέχρι το τέλος η μεταφρασμένη εκδοχή γίνεται πιο αισθητή.[8] Αυτός ο τρόπος  μετάφρασης πολυμέσων δίνει ένα ρεαλιστικό αποτέλεσμα, γι 'αυτό και χρησιμοποιείται συνήθως σε ντοκιμαντέρ ή συνεντεύξεις. [7]Το σπικάζ θεωρείται «φτηνή εναλλακτική λύση αντί της μεταγλώττισης» γι 'αυτό και είναι η πρώτη επιλογή για τη μετάφραση ταινιών στα πρώην Κομμουνιστικά κράτη και σε ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.[8]

Διερμηνεία Επεξεργασία

Διερμηνεία είναι «η προφορική μετάφραση ενός οπτικοακουστικού προϊόντος από μόνο έναν ομιλητή».[7] Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη διερμηνείας όπως ταυτόχρονη, ζωντανή, διαδοχική ή προεγγεγραμμένη.[7] Αυτός ο τρόπος μετάφρασης χρησιμοποιείται συνήθως σε ζωντανές συνεντεύξεις και δελτία ειδήσεων.[7]

Υπερτιτλισμός Επεξεργασία

Ο υπερτιτλισμός είναι παρόμοιος με τον υποτιτλισμό, ωστόσο αποτελείται από μια συνεχή γραμμή που εμφανίζεται χωρίς διακοπή.[7] Καθώς γίνεται όλο και πιο συχνό  σε  θέατρα και λυρικές σκηνές , η μετάφραση εμφανίζεται είτε πάνω από τη  σκηνή ή στις πλάτες των καθισμάτων.[7] Παρά το γεγονός ότι εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο, οι μεταφράσεις έχουν ετοιμαστεί  εκ των προτέρων.[7]

Ελεύθερη περιγραφή Επεξεργασία

Η ελεύθερη περιγραφή είναι η παραλλαγή μιας οπτικοακουστικής πηγής σε ένα εντελώς νέο κοινό και στους πολιτιστικούς παράγοντες ή  στους νέους στόχους που εμπλέκονται.[7] Γίνεται με αυθόρμητο τόνο, κι έτσι  το τελικό προϊόν είναι εντελώς διαφορετικό από το πρωτότυπο.[8] Γενικά, δεν γίνεται προσπάθεια να μείνει κανείς πιστός στο πρωτότυπο, με αποτέλεσμα η μετάφραση που προκύπτει να περιέχει, συνήθως, είτε περισσότερες λεπτομέρειες ή παραλείψεις.[7] Αυτός ο τρόπος μετάφρασης πολυμέσων χρησιμοποιείται όταν η παιδεία δεν είναι ο κύριος στόχος, όπως σε παιδικές τηλεοπτικές εκπομπές, ντοκιμαντέρ, χιουμοριστικά βίντεο, παρωδίες ταινιών και εταιρικά βίντεο.[7]

Μερική μεταγλώττιση Επεξεργασία

Επίσης γνωστό ως "μισό-μεταγλώττιση" ή "συνοπτικός συγχρονισμός", αποτελείται από την προσθήκη ενός ήδη ηχογραφημένου προφορικού κειμένου στην πρωτότυπη μουσική επένδυση.[7] Αν και δεν πρόκειται για μία ολοκληρωμένη μετάφραση, παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες στη γλώσσα μεταφοράς.[7]

Αφήγηση Επεξεργασία

Η Αφήγηση αποτελείται από την εκ των προτέρων ετοιμασία, μετάφραση και συμπύκνωση ενός  κειμένου, το οποίο στη συνέχεια διαβάζουν ηθοποιοί που κάνουν ντουμπλάρισμα.[7]  Στόχος είναι η παροχή μιας πιστής, προσχεδιασμένης περίληψης του αρχικού λόγου.[8] Μπορεί να είναι ήδη ηχογραφημένο ή να εκτελείται ζωντανά.[8] Η διαφορά ανάμεσα στην αφήγηση και τη μεταγλώττιση είναι ότι το κείμενο διαβάζεται, δεν εκτελείται.[7] Η αφήγηση είναι επίσης παρόμοια με το σπικάζ, αλλά διαφέρει στο ότι το τελικό προϊόν είναι πιο συμπυκνωμένο και δεν είναι πάντα απόλυτα πιστό στο ύφος του πρωτότυπου.[7]

Ταυτόχρονη μετάφραση Επεξεργασία

Επίσης γνωστή ως "οπτική μετάφραση ", η ταυτόχρονη μετάφραση γίνεται επί τόπου από ένα έτοιμο κείμενο στη γλώσσα μεταφοράς.[7] Είναι διαφορετική από την ερμηνεία στο ότι "χρησιμοποιεί αυτή τη δεύτερη ξένη γλώσσα ως βασική γλώσσα".[7] Xρησιμοποιείται όταν πιο περίτεχνες μέθοδοι οπτικοακουστικής μετάφρασης δεν μπορούν να επιλεγούν, λόγω περιορισμών στο χρόνο ή στη χρηματοδότηση.[8]Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται μόνο σε φεστιβάλ κινηματογράφου και κινηματογραφικά αρχεία.[7]

Ζωντανός υποτιτλισμός Επεξεργασία

Επίσης γνωστό ως "υποτιτλισμός σε πραγματικό χρόνο", διαφέρει από τον κανονικό υποτιτλισμό στο ότι οι υπότιτλοι δεν είναι ήδη ηχογραφημένοι αλλά αντίθετα εισάγονται επί τόπου.[7] Αυτή η λειτουργία των πολυμέσων της μετάφρασης χρησιμοποιείται σε ζωντανές μεταδόσεις για όσους έχουν προβλήματα ακοής. [7]Ο  "respeaker" παίρνει τον αρχικό ήχο και το διάλογο από ένα ζωντανό πρόγραμμα ή μια εκδήλωση και το κάνει "respeak" σε ένα λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας. [8]Αυτή η νέα έκδοση περιλαμβάνει  σημεία στίξης και ειδικά χαρακτηριστικά για αυτό το κοινό, τα οποία στη συνέχεια μετατρέπονται σε υπότιτλους με όσο το δυνατόν μικρότερη καθυστέρηση.[8]

Υποτιτλισμός για Κωφούς και βαρήκοους (SDH) Επεξεργασία

Ο υποτιτλισμός για κωφούς και βαρήκοους προορίζεται για εκείνους που δυσκολεύονται να ακούσουν τον διάλογο μιας ταινίας ή τηλεοπτικής εκπομπής, βοηθώντας τους να «βλέπουν» τον ήχο. [7]Αν και παρόμοιος με τον υποτιτλισμό, ο SDH προσθέτει επιπλέον πληροφορίες για να συμπληρώσει την λεκτική διάσταση.[7] Αρχικά, ο υποτιτλισμός για κωφούς και βαρήκοους ήταν διαθέσιμος μόνο για τις ταινίες και προ-ηχογραφημένες εκπομπές ref name=":2" /> Ωστόσο, ο «αυξανόμενος αριθμός των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων έχει θεσπίσει ελάχιστα ποσοστά απαιτήσεων» για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και τις εταιρείες υποτιτλισμού.[8]

Ακουστική Περιγραφή (AD) Επεξεργασία

Η ακουστική περιγραφή προορίζεται για εκείνους που είναι τυφλοί, με προβλήματα όρασης ή με μειωμένη όραση και υποβοηθάει παρέχοντας, μία διήγηση σχετικά με τις οπτικές πτυχές μιας ταινίας ή μιας τηλεοπτικής εκπομπής, για παράδειγμα.[7] Η πρόσθετη ακουστική περιγραφή δεν παρεμβαίνει στον αρχικό διάλογο, δεδομένου ότι εισάγεται κατά τη διάρκεια των σιωπηλών σημείων.[7] Ο αφηγητής, γνωστός και ως «άτομο περιγραφής ήχου», φροντίζει να ισορροπήσει ό, τι είναι απαραίτητο για την πλοκή, χωρίς να υπερφορτώνει το κοινό με υπερβολικές πληροφορίες.[8] Αυτές οι συγκεκριμένες περιγραφές μπορούν να είναι ηχογραφημένες αλλά μπορούν επίσης να γίνονται ζωντανά, (εφόσον έχει προηγηθεί προετοιμασία), όπως συμβαίνει στα θέατρα.[7] Αυτός ο τρόπος μετάφρασης μετάφρασης έχει γίνει απαραίτητος για «τη διασφάλιση προσβασιμότητας των ατόμων με προβλήματα όρασης στα οπτικοακουστικά προϊόντα».[8]

Σχεδιοκίνηση (animation) Επεξεργασία

Η σχεδιοκίνηση περιλαμβάνει μετάφραση καθώς και συγγραφή σεναρίων.[7] Ο μεταφραστής επιλέγει σιωπηλές εικόνες, όπως κινούμενα σχέδια, και δημιουργεί ένα σενάριο από το μηδέν.[7] Αν και μοιάζει με ελεύθερο σχολιασμό, διαφέρει στό γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιο προηγούμενο σενάριο γραμμένο σε κινούμενα σχέδια.[7]

Διπλές εκδοχές Επεξεργασία

Οι διπλές εκδοχές είναι παραγωγές που περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερες γλώσσες στις οποίες ο κάθε ηθοποιός παίζει τον ρόλο στη δική του γλώσσα. [7]Το τελικό προϊόν στη συνέχεια ντουμπλάρεται και επεξεργάζεται έτσι ώστε να υπάρχει μόνο μία γλώσσα.[7]

Μετάπλαση Επεξεργασία

Οι μεταπλάσεις πλαισιώνουν μια ταινία, έτσι ώστε να είναι σύμφωνη με το απευθυνόμενο κοινό και τον πολιτισμό του.[7] Αυτές οι μεταφράσεις εστιάζουν στις αξίες και στην ιδεολογία και έτσι η γλωσσικό περιεχόμενο του προϊόντος δεν αποτελεί αναγκαιότητα.[7] Αυτός ο τρόπος μετάφρασης πολυμέσων χρησιμοποιείται κυρίως σε ευρωπαϊκές ταινίες που έχουν ανακατασκευαστεί για το αμερικανικό κοινό.[7]

Διδασκαλία Επεξεργασία

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η μετάφραση πολυμέσων έχει βρει την θέση της στην εκπαίδευση. Τμήματα πτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών στον συγκεκριμένο τομέα έχουν καθιερωθεί σε πολλά πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες (Βοστώνη, Ντάλας, Φορλί, Γένοβα, Λιντς, Λόντρα, Πίζα, Πίτσμπουργκ, Τορίνο, Ούντινε, Βαρκελώνη, Βίγκο, Γουίντερθουρ).

Αναφορές Επεξεργασία

  1. González, Luis Pérez. "Audiovisual Translation", in Baker, Mona and Gabriela Saldanha (eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London, 2009, p. 13.
  2. Baldry, Anthony and Paul J. Thibault. Multimodal Transcription and Text Analysis, London & Oakville: Equinox, 2006.
  3. Negroponte, Nicholas. Multimedia [Interview]. Hightech (August 1991): 68
  4. 4,0 4,1 4,2 Christopher J., Taylor (2003). «"Multimodal Transcription in the Analysis, Translation and Subtitling of Italian Films".». The Translator. 9 (2): 191-205. doi:10.1080/13556509.2003.10799153.. 
  5. Diaz Cintas, Jorge. New Trends in Audiovisual Translation. Bristol/Buffalo/Toronto: Multilingual Matters. 2009. ISBN 978-1-84769-154-5.
  6. Pavlović,, Nataša (2004). «"Addressing Power and Solidarity in TV Subtitling".». Across Languages and Cultures. 5 (2):: 211-232. doi:10.1556/Acr.5.2004.2.4.. 
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 7,21 7,22 7,23 7,24 7,25 7,26 7,27 7,28 7,29 7,30 7,31 7,32 7,33 7,34 7,35 7,36 Isabel, Ana; Bartolomé,, Hernández; Cabrera, Gustavo Mendiluce (2005). «New Trends in Audiovisual Translation: The Latest Challenging Modes». Miscelánea (31): 89-104. 
  8. 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 Pérez-Gonzalez, Luis (2004). Audiovisual Translation Theories, Methods And Issues. New York: Routledge.