Προϋπολογισμός κεφαλαίου

Ο προϋπολογισμός κεφαλαίου (capital budgeting) είναι η διαδικασία σχεδιασμού, αξιολόγησης και αποτίμησης εναλλακτικών επενδυτικών σχεδίων. Δηλαδή, η διαδικασία αναζήτησης του πώς να επενδύσουμε σε διάφορα ή εναλλακτικά κεφαλαιουχικά αγαθά από τα οποία θα προκύψουν αναμενόμενες εισροές για τα επόμενα έτη.

Κριτήριο αποδοχής ή απόρριψης ενός επενδυτικού σχεδίου αποτελεί η αναμενόμενη απόδοση του, δηλαδή τα οφέλη που προσδοκά να αποκομίσει η επιχείρηση για τα επόμενα έτη με δεδομένο τον κίνδυνο που ενέχει η εξεταζόμενη επένδυση.

Μέθοδοι Επεξεργασία

Προκειμένου να αξιολογηθεί μια επένδυση κεφαλαίου χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι εκ των οποίων οι πλέον διαδεδομένες είναι:

  • Η μέθοδος καθαρής παρούσας αξίας - ΚΠΑ (net present value-NPV) μας δίνει τη παρούσα αξία των αναμενόμενων ταμειακών ροών μετά τους φόρους, προεξοφλημένων με το κόστος κεφαλαίου της επένδυσης.

 


αν NVP>0 τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί. Όπου,

CFo : το κόστος χρηματοδότησης, με CFo <= 0

CFt : οι μελλοντικές εισροές για τις επόμενες n περιόδους

r : το κόστος κεφαλαίου (ή προεξοφλητικό επιτόκιο)

  • Η μέθοδος του εσωτερικού βαθμού απόδοσης -ΕΒΑ (internal rate of return- IRR), ορίζει το προεξοφλητικό επιτόκιο στο οποίο η ΚΠΑ εξισώνεται με το μηδέν. Δηλαδή:


 


αν αν IRR >r τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί.

  • Ο τροποποιημένος εσωτερικός βαθμός απόδοσης( modified internal rate of return – MIRR) είναι το προεξοφλητικό επιτόκιο που εξισώνει την ΚΠΑ των αρνητικών ταμειακών ροών με την παρούσα αξία της τελικής αξίας των θετικών ταμειακών ροών. Δηλαδή:


 


αν MIRR >r τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί.

  • Η μέθοδος της μέσης απόδοσης(average rate of return-ARR) χρησιμοποιεί ως δείκτη τον λόγο των μέσων ετήσιων ταμειακών ροών δια τηv αρχική επένδυση. Αν ARR> r τότε η επένδυση αξίζει να χρηματοδοτηθεί.
  • Η μέθοδος της περιόδου επανείσπραξης(pay back period), ορίζει σε πόσα έτη θα αποπληρωθεί η αρχική επένδυση.
  • Η μέθοδος του δείκτη αποδοτικότητας(profitability index - PI) δείχνει τη σχετική αποδοτικότητα μιας επένδυσης, η οποία ορίζεται από τον λόγο της ΚΠΑ των ετήσιων ταμειακών ροών της επένδυσης δια του αρχικού κόστους της. Δηλαδή:

 

αν PI > 1η επένδυση μπορεί να γίνει αποδεκτή.

Παράδειγμα Έστω ένα επενδυτικό πρόγραμμα με αρχικό κόστος και αναμενόμενες ταμειακές ροές ως ακολούθως:


Έτη Ταμειακές ροές σε €
0 (100.000,00)
1 30.000,00
2 40.000,00
3 45.000,00
4 50.000,00


Υποθέτουμε ότι το κόστος κεφαλαίου είναι r = 0,10

 

ή στο excel επιλέγοντας από τις οικονομικές συναρτήσεις την NPV.

Συμπέρασμα: Επειδή η τιμή της NPV είναι θετική (=28.290,42) η επένδυση αξίζει να γίνει.


 

Συμπέρασμα: Επειδή IRR> του κόστους κεφαλαίου (r =10%) η επένδυση αξίζει να γίνει.

Εάν παραστήσουμε γραφικά την ΚΠΑ, παρατηρούμε ότι το σημείο τομής της ΚΠΑ με τον άξονα των επιτοκίων, δηλαδή εκεί όπου η ΚΠΑ μηδενίζεται, είναι ίσο με τον IRR.

Το παραπάνω διάγραμμα απεικονίζει τη σχέση της καθαρής παρούσας αξίας με το προεξοφλητικό επιτόκιο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό της. Η σχέση αυτή ονομάζεται «προφίλ της ΚΠΑ».

  • Προκειμένου να υπολογίσουμε την μέση απόδοση (ARR) εργαζόμαστε ως ακολούθως:

Μέση ετήσια ταμειακή ροή=

(30.000 +40.000 +45.000+50.000)/4=165.000.000/4=41.250.000

Άρα Μέση απόδοση = 41.250/ 100.000=0,4125 ή 41,25%

Συμπέρασμα: Η μέση απόδοση είναι μεγαλύτερη του κόστους κεφαλαίου άρα η επένδυση μπορεί να υλοποιηθεί.

  • Περίοδος επανείσπραξης: τα πρώτα δύο έτη η επιχείρηση θα έχει ανακτήσει 70.000 € (30.000και 40.000 το α΄ και το β΄ έτος αντίστοιχα).

Τα υπόλοιπα 30.000 € (100.000- 70.000) θα εισπραχθούν από το 3ο έτος, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 0,66 του έτους (=30.000/45.000). 0,66 x 12 ~ 8 μήνες.

Αν υπολογίσουμε τη περίοδο με βάση τις προεξοφλήσεις των ταμειακών ροών τότε:

Έτη Ταμειακές ροές ΚΠΑ Discounted PBP
0 (100.000,00) -100.000,00 -100.000,00
1 30.000,00 27.272,73 -72.727,27
2 40.000,00 33.057,85 - 39.669,42
3 45.000,00 33.809,17 -5.860,62
4 50.000,00 34.150,67 28.290,42

Συμπέρασμα: Η επιχείρηση θα ανακτήσει την αρχική της επένδυση σε 2 έτη και 8 μήνες ενώ με τη μέθοδο των προεξοφλημένων ταμειακών ροών η περίοδος επανάκτησης του αρχικού κεφαλαίου επιμηκύνεται σε 3 έτη και 5,2 μήνες.

 

Αφού PI >1 τότε η επένδυση αξίζει να γίνει.

Στο ίδιο παράδειγμα, έστω ότι το 1ο έτος η ταμειακή ροή ήταν -10.000 €. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν μέσα στο χρόνο αρνητικές ταμειακές ροές ο δείκτης ΕΒΑ δίνει περισσότερες από μια τιμές. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπολογίζουμε τον MIRR.


 


 


 

Συμπέρασμα: ο MIRR < r άρα η επένδυση δεν συμφέρει.

Εκτός από τις παραπάνω μεθόδους υπάρχουν και άλλες περισσότερο περίπλοκες όπως:

  • Η ανάλυση ευαισθησίας, δείχνει πόσο μεταβάλλεται η ΚΠΑ ή ο EBA μιας επένδυσης, όταν μεταβάλλεται κάποιος παράγοντας που την επηρεάζει με τους υπόλοιπους σταθερούς
  • Η ανάλυση σεναρίων, εξετάζει πιθανά σενάρια που μπορεί να συμβούν. Συνήθως υποθέτουμε τρείς μελλοντικές καταστάσεις αισιόδοξη, απαισιόδοξη και μια μέση κατάσταση.
  • Η μέθοδος προσομοιώσεων Monte Carlo,εξετάζει μέσω της προσομοίωσης (μίμηση) την απόδοση μιας επένδυσης.
  • Η μέθοδος της αγοραίας προστιθέμενης αξίας (market value added – MVA),όπου παίρνουμε το αθροιστικό μέγεθος της δημιουργούμενης αξίας.
  • Η μέθοδος της οικονομικής προστιθέμενης αξίας (economic value added – EVA) ορίζει τη διαφορά μεταξύ του εισοδήματος μετά τους φόρους και του κόστους κεφαλαίου της επιχείρησης.

Πηγές Επεξεργασία

  • «Χρηματοοικονομική Διοίκηση», Δ. Βασιλείου – Ν. Ηρειώτης, 2008 εκδ. Rosili.