Γρηγόριος Πρέλιουμπ
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
O Γρηγόριος Πρέλιουμπ, σερβ. Грегори Прељуб (π/ 1312 - 1356) ήταν Σέρβος μεγιστάνας, που υπηρέτησε τον Στέφανο Ούρο Δ΄ Δουσάν (βασ. 1331-55) ως βοϊβόντα (στρατηγός). Συμμετείχε στις κατακτήσεις προς τον νότο και κατείχε τη Θεσσαλία με τον βαθμό του καίσαρα (1348-56). Ο γιος του Θωμάς Πρελιούμποβιτς έγινε δεσπότης της Ηπείρου (1366-84).
| Γρηγόριος Πρέλιουμπ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1312 |
| Θάνατος | 1356 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Σερβία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Σερβικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Θωμάς Β΄ Πρελούμπος |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | βοεβόδας |
Βιογραφία Επεξεργασία
Εμφανίζεται στις πηγές το 1344, όταν έλαβε μέρος στη Σερβική κατάκτηση της Μακεδονίας κατά τον Ρωμαϊκό εμφύλιο πόλεμο των ετών 1341-47. Σύμφωνα με χρονικά της εποχής, ο Δουσάν τον θεωρούσε τον καλύτερο από όλους τους μεγιστάνες "σε αξία, σθένος και εμπειρία". Τον Μάιο του 1344 οδήγησε τον Σερβικό στρατό στη μάχη της Στεφανιάνα (στις ακτές της Μακεδονίας) εναντίον του εμίρη του Αϊδινίου, συμμάχου του Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού. Η μάχη έληξε με ήττα, αλλά δεν επηρέασε σοβαρά την πρόοδο της Σερβικής κατάκτησης. Το 1348, ενδυναμωμένος με μεγάλο αριθμό Αλβανών, ο Πρέλιουμπ εισέβαλε στη Θεσσαλία. Βοηθούμενος από την έλλειψη πληθυσμού που επέφερε ο λοιμός (επιδημία πανώλης), που μεταξύ άλλων σκότωσε και τον τοπικό Ρωμαίο διοικητή Ιωάννη Άγγελο, ο Πρέλιουμπ απέσπασε το μεγαλύτερο μέρος από τη Ρωμανία και τους Καταλανούς του δουκάτου των Νέων Πατρών (Υπάτης) τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Τότε ο Δουσάν τον ονόμασε κυβερνήτη της Θεσσαλίας με έδρα τα Τρίκαλα και του έδωσε τον τίτλο του καίσαρα ως αμοιβή. Αρκετοί προηγούμενοι ερευνητές ισχυρίστηκαν ότι ο Πρέλιουμπ ήλεγχε επίσης μέρη της Ηπείρου, όπως τα Ιωάννινα, αλλά η πρόσφατη έρευνα το θεωρεί απίθανο και πιο πιθανό αυτό να είναι αποτέλεσμα προσθέσεων ή λαθών από μεταγενέστερες πηγές.
Το 1350 ο Ιωάννης ΣΤ΄, έχοντας πλεονέκτημα την απουσία του Δουσάν σε εκστρατεία εναντίον της Βοσνίας, προσπάθησε να ανακτήσει τις επαρχίες της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Στρατοπέδευσε στη Θεσσαλονίκη και επέτυχε να αποκτήσει στρατηγικά φρούρια στη Μακεδονία, αλλά η προώθησή του προς τη Θεσσαλία σταμάτησε από τον Πρέλιουμπ, ο οποίος με 500 άνδρες κράτησε το στρατηγικά σημαντικό φρούριο των Σερβίων (κοντά στην Κοζάνη) εναντίον του. Ο Καντακουζηνός, του οποίου ο στρατός ήταν μάλλον μικρός, αποσύρθηκε· μετά ο Δουσάν μπόρεσε να καταλάβει ξανά τα χαμένα του φρούρια με ευκολία.
Ο Πρέλιουμπ απεβίωσε στα τέλη του 1355 ή στις αρχές του 1356, σύντομα μετά το τέλος του Δουσάν, σε μία σύγκρουση με τοπικές Αλβανικές φάρες. Η χήρα του Ειρήνη, κόρη του Δουσάν και ο γιος τους Θωμάς αντιμετώπισαν σύντομα την εισβολή του Νικηφόρου Β΄ Ορσίνι, του εκτοπισμένου δεσπότη της Ηπείρου. Αυτός επέτυχε να συντάξει τους Έλληνες κατοίκους της επαρχίας με τη μεριά του, αναγκάζοντας την Ειρήνη να επιστρέψει στη Σερβία. Το 1357 αυτή παντρεύτηκε τον Ράντοσλαβ Χλάπεν, κυβερνήτη του μεγαλύτερου μέρους της δυτικής Μακεδονίας, που περιελάμβανε τα Βοδενά και τη Βέροια. Το 1366/67 ο Θωμάς Β΄ έγινε δεσπότης της Ηπείρου στα Ιωάννινα.
Οικογένεια Επεξεργασία
Παντρεύτηκε την Ειρήνη, μάλλον κόρη του Στεφάνου Ούρου Δ΄ Δουσάν , βασιλιά της Σερβίας και είχε τέκνο:
- Θωμάς Β΄ Πρελιούμποβιτς απεβ. 1384, δεσπότης της Ηπείρου.
Πηγές Επεξεργασία
- Ferjančić, Božidar (1974). Тесалија у XIII и XIV веку [Thessaly in the 13th and 14th Centuries] (in Serbian). Belgrade: Византолошког институт САНУ.
- Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
- Soulis, George Christos (1984). The Serbs and Byzantium during the Reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his Successors. Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-137-8.